گروه اقتصاد/ سه هزار روستایی یا رمه گردان سرگردان در جامعه عشایر استان، متقاضیانی هستند که درخواست دادهاند عشایر شوند ولی هنوز تایید نشدهاند، سرنوشتشان چه خواهد بود؟
به گزارش خراسان رضوی، عشایر استان خراسان رضوی با در اختیار داشتن 990 هزار واحد دامی و تأمین 26 هزار تن محصولات لبنی در سال از اقشار مهم و تأثیرگذار در اقتصاد استان به شمار میآیند. به همین دلیل فراهم شدن امکاناتی مثل تهیه آب شرب بهداشتی و مواردی مانند نهادههای دامی موردنیاز آنها بسیار مهم است. به گفته مدیرکل دفتر امور عشایر استان، جمعیت تحت پوشش امور عشایر استان 8200 خانوار است که نسبت به سال گذشته افزایش داشته است. نکته جالب توجه در سخنان محمدحسین جعفری این است که تعداد خانوارهایی که در سامانه سرشماری عشایر ثبتنام کردهاند حدود 11 هزار خانوار است، به عبارتی، بخشی از آنها هنوز بهعنوان عشایر استان تأیید نشدهاند. وی این افراد را دامداران رمه گردان روستایی معرفی میکند که از روستاها به ارتفاعات اطراف آن کوچِ عمودی دارند.
حدود 3 هزار رمه گردان روستایی متقاضی ثبت به عنوان عشایر
به گفته محمدحسین جعفری، مدیرکل دفتر امور عشایر و شوراهای استان، حدود 11 هزار خانوار در سامانه ثبت عشایر ثبتنام کردهاند ولی عشایر تحت پوشش دفتر امور عشایر، 8200 خانوار هستند که به آنها خدمات داده میشود. وی اظهار کرد: از این تعداد نیز مرکز آمار ایران 5658 خانوار را قبول کرده است.
از جعفری درباره وضعیت خانوارهایی که در سامانه ثبتنام کردهاند، سؤال کردم که در پاسخ گفت: همه خانوارهای ثبتنام کرده در سامانه ثبت عشایر، توسط سازمان امور عشایر کشور تأیید نشدهاند، این خانوارها با عنوان دامداران رمه گردان روستایی هستند و چون هنوز تحت پوشش ما قرار نگرفتهاند و تأمین امکانات آنها از طریق ما نیست، خدمات روستایی را دریافت میکنند.وی ادامه داد: این گروهها کوچ عمودی دارند، به عبارتی از روستا به سمت دامنه کوه نزدیک خودشان میروند ولی کوچ افقی بین شهرستانها صورت میگیرد، برای مثال در کوچ افقی عشایر از قوچان به سمت سرخس یا از نیشابور به سرخس میروند بااینحال این خانوارها که درخواست ثبت بهعنوان عشایر را دارند، در شهرستان و استان تأیید شدهاند ولی باید به تأیید سازمان آمار ایران نیز برسند.
ثبتنام برای بهرهمندی از خدمات عشایر
در این باره با مدیرکل دفتر امور روستایی و شوراهای استان صحبت کردم و با اشاره به ثبتنام حدود سه هزار رمهدار روستایی برای این که ذیل عشایر استان قرار بگیرند، پرسیدم علت این درخواست چیست؟ چرا این افراد مایل هستند عشایر محسوب شوند و الان که هنوز شرایط آنها بهعنوان عشایر به تأیید رسمی نرسیده است، امکانات موردنیازشان را چگونه تأمین میکنند؟ شفیعی در پاسخ گفت: هرچند سال یکبار امور عشایر از طریق سامانه، سرشماری انجام میدهد، در یکی- دو سال گذشته هم این اتفاق افتاد، کلیه عشایر کشور از طریق آن سامانه دوباره سرشماری شدند. وی افزود: اینها حتماً باید اطلاعاتشان را وارد سامانه کنند که اول استان و بعد تهران تأیید میکنند و بعد از تأیید تهران، جزو عشایر خواهند بود و به آنها دفترچه تعلق میگیرد و در قالب دفترچهای که به آنها داده میشود، میتوانند خدمات بگیرند.
