آب شدن یخ مراودات مرزی با ترکمنستان و رونق بازارچه باجگیران
تعطیلی بازارچه باجگیران و محدودیت های اعمال شده از سوی ترکمنستان، با تلاش سفارت ایران و حمایت وزارت امور خارجه کشورمان و پیگیری های مسئولان خراسان رضوی، پایان یافت و بازگشایی این بازارچه افق های تازهای را به روی بازرگانان و تجار منطقه گشود. به گزارش ایرنا، خراسان رضوی دارای ۲ بازارچه مرزی مشترک با کشورهای افغانستان و ترکمنستان است. این استان با کشور ترکمنستان از طریق سه مرز رسمی سرخس، لطف آباد و باجگیران ارتباط دارد که باجگیران شهری در شهرستان قوچان و فاصله آن تا مشهد حدود ۲۰۰ کیلومتر و تا عشق آباد ترکمنستان ۵۵ کیلومتر است. گمرک مرزی باجگیران در نقطه صفر مرزی ایران و ترکمنستان، از قدیمی ترین گمرک های خراسان بزرگ با قدمتی بیش از ۱۰۰ سال به شمار می رود و نزدیکی به عشق آباد، پایتخت ترکمنستان، از مزیت های آن است.
گمرک و بازارچه باجگیران تا شهریور امسال تقریبا تعطیل بود و تردد مسافری و کالایی زیادی در این ۲ بخش انجام نمی شد تا این که با رایزنی های دولت جمهوری اسلامی ایران و تلاش مسئولان، کشور همسایه به کاهش محدودیت های خود در مرز با ایران رضایت داد که این موضوع منجر به بازگشایی بازارچه مرزی باجگیران شد.
گمرک باجگیران تقریبا نیمه فعال
کاهش محدودیتهای گمرکی ترکمنستان در مرز باجگیران، تنها به فعالیت در بازارچه مرزی آن اختصاص دارد و هنوز بخش تردد کامیونی و مسافری این گمرک با محدودیت مواجه است. مدیر گمرک باجگیران در این باره به ایرنا گفت: تاکنون ترکمنستان درهای مرزی خود را در اینچه برون، سرخس و لطف آباد به روی ایران گشوده و در باجگیران فقط بازارچه مرزی بازگشایی شده است اما هنوز تردد کامیونی در مرز باجگیران انجام نمی شود و محدودیت های اعمال شده از سوی ترکمنستان پابرجاست.
امیر فتاحی با بیان این که اداره گمرک باجگیران کاملا مستقل و مجهز است، افزود: تجهیزات گمرک باجگیران شامل ایکس ری چمدانی می شود که نیاز به اورهال دارد و چندین سال است که قرارداد با شرکت پشتیبان آن تمدید نشده است، از سوی دیگر در حوزه تجهیزات کنترلی، به سگ موادیاب نیاز است. قبل از شیوع کرونا، سگ موادیاب وجود داشت اما با شیوع این ویروس و بسته شدن مرزهای ترکمنستان، به گمرک دوغارون منتقل شد.
وی ادامه داد: زیرساخت های لازم در گمرک باجگیران وجود دارد اما در صورت برداشته شدن کامل محدودیت ها از سوی کشور ترکمنستان و بازگشایی سطح تجاری – کامیونی این مرز، استقرار «ایکس ری» کامیونی در آن ضرورت پیدا می کند.
فتاحی با بیان این که بخش مسافری گمرک باجگیران نیز تا چند روز آینده بازگشایی می شود، افزود: هم اکنون فقط دیپلمات های ایرانی و دیپلمات های کشورهای دیگر که در سفارتخانه های ترکمنستان حضور دارند، از طریق مرز باجگیران تردد می کنند.
مدیر گمرک باجگیران درباره وضعیت بازارچه این منطقه نیز گفت: روزانه ۵۰۰ نفر از اهالی ترکمنستان در بازارچه باجگیران تردد دارند و از کالاهای غرفه داران و پیله وران این بازارچه خریداری و به ترکمنستان منتقل می کنند، حمل و تبادل کالا در بازارچه مرزی باجگیران در حال انجام است اما چون این بازارچه روی تپه قرار گرفته است و فضای کمی را در اختیار دارد، لازم است برای توسعه فعالیت آن ۲ هزار مترمربع دیگر به وسعتش افزوده شود که این موضوع در طرح توسعه بازارچه باجگیران دیده شده است.فتاحی اظهار کرد: طرح توسعه بازارچه مرزی باجگیران را استانداری خراسان رضوی مطرح کرده و قرار است با اجرای آن ظرفیت پذیرش پیله وری و بار در این بازارچه افزایش یابد.وی افزود: استانداری خراسان رضوی پیگیر تامین بودجه برای منطقه باجگیران است تا بتوان از این طریق هم طرح توسعه بازارچه باجگیران را اجرا کرد و هم سطح تجهیزات گمرک را افزایش داد.
