سریال تکراری خشکسالی و کم آبی در بردسکن
بردسکن بیشترین کاهش بارندگی به نسبت چند سال اخیر را در خراسان رضوی دارد

علی نوری/ سالهاست که مردم بردسکن در دل کویر با کمبود آب دست و پنجه نرم میکنند. کم آبی در روزهای گرم تابستان که برخی مواقع دمایی بیش از ۴۰ درجه دارد، روستاییان و حتی شهرنشینان این منطقه را بیش از پیش در رنج فرو برده است،دیگر نه تنها از رودخانههای پرآب دایمی در این شهرستان خبری نیست بلکه همان رودخانههای فصلی هم خشک شده است. بر اساس گفته کارشناسان، از ۹۹ پدیده مهم هواشناسی شاهد تمام این پدیدهها از جمله سرمازدگی، گرمازدگی، ریزگردها و توفانهای گرد و خاک، زمان و شدت آفتاب سوزان با متصل بودن به کویر بزرگ و خشک، تگرگ، رعد و برق و رگبار در شهرستان بردسکن هستیم.
بردسکن رتبه اول کاهش بارش و خشکسالی
کم آبی ، یک حقیقت تلخ است، دیگر بحث کم آبی به پایان رسیده و بحران بیآبی پیش روی ماست.
رئیس اداره هواشناسی بردسکن گفت: میزان بارندگی شهر بردسکن از ابتدای سال زراعی ۱۴۰۱ - ۱۴۰۰ تاکنون 62.4 میلی متر و در مدت مشابه سال قبل 133.2 میلی متر و در دوره مشابه بلندمدت 148.3 میلی متر بوده است.جواد مصطفوی افزود: متاسفانه نسبت به سال گذشته ۵۳ درصد و نسبت به دوره بلندمدت ۵۸ درصد کاهش بارندگی را در بردسکن شاهد هستیم.وی با بیان این که بارشها در سطح شهرستان بردسکن پراکنده بوده است، افزود: شهرستان بردسکن در بین ۲۰ ایستگاه هواشناسی استان به لحاظ کمبود بارش و خشکسالی در رتبه اول قرار دارد.رئیس اداره هواشناسی بردسکن تصریح کرد: متوسط بارش استان از اول سال زراعی ۱۴۰۱ - ۱۴۰۰ تاکنون 161.2 میلی متر و مدت مشابه سال قبل 119.3 میلی متر و دوره مشابه بلندمدت ۲۰۲ میلی متر بوده که نسبت به سال گذشته ۳۵ درصد افزایش و نسبت به دوره بلندمدت ۲۰ درصد کاهش را در سطح استان شاهد هستیم.وی گفت: میزان تغییرات دمای امسال شهر بردسکن نسبت به سال گذشته ۱۴۰۱- ۱۴۰۰ تاکنون ۱۷ درجه سانتی گراد و مدت مشابه سال قبل ۱۶.۵ درجه و میانگین دوره آماری 16.3 درجه سانتی گراد بوده است.مصطفوی افزود: میزان تغییرات امسال نسبت به سال گذشته 0.5 درجه سانتی گراد افزایش دما و میزان تغییرات نسبت به دوره آماری 0.7 درجه سانتی گراد افزایش را نشان میدهد.
34 روستای تشنه
در این سالها کمتر کسی در بردسکن است که با سریال تکراری خشکسالیها و کمآبی آشنا نباشد زیرا این مسئله جزئی از زندگی و زیستبوم مردم منطقه شده و برخی از نقاط را به شدت تحت تاثیر قرار داده و در نهایت آثار منفی آن به مهاجرت و بیکاری هر چه بیشتر دامن زده است.مدیر امور آب و فاضلاب شهرستان بردسکن گفت: امور آب و فاضلاب شهرستان بردسکن با تحت پوشش داشتن سه شهر و ۷۶ روستا وظیفه آبرسانی به ۳۴ هزار مشترک را بر عهده دارد.
