خراسانی های تاریخ جام جهانی
8 نفر از خراسان رضوی مستطیل سبز جام جهانی را تجربه کرده اند
علی ترابی- جام جهانی فوتبال کمتر از 13 روز دیگر در کشور قطر آغاز می شود و 32 تیم حاضر از قاره های مختلف طی یک ماه به رقابت می پردازند تا قهرمان بیست و دومین دوره مسابقات این دوره جام جهانی مشخص شود. این نخستین جام جهانی است که در پاییز برگزار می شود و دومین جام جهانی در آسیا پس از کره جنوبی و ژاپن محسوب می شود. تیم ملی فوتبال کشورمان نیز تاکنون در جامهای جهانی ۱۹۷۸ آرژانتین، ۱۹۹۸ فرانسه، ۲۰۰۶ آلمان، ۲۰۱۴ برزیل و ۲۰۱۸ روسیه حضور داشته و حالا ششمین حضور خود را در مهم ترین رویداد فوتبالی جهان تجربه می کند. رقابتی که از ۲۰ نوامبر تا ۱۸ دسامبر ۲۰۲۲ (۲۹ آبان تا ۲۷ آذر) در کشور قطر برگزار شود و شاگردان کی روش 22 آبان با پرواز چارتر عازم قطر می شوند که با اظهار تاسف باید گفت هیچ خراسانی در این کاروان دیده نمی شود. به این بهانه گریزی زدیم به حضور خراسانی ها در ادوار مختلف جام جهانی که هر کدام به نوبه خود در سیستم تیم ملی تاثیرگذار بودند اما از نظر آماری با توجه به ظرفیت و استعدادهای بی شمار در فوتبال خراسان رضوی، نتیجه ضعیفی به دست آمده و نشان دهنده ضعف مدیریت ورزش استان در دوره های مختلف است که بازیکنی را به تیم ملی تزریق نکرده ایم.
حشمتا... مهاجرانی
نخستین حضور تیم ملی فوتبال ایران در تاریخ جام های جهانی، به مسابقات جام جهانی 1978 آرژانتین بازمیگردد که در آن دوره سرمربی تیم ملی فوتبال ایران، یک خراسانی به نام «حشمت ا... مهاجرانی» بود. مهاجرانی متولد 1318 است که در تیم ملی فوتبال ایران جایگزین «فرانک اوفارل» (سرمربی نامدار اسبق تیم منچستر یونایتد) شده بود. او در بازی های مقدماتی و نهایی جام جهانی آرژانتین سرمربی نامدارانی چون علی پروین، مرحوم ناصر حجازی، حسین فرکی و... بود و تیم ملی نیز در آرژانتین با رهبری وی، صاحب یک تساوی (مقابل اسکاتلند) و دو شکست (مقابل هلند و پرو) شد.مهاجرانی پس از انقلاب اسلامی، سال ها در کشورهای عربی حوزه خلیج فارس (به ویژه عمان و امارات) در رده باشگاهی و ملی مربیگری کرد و هم اکنون نیز از دنیای مربیگری خداحافظی کرده است. برادر وی (عطاءا... مهاجرانی) نیز یکی از نام های جاودانه فوتبال استان است که در تابستان 1353، سنگ بنای باشگاه «ابومسلم مشهد» را با حمایت برادرش (حشمتا... مهاجرانی) استوار ساخت که بعدها تبدیل به محبوب ترین تیم باشگاهی تاریخ فوتبال استان شد.
خداداد عزیزی
خداداد عزیزی متولد اول تیر 1350 است. او در روستای «چشمه یلخی» از توابع فریمان به دنیا آمد واز شش سالگی به مشهد مهاجرت کرد و سابقه بازی در تیم های ابومسلم، فتح تهران، بهمن کرج، کلن آلمان، سن خوزه آمریکا، النصر امارات، پاس، عقاب و راه آهن تهران را دارد. کسی که با لقب های «غزال تیزپا» و «حماسه ساز ملبورن» شناخته شد. عزیزی نقش بسیار مهمی در صعود تیم ملی ایران به جام جهانی ۱۹۹۸ فرانسه داشت. خداداد به دلیل سرعت زیادش و گل صعود آفرین ایران به استرالیا غزال تیزپای فوتبال ایران نامیده می شود. او در هر سه بازی جام جهانی 98 فرانسه حضور داشت که به همراه تیم ملی ایران 2 شکست (مقابل یوگسلاوی و آلمان) و یک پیروزی (مقابل آمریکا) به دست آوردند . عزیزی در مرحله اول رقابتهای انتخابی جام جهانی ۲۰۰۶ نیز چند بار در ترکیب تیم ملی به میدان رفت ولی حضور وی در تیم ملی برای مرحله دوم مقدماتی جام جهانی تداوم نداشت. او در سال ۸۴ برای تیم دسته اولی عقاب و در نیمفصل دوم لیگ 1384-85 برای تیم راهآهن توپ زد و پس از آن از دنیای بازیکنی خداحافظی کرد.
