ثبت جهانی توس معطل تعیین تکلیف طرح ویژه!
گلایه میراث فرهنگی از تعلل در تعیین تکلیف طرح ویژه و پاسخگویی ناقص راه و شهرسازی استان
ترسول/ «حدود شش ماه از زمان تایید شرح خدمات و ابلاغ موافقت نامه تامین اعتبار طرح ویژه توس از سوی سازمان مدیریت و برنامه ریزی می گذرد و اجرای این طرح همچنان معطل قرارداد با مشاور است.»؛ این مطلب را سرپرست معاونت میراث فرهنگی خراسان رضوی می گوید، در حالی که مدیرکل راه و شهرسازی استان اظهار می کند:این تاییدیه در تاریخ 23 مهر ماه اعلام شده و حدود یک ماه است که طرح در مرحله عقد قرارداد با مهندسان مشاور است. در این میان، ثبت جهانی توس که سال ها در پیچ و خم مشکلات متعدد بود، این روزها هم معطل همین قرارداد با مهندسان مشاور و تعیین تکلیف طرح ویژه توس مانده است. به گزارش «خراسان رضوی»، ثبت جهانی شهر تاریخی توس در گرو نظم بخشی قانونی و حفاظت ملی از شهر توس است که با اجرای طرح ویژه عملی می شود و قابل استناد در محافل جهانی است، اما به نظر می رسد یا همت جدی برای طی مراحل تصویب طرح ویژه توس و در نتیجه ثبت جهانی آن وجود ندارد یا بوروکراسی گردن کلفت اداری، برای ثبت جهانی توس وقت کُشی می کند.
دریافت شماره ثبت موقت توس در سال 2007
در این باره با سرپرست معاونت میراث فرهنگی استان گفت و گو می کنیم که احسان زهره وندی به «خراسان رضوی» می گوید: توس در سال 2007 میلادی مثل خیلی از بناها و آثار دیگر ایران شماره ثبت موقت گرفته است، بعد از آن در این منطقه پایگاه تشکیل دادیم تا بتوانیم کارها را از فاصله نزدیک تری رصد کنیم، پایگاه را در پروژه های مهم کشور تشکیل می دهند و توس یکی از این پروژه های مهم بود که هنوز هم فعال است. وی با اشاره به اقدامات انجام شده طی این سال ها می افزاید: یک سری از اقدامات ما این بود که معادن غیرمجاز را در سال 96 تعطیل و رفت و آمد ماشین های سنگین را که به این منطقه آسیب وارد می کرد، تا حدودی کنترل کردیم. در زمینه ساخت و سازها هم قراین ما نشان می دهد که ساخت و ساز در این عرصه ممنوع است، از طرف دیگر زمین های عرصه تاریخی، هم تاریخی است و هم کاربری کشاورزی دارد، اما مردم به صورت غیرمجاز در آن ساخت و ساز انجام می دهند، با توجه به این که توس، منطقه منفصل شهری شده است، تحت نظارت منطقه 12 مشهد است، ساخت و سازهای غیرمجاز این عرصه را ما باید به مرجع قضایی گزارش بدهیم و شهرداری هم باید جلوی آن را بگیرد ولی در نهایت این اتفاقات نیفتاده، ما شکایت کردیم و اطلاع رسانی انجام شد اما در مجموع برای کنترل ساخت و سازها،تغییر نکردن کاربری های تعیین شده و انجام ساخت و ساز در موارد ضروری به صورت استاندارد به تنظیم طرح ویژه ای نیاز داریم. وی تصریح می کند: طرح راهبردی توس در شورای عالی شهرسازی و معماری ایران مصوب و ابلاغ و مقرر شد برای 3هزار و 600 هکتار اجرا شود که بعد از آن به حدود هزار و 800 هکتار تقلیل یافت. 360 هکتار از این مقدار، عرصه تاریخی است که مقرر شد برای آن طرح ویژه تدوین و مشخص شود چه جاهایی می تواند ساخت و ساز بشود و کجاها نباید ساخت و ساز انجام شود و حتی باید در اولویت تملک قرار بگیرد، تفاهم نامه ای هم داشتیم مبنی بر این که از درآمد آن هزار و 800 هکتار یا در واقع همان 3هزار و 600 هکتار اراضی توس که به شهر مشهد الحاق و در نتیجه درآمد برای شهرداری مشهد ایجاد شده، آزادسازی عرصه را انجام بدهند.