بردسکن بیشترین کاهش بارندگی به نسبت چند سال اخیر را در خراسان رضوی دارد
حسین مهدوی اولیایی افزود: با توجه به محدودیتهای آب شرب و از سویی کاهش بارندگی در بردسکن بیشترین کاهش بارندگی امسال به نسبت سال قبل و دوره چند ساله اخیر را در خراسان رضوی داشته است.وی با بیان این که آب مورد نیاز شهرستان بردسکن از ۵۲ منبع آبی تأمین میشود، اظهار کرد: این ۵۲ منبع آبی شامل چاههای عمیق، چاههای دستی، چشمهها و قنات هاست.مدیر امور آب و فاضلاب شهرستان بردسکن تصریح کرد: هر چند بخش قابل توجهی از این منابع شامل آبهای چشمهها، قنات ها و چاههای دستی هستند اما تحت تاثیر خشکسالی قرار گرفته و با کاهش شدید آبدهی مواجه اند.وی افزود: وسعت شهرستان و پراکنش روستاها به گونهای است که در حوزه آب شرب با محرومیت بسیار جدی مواجه هستیم؛ به طوری که هم اکنون ۳۴ روستا با تانکر سیار آبرسانی میشود.مهدوی اولیایی خاطرنشان کرد: هرچند برخی از این روستاها با تانکر آبرسانی نمیشد اما خشکسالیها و کاهش بارندگی در منطقه کوهپایه و دهستان درونه موجب شد از دو ماه قبل به برخی روستاها با تانکر آبرسانی کنیم.وی گفت: بر اساس آن چه اعلام شده بالاترین کاهش بارندگی در ایستگاههای هواشناسی استان مربوط به بردسکن بوده و ایستگاه این شهرستان نسبت به سال قبل کاهش ۶۰ درصدی داشته است.مدیر امور آب و فاضلاب شهرستان بردسکن افزود: علاوه بر این که ۳۴ روستای شهرستان بردسکن با تنش آبی مواجه است، برخی روستاهای دیگر هم افت منابع آبی دارد و در آن هم با چالش مواجه هستیم.وی تصریح کرد: هرچند هنوز به نقطه سر به سر تولید و مصرف نرسیدهایم اما در روستاها و شهرها مصارف آب رو به افزایش است که امیدواریم با صرفهجویی مشکلات رفع شود.مهدوی اولیایی گفت: متاسفانه هنوز بسیاری باورشان نشده که آب نیست. هم اکنون بیش از ۴۰ درصد مشترکان الگوی مصرف را رعایت نمیکنند که ۶۰ درصد همین مشترکان پر مصرف ۷۰ درصد آب را مصرف میکنند.وی ادامه داد: بخش قابل توجه اعتبارات امسال از محل محرومیتزدایی به بسیج سازندگی محول شده است، به همین دلیل مجری طرح رفع محرومیت در حوزه آب شرب در بخش قابل توجهی از پروژهها بسیج سازندگی است.مدیر امور آب و فاضلاب شهرستان بردسکن گفت: از اعتبارات استانی خود امور آب و فاضلاب هم پروژههای مختلفی برای ارتقا و تامین آب شرب شهر بردسکن و دهستان درونه و روستاهای اقماری در دست انجام داریم.وی افزود: هر چند مجتمعهای آبرسانی در شهرستان حدود ۱۰ باب هستند و عملاً تأمین آب به صورت پمپاژی و برای ذخیرهسازی روستاها انجام میشود، اما از سویی به دلیل محرومیتی که در شهرستان داریم، ناگزیریم علاوه بر کمکی که از بسیج سازندگی میگیریم، از مجمع خیران نیز کمک بگیریم به طوری که تاکنون چهار روستا را با کمک خیران آبرسانی کرده ایم و هم اکنون ۹ روستای دیگر را در دست اقدام داریم که آبرسانی به آن از محل مساعدت خیران آبرسان در کشور انجام میشود.مهدوی اولیایی با بیان این که تا پایان امسال در مجموع مشکل آب ۱۵ روستای شهرستان بردسکن برطرف میشود،افزود: با توجه به این که بخش قابل توجهی از شهرستان متکی به دامپروری است و از سویی کشاورزی نیاز به سمپاشی دارد، از مشترکان درخواست می کنیم با توجه به بحران آبی موجود در منطقه صرفهجویی و در حد امکان از آبهای جایگزین به جای آب شرب برای دامها، سمپاشها و آبیاری درختان استفاده کنند تا در روستاهای پرجمعیت و منطقه کوهپایه و انابد با کاهش افت آب مواجه نشویم. وی بیان کرد: پیشبینی میشود با توجه به افزایش دما و همچنین مصارف فزایندهای که دامداران و کشاورزان دارند، اگر همین منوال ادامه یابد، تابستان چالشی داشته باشیم؛ به همین دلیل از مشترکان می خواهیم که صرفه جویی کنند.