رضا حقیقی شاندیز
رضا حقیقی شاندیز متولد 12 بهمن 67 در شاندیز است که سابقه بازی در تیم های پیام مشهد، فجرسپاسی شیراز، پرسپولیس تهران، پدیده خراسان، صبای قم، سو فان بوی تایلند و شهرداری ماهشهر را دارد. او در سال 90 توسط کارلوس کی روش برای اولین بار به تیم ملی فوتبال ایران دعوت شد و در ۴ اسفند ۹۰ اولین بازی ملیاش را در برابر تیم ملی فوتبال عراق انجام داد. او دومین بازیکن خراسانی است که جام جهانی را تجربه کرده است. وی به همراه تیم ملی فوتبال ایران در مسابقات جام جهانی ۲۰۱۴ برزیل حضور داشت. رضا حقیقی شاندیز در جام جهانی 2014 برزیل در نیمه دوم بازی با تیم ملی آرژانتین به میدان رفته بود. این هافبک دفاعی هشت بازی برای تیم ملی فوتبال کشورمان انجام داده است.
رضا قوچان نژاد
اما سومین بازیکن خراسانی که جام جهانی را تجربه کرده و حتی گل هم به ثمر رسانده، رضا قوچان نژاد است. کسی که متولد 29 شهریور 66 در مشهد است اما از سال های کودکی به هلند مهاجرت کرد و در باشگاه هایی همچون هیرنفین و کمبور (هلند) سنت ترویدن و استاندارد لیژ (بلژیک)، چارلتون (انگلیس)، الکویت (کویت) و الوکره (قطر) بازی کرده است. قوچان نژاد با این که بزرگ شده کشور هلند است، تنها خراسانی محسوب می شود که دو جام جهانی را تجربه کرده است. قوچاننژاد تک گل برتری تیم ملی ایران برابر تیم ملی کره جنوبی را در ۲۸ خرداد ۹۲ وارد دروازه کره جنوبی کرد و باعث صعود ایران به جام جهانی ۲۰۱۴ برزیل شد که گل وی به تیم ملی کره جنوبی را مشابه گل خداداد عزیزی به استرالیا خواندهاند و در بین جراید و روزنامهها به حماسهساز اولسان معروف شد. او همچنین تنها بازیکن خراسانی است که موفق شده در جام جهانی 2014 گلی را به ثمر برساند. قوچان نژاد تنها گل تیم ملی ایران در جام جهانی فوتبال ۲۰۱۴ را در بازی آخر مقابل تیم ملی بوسنی و هرزگوین به ثمر رساند. او در جام جهانی 2018 روسیه هم حضور داشت اما فرصت بازی پیدا نکرد و از روی نیمکت، مسابقات را دنبال کرد.وی هشتمین گلزن برتر تاریخ فوتبال ایران با ۱۷ گل ملی است. قوچاننژاد در تاریخ ۷ تیر ۹۷ بعد از پایان کار ایران در جام جهانی روسیه با انتشار پستی در اینستاگرام از تیم ملی ایران خداحافظی کرد. رضا قوچان نژاد در سال های 2012 تا 2018 در ترکیب تیم ملی کشورمان بازی کرد و در این مدت برای تیم ملی 17 گل به ثمر رساند که گل های صعود ایران به جام جهانی 2014 و گل ایران در جام جهانی جزو معتبرترین گل های او محسوب می شوند.
رضا عنایتی
بی شک رضا عنایتی جزو بازیکنان ماندگار خراسان رضوی است. کسی که با ۱۴۷ گل زده رکورددار بیشترین گل زده در تاریخ لیگ برتر محسوب می شود. او در صعود به جام جهانی ۲۰۰۶ به همراه تیم ملی فوتبال ایران حضور داشت و جزو بازیکنان تاثیرگذار بود اما شانس بازی در جام جهانی 2006 را نداشت و از روی نیمکت نظاره گر بازی ها بود .