وضعیت بیکاری مردم باجگیران
مدیر بازارچه مرزی باجگیران نیز گفت: از دوم شهریور و زمان بازگشایی بازارچه باجگیران تاکنون تراز تجاری آن مثبت بوده و فعالیتش رونق گرفته است، به طوری که از آن تاریخ تاکنون ۷۳۵ هزار و ۶۰۴ دلار کالا به وزن ۳۰۴ تن و ۶۱۸ کیلوگرم از این بازارچه صادر شده که عمده آن فرش ماشینی، موکت، شوینده، منسوجات شامل حوله و روتختی و روفرشی، قابلمه و برخی مواد غذایی به میزان کاملا محدود بوده است.
علی رحمتی، میزان واردات کالا را به بازارچه مرزی باجگیران از دوم شهریور تاکنون ۱۸۱ هزار و ۵۵۷ دلار به وزن ۴۰ تن و ۳۴۶ کیلوگرم ذکر و بیان کرد: همان ۶ قلم کالای وارداتی که دولت ایران برای مرزنشینان مجاز اعلام کرده و شامل روفرشی، پارچه متقال، لی و نخی، انواع حوله و پتوهای مسافرتی است، به بازارچه وارد می شود که روزانه ۲۰۰ نفر و هر نفر تا سقف ۲۰۰ دلار می توانند از محل واردات کالا به بازارچه سود ببرند.
وی اظهار کرد: کل گستره بازارچه مرزی باجگیران حدود یک هکتار است که از این میزان ۲ هزار مترمربع توسط مرزنشینان در قالب ۳۴ غرفه اشغال شده که همه آن ها فعال است و با توجه به بازگشایی بازارچه باجگیران، هم اینک بیش از ۳۰۰ نفر متقاضی غرفهداری در بازارچه هستند که فضای لازم برای اختصاص به آن ها وجود ندارد، اگر هم هر یک از غرفه های موجود را به سه متقاضی اختصاص دهیم، باز هم تنها جوابگوی نیمی از متقاضیان خواهد بود.
مدیر بازارچه مرزی باجگیران گفت: غرفه داران بازارچه، همه از اهالی باجگیران هستند، آمار بیکاری در باجگیران بالاست، هنوز محدودیت های مرزی ترکمنستان در مرز باجگیران به صورت کامل برداشته نشده است که می توان با توسعه بازارچه و بازگشایی بخش کامیونی و مسافری گمرک، میزان بیکاری در این منطقه را کاهش داد.
کوچک بودن فضای بازارچه
مسئول هماهنگی بازارچه های مرزی و روابط خارجی استانداری خراسان رضوی در این خصوص گفت: از آن جا که بازارچه ترکمنستان و نیز بازارچه ایران در مرز باجگیران کاملا یک شکل و فعال هستند، مشکلی برای فعالیت آن ها وجود ندارد و محوطه و غرفه های آن ها نیز ساختار خوبی دارد. هادی حقیقی افزود: مشکل اصلی بازارچه باجگیران، کوچک یا محدود بودن فضای فعالیت تجار و مرزنشینان است، در این راستا در حال پیگیری و مذاکره با طرف مقابل هستیم تا بتوانیم به وسعت بازارچه مرزی باجگیران بیفزاییم و تعداد غرفه های آن را افزایش دهیم.وی بیان کرد: از آن جا که بازارچه ها به صورت قرینه در ۲ سوی مرز ساخته شده اند، در صورتی که طرف ترکمنستانی مشکلی برای توسعه بازارچه نداشته باشد، ما توسعه بازارچه باجگیران را در طرف خود عملیاتی خواهیم کرد.
مسئول هماهنگی بازارچه های مرزی و روابط خارجی استانداری خراسان رضوی گفت: از آن جا که عملیات نظارت و کنترل در بازارچه باجگیران باید به صورت مکانیزه انجام شود، سال ها قبل یک واحد ایکس ری چمدانی در گمرک باجگیران مستقر شده که اکنون نیازمند به سازی است تا بتواند نظارت کاملی را بر صدور کالا داشته باشد، در صورتی که سطح تجهیزات کنترلی در گمرک باجگیران ارتقا یابد، می توان به طرف ترکمنستانی نیز خدمات بیشتری در خصوص تعرفه ها ارائه داد.