بر اساس داده های مرکز آمار کشور درباره آمار نیروی کار بهار امسال مشخص شد
تعداد بازدید : 8
افزایش نرخ بیکاری در عین بهبود نسبت اشتغال در استان!
مسعود حمیدی/ افزایش همزمان نرخ مشارکت با نرخ بیکاری و نسبت اشتغال در استان در بهار امسال نسبت به بهار سال گذشته ضمن این که بیانگر افزایش افراد جویای شغل در استان است، نسبت اشتغال را هم بهبود بخشیده اما افزایش نرخ بیکاری تأثیر مثبت آن را خنثی کرده است.
به گزارش خراسان رضوی، مرکز آمار کشور روز گذشته چکیده نتایج طرح آمارگیری نیروی کار بهار 1401 را منتشر کرد که بر اساس آن متوسط نرخ بیکاری کشور در بهار امسال به 9.2 درصد رسیده که نسبت به بهار سال گذشته نیم درصد افزایش داشته است.
افزایش نرخ بیکاری
بر اساس این دادهها، نرخ بیکاری استان خراسان رضوی در بهار امسال به 7.9 درصد رسیده که نسبت به بهار سال گذشته که نرخ بیکاری استان 6.8 درصد بوده افزایش 1.1 درصد داشته است. این دادهها بیانگر آن است که وضعیت بیکاری در استان نسبت به بهار سال گذشته بدتر شده و به نسبت کشور نیز اگر چه نرخ بیکاری کمتری در استان وجود دارد اما میزان تغییر استان در مقایسه با متوسط کشوری بیشتر بوده است.
بهبود نرخ مشارکت
اما آن چه در مسئله نرخ بیکاری باید مدنظر قرار گیرد نرخ مشارکت است. بر اساس تعریف مرکز آمار کشور، نرخ مشارکت عبارت است از :« نسبت جمعیت فعال( شاغل و بیکار) 15 ساله و بیشتر به جمعیت در سن کار 15 ساله و بیشتر ضرب در 100» این تعریف نمایانگر جمعیت جویای شغل در هر استان است که این جمعیت فارغ از این که موفق به اشتغال شده باشند یا بیکار هستند جویای شغلاند. بنا بر اذعان رئیس سازمان مدیریت و برنامهریزی استان، با تغییر یک درصدی در نرخ مشارکت حداقل 50 هزار نفر جویای شغل در استان افزایش یا کاهش پیدا میکند.
افزایش نرخ بیکاری و مشارکت همزمان
این که افراد جویای شغل در استانها کاهش پیدا کند لزوماً بیانگر این نیست که فرد چون شغل پیدا کرده جویای شغل نیست بلکه بیشتر متأثر از آن است که فرد بنا بر دلایلی از پیدا کردن شغل منصرف شده یا ناامید از یافتن شغل مدنظرش است.نرخ مشارکت در استان خراسان رضوی به دلیل وجود جمعیت جوان در دوره اشتغال معمولاً بالاست و طی دو سال گذشته این شاخص متأثر از بحران کرونا از حدود 44 درصد به 40 درصد در بهار سال گذشته تنزل پیدا کرده بود. اما بهار امسال این نرخ به 41.9 درصد افزایش پیدا کرده است. این تغییر را میتوان متأثر از دو عامل دانست اول این که فضای رکود حاکم بر استان و کشور به دلیل کرونا کمی بهبود یافته و افراد بیشتری برای یافتن شغل فعال شدهاند.
از سوی دیگر این که جمعیت فعال افزایش پیدا کرده بیانگر وضعیت مثبت در استان نیست زیرا به همان نسبت نرخ بیکاری در استان هم افزایش پیدا کرده یعنی با افزایش یک درصد نرخ مشارکت، نرخ بیکاری هم به همان نسبت افزایش پیدا کرده است. افزایش نرخ بیکاری در استان و حتی در کشور را شاید بتوان متأثر از دو عامل اساسی تحلیل کرد.
ابتدا این که بعد از افزایش 57 درصدی حقوق کارگران طی امسال بخشی از کارفرمایان به دلیل ناتوانی در پرداخت حق و حقوق کارگران ناچار به تعدیل نیرو شدهاند که البته آمار دقیقی از تعدیل نیروی انجام شده در استان از ابتدای امسال منتشر نشده است. علاوه بر این با تعدیل یارانهای انجام شده در اردیبهشت امسال بخشی از صنوف به دلیل به صرفه نبودن فعالیت شان یا تعطیل شده یا کاهش ظرفیت کاری داشته اند. متأثر از این دو دلیل اصلی می توان افزایش نرخ بیکاری در استان را تحلیل کرد.با این حال نرخ مشارکت متوسط کشوری در مقایسه با خراسان رضوی نه تنها بیشتر نشده بلکه در مقایسه با سال گذشته کمتر هم شده است. یعنی جمعیت جویای شغل در کشور نه تنها افزایش نداشته بلکه کاهش هم داشته است. شاید بتوان گفت یکی دیگر از دلایل افزایش نرخ مشارکت در استان علاوه بر تعدیل نیرو و بهبود وضعیت کرونا، ورود اتباع خارجی بیشتر به استان در مقایسه با سال گذشته است هر چند آمارها حکایت از افزایش قابل توجه جمعیت اتباع به استان و کشور بعد از تحولات سال گذشته افغانستان دارد اما نمی توان به طور قطعی افزایش جمعیت اتباع خارجی را در تعدیل نیرو در شرکت ها و امثال آن تاثیرگذار دانست.
بهتر شدن وضعیت نسبت اشتغال
شاخص قابل توجه دیگر در آمار بیکاری نسبت اشتغال است که بر اساس تعریف مرکز آمار« نسبت اشتغال عبارت است از: نسبت جمعیت شاغل 15 ساله و بیشتر یا به کل جمعیت بالای 15 ساله و بیشتر ضرب در100» . بر اساس داده های مرکز آمار کشور، نسبت اشتغال در استان خراسان رضوی در بهار امسال به 38.6 درصد رسیده که در مقایسه با بهار سال گذشته حدود یک درصد بهبود پیدا کرده است. در حالی که نسبت اشتغال در استان زنجان بیش از 45 درصد و در استان ایلام حدود 30 درصد و متوسط کشوری 37.1 درصد است.
بر اساس داده های مرکز آمار، بالاترین نرخ بیکاری کشور در بهار امسال مربوط به استان کرمانشاه با 15.4 درصد است که وضعیت بدتری نسبت به سال گذشته پیدا کرده و استان هرمزگان که بهار گذشته با 16.6 درصد بالاترین نرخ بیکاری کشور را به خود اختصاص داده بود امسال در رتبه بعد از کرمانشاه قرار گرفته است.
این آمار نشان می دهد بیشتر استان های کشور برخلاف استان خراسان رضوی با کاهش قابل توجه نرخ مشارکت، مواجه شده اند اما یک قاعده کلی رعایت شده که با کاهش نرخ مشارکت نرخ بیکاری در استان ها هم رو به کاهش بوده است. بالاترین نرخ مشارکت کشور در بهار امسال مربوط به استان زنجان با 47.7 درصد است که نسبت به بهار سال گذشته نرخ مشارکت این استان افزایش پیدا کرده است. در حالی که نرخ بیکاری این استان از 6.7 درصد بهار سال گذشته به 5.4 درصد در بهار امسال رسیده که قابل تامل است . همزمان با افزایش نرخ مشارکت جمعیت نرخ بیکاری این استان هم کمترین نرخ بیکاری بین استان های کشور است.