علیرضا فغانی
علیرضا فغانی متولد اول اردیبهشت 57 است. داور بین المللی که در شهر کاشمر به دنیا آمده و در شهر ری بزرگ شده است. بی شک او پرافتخارترین داور فوتبال کشورمان است که در رویدادهای مختلف بین المللی سوت زده است که از مهم ترین آن ها می توان به فینال لیگ قهرمانان آسیا ۲۰۱۴، دیدار فینال جام ملتهای آسیا ۲۰۱۵، دیدار فینال جام باشگاههای جهان ۲۰۱۵، دیدار فینال فوتبال المپیک ۲۰۱۶ ریو، دیدار نیمه نهایی جام کنفدراسیونها ۲۰۱۷ و دیدار ردهبندی جام جهانی ۲۰۱۸ اشاره کرد. او در سال ۲۰۲۰ به عنوان بهترین داور آسیا شناخته شد. فغانی از سال ۲۰۰۸ وارد فهرست داوران بینالمللی و برای داوری مسابقات جام جهانی فوتبال ۲۰۱۸ از سوی فیفا انتخاب شد و نخستین داوری خود در جام جهانی را در بازی تیم ملی فوتبال آلمان با تیم ملی فوتبال مکزیک در ۲۷ خرداد ۹۷ انجام داد. او سابقه حضور در جام جهانی 2014 را نیز دارد که در هفت بازی به عنوان داور چهارم حضور داشت. همچنین در جام جهانی 2018 به همراه سخندان و منصوری حضور داشت که چهار بازی مهم را سوت زده است. فغانی حالا سومین حضور خود در جام جهانی را هم تجربه می کند. او به همراه منصوری و ابوالفضلی، تیم داوری ایران را تشکیل می دهند و به قطر اعزام خواهند شد.
رضا سخندان
رضا سخندان متولد ۱۱ بهمن 52 است که از نام آورترین کمک داوران فوتبال ایران محسوب می شود. وی در سال ۶۸ داوری را شروع کرده و در سال ۸۳ وارد فهرست فیفا شده است. سخندان در ۱۴ شهرآورد تهران به عنوان کمک داور حضور داشته و از این نظر رکورددار است. وی در تیم داوری ایران در جام جهانی ۲۰۱۸ روسیه در کنار علیرضا فغانی و محمدرضا منصوری حضور داشت. او دو بازی مرحله گروهی، یک بازی مرحله یک هشتم (فرانسه-آرژانتین) و یک بازی رده بندی جام جهانی (بلژیک – انگلستان) را پرچم زده است. رضا سخندان که ۱۴ شهرآورد سرخابی را پرچم زده است، در سال 98 از دنیای داوری خداحافظی کرد و حالا به کار مدرسی و نظارت در سطح آسیا مشغول است.
حسن کامرانی فر
حسن کامرانیفر دیگر کمک داور بازنشسته خراسانی محسوب می شود که سابقه حضور در جام جهانی را دارد. او متولد ۳۰ فروردین 51 است و به مدت ۱۵ سال در لیگ برتر فوتبال ایران قضاوت کرد. او تا سال ۲۰۱۵ به عنوان داور بینالمللی قضاوت و در سال 94 از دنیای قضاوت خداحافظی کرد و حالا به عنوان ناظر و مدرس داوری AFC فعالیت می کند. کامرانیفر در جام جهانی ۲۰۱۰ در تیم داوری خلیل الغمدی عربستانی به عنوان کمک اول وی انتخاب شده بود و به عنوان اولین تیم داوری آسیا به فیفا معرفی شد. وی در این رقابتها اولین مسابقه خود را که بین تیمهای فرانسه و مکزیک بود وسپس مسابقه شیلی با سوئیس را نیز در مرحله گروهی، به عنوان کمک داور اول قضاوت کرد. او در جام جهانی 2014 هم در شش بازی مرحله گروهی به عنوان داور پنجم حضور داشت. همچنین در بازی یک شانزدهم نهایی بین فرانسه و نیجریه و در بازی یک چهارم نهایی بین هلند و برزیل حضور داشت.
سال های دور از تیم ملی
سال های زیادی است که خراسان رضوی نماینده ای در سطح تیم ملی بزرگ سالان فوتبال ایران ندارد. در طول تاریخ فوتبال این استان می توان به بازیکنانی همچون خداداد عزیزی، حسین بادامکی، علیرضا نیکبخت واحدی، رضا حقیقی شاندیز، رضا عنایتی، قاسم دهنوی و رضا قوچان نژاد اشاره کرد که توانستند پیراهن تیم ملی را بر تن کنند. هر چند که سیاوش یزدانی هم چند بار به اردوی تیم ملی دعوت شده است، اما این غیبت طولانی خراسانی ها در تیم ملی فوتبال کشورمان اصلا قابل قبول نیست و ضعف اساسی به حساب می آید که طی یک دهه اخیر فوتبالیستی در چنین سطحی پرورش نداده ایم و روسای مختلف هیئت فوتبال و مدیرکل های دوره های مختلف ورزش و جوانان مقصران اصلی این عقب ماندگی هستند که اقدامی در خور شأن و اعتبار فوتبال انجام نداده اند و به حال این فوتبال باید گریست. اکنون نیز با نابودی فوتبال حرفه ای در استان پس از سقوط تیم شهر خودرو به لیگ دسته یک و در نهایت حذف این تیم از لیگ دسته یک ، تیره روزی های فوتبال استان ادامه خواهد داشت و شاید تا سال ها فوتبالیست ملی دیگری از این استان سر بر نیاورد.