وعده ای که مهلت آن تمام شد
سرپرست معاونت میراث فرهنگی استان ادامه می دهد: البته تملک را برای مناطقی که تراکم جمعیتی دارند، لحاظ نمی کنیم، درباره این مناطق گفته ایم که باشند و مردم را تخلیه نمی کنیم اما قصد داریم قسمت هایی را که بازسازی در آن انجام شده،آزادسازی و تملک کنیم، این مرحله از تعیین تکلیف ها به عهده اداره کل راه و شهرسازی استان است که هنوز هم تا همین الان قرارداد آن بسته نشده است. زهره وندی می گوید: قرارداد طرح ویژه باید با مهندسان مشاور بسته شود و اصلا ربطی به این ندارد که به چه تعداد تملک و چه بودجه ای نیاز است، اما قرارداد را نبسته اند، آخرین پیگیری را هم شنبه (دیروز) انجام دادم که هنوز قرارداد بسته نشده است، در حالی که در جلسه ای که آقای پژمانفر نماینده مجلس به توس آمدند و در خدمت مردم بودیم، از وی قول گرفتم و او هم از راه و شهرسازی قول گرفت که ظرف یک هفته تا 10 روز بعد از آن روز، قرارداد را منعقد کنند و مشاور بیاید تا ما بدانیم چه کار باید بکنیم، الآن یک هفته از آن روز می گذرد و تقریبا این مهلت تمام شده است، چند ماه است که ما در همین مرحله مانده ایم!
طرح ویژه برای ثبت جهانی توس ضرورت دارد
وی تاکید می کند: طرح ویژه در واقع یک نقشه مدیریت است که ما می توانیم در زمان ثبت جهانی توس آن را ارائه کنیم، مدیریتی را که شورای عالی شهرسازی و معماری ایران ابلاغ کرده است، شهرداری، میراث فرهنگی، اداره کل راه و شهرسازی، استانداری خراسان رضوی و همه قبول دارند و قانون کشور ما از این عرصه تاریخی حفاظت می کند که این کار برای ثبت جهانی توس ضرورت دارد. وی تصریح می کند: مدت هاست می گوییم قرارداد مشاوران را ببندید، به مراجع قضایی هم مراجعه کرده ایم و با استانداری مکاتبات بسیار زیادی انجام داده ایم که شما یک کاری بکنید تا قرارداد طرح ویژه بسته شود اما گویا در راه و شهرسازی می گویند مراحل اداری در حال طی شدن است، شاید موضوع روند پیچیده و طولانی اداری باشد، گویا اعتبار لازم را هم در اداره راه و شهرسازی تامین کرده اند. وی تاکید می کند: شرح خدمات حدود شش ماه پیش تایید شده بود و نماینده راه و شهرسازی گفت تامین اعتبار هم شده است.
پاسخ کتبی به جای پاسخگویی!
در ادامه به سراغ عباس یوسف زاده، مدیرکل راه و شهرسازی خراسان رضوی رفتیم و تلاش کردیم از طریق روابط عمومی، زمانی را برای مصاحبه تلفنی هماهنگ کنیم. اما روابط عمومی، پاسخی کتبی از این مقام مسئول برای خبرنگار ما ارسال کرد و از گفت و گوی تلفنی یا حضوری خبری نشد! در پاسخ کتبی روابط عمومی راه و شهرسازی استان به مطالبات و سوالات ما آمده است: «طرح ویژه شهر تاریخی توس در سه گام تعریف شد، گام اول با عنوان «طرح راهبردی ویژه شهر تاریخی توس» در تاریخ 28/9/1400 توسط شورای عالی شهرسازی و معماری ایران به استانداری ابلاغ و متعاقبا در تاریخ 11/11/1400 توسط استاندار به شهرداری و سایر دستگاه های اجرایی استان ابلاغ شد. گام دوم با عنوان «طرح تفصیلی ویژه شهر تاریخی توس (بافت پُر)» در دست تهیه بوده و در حال طی روال بررسی در کمیته کارشناسی و کمیسیون ماده ۵ استان است. تهیه طرح تفصیلی ویژه شهر تاریخی توس (بافت خالی) نیز به کارفرمایی شهرداری در دست تهیه است. گام سوم طرح با عنوان «طرح ویژه حفاظت و احیای شهر تاریخی توس و حرایم آن» نیز با عنایت به تایید شرح خدمات و ابلاغ موافقت نامه تامین اعتبار از سوی سازمان مدیریت و برنامه ریزی در تاریخ 23/7/1401 در مرحله عقد قرارداد با مهندسان مشاور می باشد. این اداره کل در حال پیگیری روند تهیه، تصویب و ابلاغ طرح های ویژه شهر تاریخی توس است. ثبت جهانی شهر تاریخی توس، با عنایت به ابلاغ طرح راهبردی، منوط به انجام اقداماتی از سوی سایر دستگاه های اجرایی از جمله اداره کل میراث فرهنگی برای آزادسازی عرصه و حرایم تاریخی توس است. اعلام این که چه قطعات و محدوده هایی نیازمند تملک هستند، راسا از زمره اختیارات میراث فرهنگی استان است و نحوه تملک و تامین هزینه های آن در کمیته مشترکی با عضویت استاندار ، اداره کل میراث فرهنگی، شورای شهر، شهرداری مشهد و این اداره کل مورد تصمیم گیری قرار می گیرد.»