گزارش
تعداد بازدید : 7
اثر ملی زیر سایه تخریب!
سازه گنبدی مربوط به دوره قاجار آرامگاه حاج ملاهادی سبزواری در وضعیت اضطراری قرار دارد
نویسنده : میلاد کلاته
سبزوار یکی از شهرهای تاریخی با قدمت بیش از شش هزار سال در استان خراسان رضوی است که پس از شهرستان داورزن به عنوان دروازه استان، سالانه میزبان میلیون ها زائر و مسافر است که با وجود آرامگاه حکیم حاج ملاهادی سبزواری در این شهرستان همواره به عنوان ایستگاه گردشگری و رمزگشایی تاریخ استان به شمار می رود. باغ «اسرار» محل دفن عالم وارسته حاج ملاهادی سبزواری است که هر سال میزبان گردشگران داخلی و خارجی است. این بنا مربوط به دوره قاجار و در ضلع جنوبی میدان «کارگر» سبزوار واقع شده است. این اثر تاریخی در تاریخ ۹ مرداد ۱۳۵۵ با شماره ثبت ۱۳۳۴ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. این در حالی است که گنبد آرامگاه حکیم حاج ملاهادی سبزواری دانشمند علوم اسلامی، فیلسوف، عارف و فقیه ایرانی به دلیل بی مهری متولیان در سال های اخیر، در وضعیت اضطراری قرار دارد و برای مرمت آن یک میلیارد تومان اعتبار نیاز است.
معماری اثر ملی
بنای آرامگاه حاج ملا هادی سبزواری آجری است. ساختمان آن شامل اتاق اصلی مقبره است که گنبد آجری شکل دارد و چهار ایوان در اطراف آن قرار دارد. بنای آرامگاه این فیلسوف بزرگ مشتمل بر طرحی چلیپایی است که در آن حجرهها و اتاقهایی تعبیه شده است. تزیینات، ترمیم و استحکام بخشی این آرامگاه در سال های گذشته توسط انجمن آثار ملی انجام شده است. کاشی کاریهای رنگارنگ با زمینه لاجوردی و گنبد فیروزهای رنگ به بنا جلوه و شکوه خاصی بخشیده است. اگر به سقف اتاق گنبد و همچنین سقف چهار ایوان اطراف بنگریم، میتوانیم آیینه کاریهای انجام شده در آنها را مشاهده کنیم که زیبایی خاصی دارند ،اما متاسفانه گنبد این آرامگاه به دلیل عوامل جوی و بی توجهی متولیان به آن در وضعیت اضطراری و بحرانی قرار دارد که نیازمند مرمت است. در این خصوص، عزت ا... ضرغامی وزیر میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در تاریخ 21 مهر امسال به منظور بررسی وضعیت آثار تاریخی به شهرستان سبزوار سفر کرد و ضمن بازدید از این اثر تاریخی، حاج ملاهادی سبزواری را شخصیتی استثنایی در جهان فلسفه و عرفان نامید و در جمع مدیران شهری از تخصیص اعتبار یک میلیارد تومانی برای مرمت گنبد آرامگاه این عارف بزرگ خبر داد.
ترک های بر جامانده در گنبد
مدیر پایگاه میراث فرهنگی شهر تاریخی سبزوار با اشاره به این که سازه خشتی و گنبدی آرامگاه حاج ملاهادی سبزواری مربوط به دوره قاجار است، در گفت وگو با خبرنگار ما اظهار کرد: انجمن آثار ملی کشور در سال 1316 گنبد آرامگاه حاج ملاهادی سبزواری را کاشی کاری کرد که به مرور زمان و بر اثر عوامل جوی و رسیدگی نکردن در سال های اخیر در این گنبد ترک هایی ایجاد شده که در روزهای بارانی، آب درون آن نفوذ می یابد. محسن برآبادی درباره وضعیت این اثر تاریخی افزود: سنگینی گنبد و فشار وارد شده باعث شده است ،گنبد دچار تخریب شود. بنابراین با توجه به قرار گرفتن این بنای تاریخی در وضعیت اضطراری باید به سرعت عملیات استحکام بخشی روی گنبد انجام شود. برای مرمت اضطراری این بنا درخواست اختصاص یک میلیارد تومان اعتبار شده است که باید دید چه میزان اعتبار تخصیص می یابد. وی با اشاره به بازدید اخیر ضرغامی، وزیر میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری از این آرامگاه بیان کرد: وزیر میراث فرهنگی برای تخصیص اعتبار جهت مرمت اضطراری این اثر قول مساعدت داده است.