شفیعی اظهار کرد: افرادی هم که بهعنوان عشایر تأیید نمیشوند، ذیل مزرعه، آبادی یا روستایی قرار میگیرند. وقتی این افراد بهعنوان عشایر تأیید شوند از خدمات عشایری هم بهرهمند میشوند که از خدمات روستایی بیشتر است. برای مثال روستایی 9.5 کیلو آرد میگیرد و عشایر 12.5 کیلو دریافت میکند.
خدماتی که میتوان در قالب جامعه عشایری دریافت کرد
برای بهتر روشن شدن موضوع، در بخشی دیگر از گفتوگو با مدیرکل امور عشایر استان درباره شرایط رمه گردانها و امکاناتی که میتوانند در قالب عشایر به دست بیاورند، سؤال کردم. جعفری با بیان این که به دلیل خدماتی که امور عشایر به دامداران و عشایر میدهد، بسیاری تمایل دارند ذیل عشایر قرار بگیرند، افزود: خدماتی به صورت رایگان یا با هزینه کمتر به عشایر تعلق میگیرد، ازجمله آب و تأمین علوفه باکیفیت برای استفاده دام، تیغ زدن راهها برای تردد که ما بهوسیله دستگاه و رایگان انجام میدهیم، همچنین آرد عشایر که در اختیارشان قرار میگیرد و موضوع بیمه و نیز سوخت که شامل کپسول گاز است و خدمات دامپزشکی که از طریق امور عشایری در اختیار عشایر استان قرار میگیرد.
وی ادامه داد: همین باعث میشود رمه گردان تمایل پیدا کند که ذیل عشایر قرار گیرد. این رمه گردانها در سرشماریهای قبل بهعنوان عشایر سرشماری نشدهاند. اکنون سرشماری عشایر، میدانی نیست و ثبتی و مبنایی است. باید اطلاعاتشان را ثبت کنند تا بررسی شود. البته باید اضافه کنم ما برای تأیید این افراد بهعنوان عشایر فقط شرایط زندگی را در نظر میگیریم ولی مرکز آمار ایران شروط چهاردهگانهای در این باب دارد، ازجمله بررسی بیمه یا فردی که دامدار است و درعینحال دهیار روستا نیز هست و شرایط دیگری که باعث ریزش این افراد در تأیید نهایی میشود.
تنها 39 درصد عشایر استان از آب شرب بهداشتی پایدار بهرهمند هستند
جعفری در خصوص آبرسانی به عشایر استان نیز گفت: 39 درصد جامعه عشایر استان از آب شرب بهداشتی پایدار بهرهمند هستند. کل جمعیت عشایر استان بنا بر آخرین آمار 8200 خانوار هستند که برای 5625 خانوار آب شرب بهداشتی با 13 تانکر به صورت سیار تأمین میشود. از ابتدای سال تاکنون 4410 هزار مترمکعب انتقال آب صورت گرفته است. با پیگیریهای انجام شده، برای امسال 17 میلیارد تومان اعتبار از منابع مختلف از جمله منابع استانی، محرومیتزدایی، تبصره 6 و... به منظور انتقال آب شرب بهداشتی پایدار برای عشایر و آبرسانی سیار مصوب شده است.
محمدحسین جعفری با بیان این که چهار شبکه آبرسانی وجود دارد، اظهار کرد: در شهرستانهای سبزوار، بردسکن، کلات و درگز انتقال آب بیشتر بهصورت لولهکشی بوده و نیاز به استفاده از آبرسانی سیار کمتر است. وی تأکید کرد: سعی ما بر این است که هرسال بین 5 تا 8 درصد به میزان بهرهمندی عشایر از آب شرب بهداشتی پایدار بیفزاییم.