مدیر آب و فاضلاب شهرستان بردسکن در ادامه به وضعیت شبکههای فرسوده شهرستان اشاره کرد و گفت: هر چند بیش از ۱۰۳۰ کیلومتر شبکه توزیع در شهرستان داریم اما از عمر مفید بخش قابل توجهی از این شبکهها که ۲۵ سال است گذشته است و نیاز به بازسازی دارد. وی از فرسوده بودن بیش از ۶۰ درصد شبکههای آبرسانی منطقه بردسکن خبر داد و گفت: میزان هدررفت آب از این ۶۰ درصد حدود ۲۵ تا ۳۰ درصد است.مهدوی اولیایی بیان کرد: با توجه به اعتباراتی که تخصیص می یابد هر سال بخشی از شبکههای فرسوده تعویض میشود، امسال در مرکز دهستان درونه بیش از ۲۰۰۰ متر شبکه اصلاح و در شبکه مجتمع برجک و روستای بابالحکم اصلاح و توسعه انجام میشود.
همچنین در روستای زیرکآباد ۲۷۰۰ متر اصلاح خط انتقال و شبکه توزیع انجام میشود.وی با بیان این که حدود 5 تا ۶۰۰۰ متر اصلاح شبکه در دست انجام است، به وضعیت انشعابات غیرمجاز اشاره کرد و افزود: امسال و در گذشته اکیپهای گشت آب در شهرها و روستاها همچنان فعال هستند.مدیر آب و فاضلاب شهرستان بردسکن یادآور شد: سال گذشته بیش از ۱۱۷ مورد و از ابتدای امسال بیش از ۴۸ مورد انشعابات غیرمجاز شناسایی و کشف شد که مشکل برخی پروندهها در خود اداره رفع و تعدادی به مراجع قضایی معرفی شد. با توجه به این که از انشعابات غیرمجاز برای مصارف دام و بنایی یا آبیاری درختان و باغ ها استفاده میکنند، به شدت با متخلفان برخورد میشود.وی در ادامه از بهرهمند شدن ۴۲ خانوار در روستای چاه سلطان شهرستان بردسکن از نعمت آب شرب خبر داد و گفت: روستای چاه سلطان با اجرای یک پروژه خیرساز از نعمت آب شرب بهرهمند و از فهرست روستاهای تانکری خارج شد.مهدوی اولیایی خاطرنشان کرد: پروژه تامین آب روستای چاه سلطان شامل ۳۷۰۰ متر لولهگذاری خط انتقال و ساخت هفت حوضچه کنترل بوده که با ۶ میلیارد ریال مشارکت یک بنیاد خیریه، اداره امور آب و فاضلاب شهرستان و مشارکت اهالی روستا در مدت دو ماه به سرانجام رسید.وی با بیان این که از ۱۲۰ روستا در شهرستان ۳۴ روستا هنوز با تانکر تامین آب میشود، خواستار کمک خیران آب رسان برای رفع مشکل آب شرب این روستاها شد.
امسال در پی تداوم خشکسالی چندسالهای که بر اغلب نقاط کشور حاکم است، وضعیت آب به وخیمترین حالت خود رسیده است، آبی که وجودش نه فقط برای شرب که برای کشاورزی، صنعت و به ویژه تولید برق بسیار حیاتی است. با تابستان بسیار گرمی که در پیش داریم، دمای هوای تابستان در شهرستانهایی مانند بردسکن افزایش قابل توجهی دارد سازمان هواشناسی تعارف را کنار گذاشته و هشدار داده است که: «آب نیست»، دوره خشکسالی طولانی خواهد بود و مردم و مسئولان باید به هوش باشند.با توجه به خشکسالیهای متوالی و پی در پی و نیز با توجه به این که بیشتر اقتصاد منطقه بر پایه کشاورزی و دامپروری است، میطلبد مسئولان استان و کشور نگاه ویژهای به این شهرستان داشته و درخصوص تخصیص اعتبارات مساعدت بیشتری به مردم بردسکن داشته باشند.