برآبادی با اشاره به ضرورت مرمت و احیای آرامگاه حکیم حاج ملاهادی سبزواری در راستای ماندگاری آثار تاریخی شاخص این شهرستان، افزود: این آرامگاه چشم و چراغ شهر تاریخی سبزوار با قدمت بیش از شش هزار سال به شمار می رود و در جذب گردشگران و مسافران تاثیر بسیار زیادی دارد . وی ادامه داد: هر سال تعداد بی شماری از گردشگران و مسافران که در سبزوار حضور می یابند، از این اثر تاریخی بازدید می کنند و حتی روزانه تعداد زیادی از شهروندان نیز به این آرامگاه می روند.
24 اثر تاریخی سبزوار در وضعیت اضطراری
برآبادی اظهار کرد: به دلیل اضطراری بودن وضعیت این بنا، درخواست شده است که این آرامگاه برای مدتی تعطیل شود تا حادثه ای برای شهروندان رخ ندهد، اما به دلیل علاقه اهالی به این حکیم بزرگ و نامی نمی توان در این آرامگاه را بست؛ چراکه اعتراض شهروندان را به دنبال دارد. بنابراین با تخصیص اعتبار مورد نیاز و مرمت فوری بنا امکان تردد بیشتر شهروندان و برپایی برنامه های فرهنگی و هنری در محل این آرامگاه فراهم می شود و همچنین فضای پیرامونی را آزادسازی کرده ایم تا حادثه ای به وقوع نپیوندد. مدیر پایگاه میراث فرهنگی شهر تاریخی سبزوار با اشاره به دیگر آثار تاریخی این شهرستان که مشابه آرامگاه حکیم حاج ملاهادی سبزواری در وضعیت اضطراری مرمت قرار دارند، افزود: با توجه به گزارشی که در این باره تهیه شده است، حدود 12 اثر در خارج از شهر و 12 بنای دیگر در داخل شهر از جمله سرای اولیا، سرای دو در، سرای معمارزاده، سرای حقیران، بازار سرپوش و... در وضعیت اضطراری قرار دارند. وی تاکید کرد: برای رفع خطر اضطراری این بناها و برای جلوگیری از تخریب بیشتر و حوادث ناگوار ، به حدود 50 میلیارد تومان اعتبار نیاز داریم و اگر این میزان اعتبار هرچه سریع تر تخصیص نیابد، ممکن است برخی از این بناها در بارندگی های آینده، تخریب شود.
این کارشناس میراث فرهنگی در پاسخ به سوال خبرنگار روزنامه خراسان، مبنی بر این که در سفر وزیر میراث فرهنگی به سبزوار قول تخصیص اعتبار برای مرمت آثار تاریخی این شهرستان با وضعیت اضطراری داده شده است، بیان کرد: وزیر میراث فرهنگی تنها برای مرمت آرامگاه حاج ملاهادی سبزواری وعده داده است و متاسفانه با توجه به وضعیت اعتباری دولت نتوانستیم قول مساعدت بیشتری برای دیگر آثار تاریخی بگیریم.
آرامگاه نیاز به گنبد جدید
رئیس کمیسیون فرهنگی، اجتماعی و گردشگری شورای اسلامی شهر سبزوار نیز درباره آرامگاه حاج ملاهادی سبزواری ، گفت: گنبد آرامگاه حاج ملاهادی سبزواری نیاز به مرمت و بازسازی دارد و بر اساس بررسی کارشناسان برای مرمت اصولی نیازمند این است که گنبد فعلی به صورت کامل جمع آوری و گنبد جدیدی احداث و کاشی کاری شود. وحید ملوندی افزود: وزیر میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در سفر خود به سبزوار از ترک های به وجود آمده در محل گنبد مطلع شده و تخصیص اعتباری از سوی وزارت میراث فرهنگی برای مرمت گنبد در نظر گرفته شده است.وی ادامه داد: با توجه به شرایط فعلی آرامگاه، امکان برپایی نمایشگاه های دایمی در محوطه آن وجود ندارد و فقط می توانیم در این محل نمایشگاه های فصلی و مناسبتی در روزهای گرم سال برگزار کنیم.