مراسم روز ملی خیام در نیشابور برگزار شد
تعداد بازدید : 2
گلباران آرامگاه خیام نیشابوری
حاشیه های مراسم ؛شعری بدون قافیه !
شجاعی مهر/ همزمان با ۲۸ اردیبهشت ، روز ملی حکیم عمر خیام نیشابوری مراسم مختلفی در شهرستان نیشابور برگزار شد و در آیینی با حضور پرشور مردم فرهنگ دوست نیشابور، آرامگاه این حکیم فرزانه گلباران شد.
به گزارش خراسان رضوی ، برگزاری مسابقات ریاضی و رباعی خوانی در سطح مدارس نیشابور، همایش های علمیو فرهنگی، زنگ خیام در مدارس و برخی برنامه های فرهنگی و هنری در سطح نیشابور از دیگر برنامه های روز ملی خیام بود که البته پایین بودن کیفیت برگزاری آن ها با واکنش های منفی در فضای مجازی همراه بود.
مفاخر ما سرمایه های معنوی کشور هستند
مدیر کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی درهمایش روز خیام در دانشگاه نیشابور گفت: مفاخر ما سرمایه های معنوی کشورمان هستند و امروز ما در نبرد فرهنگی برای نگهداشت مفاخرمان هستیم و نباید بگذاریم مفاخر ما مانند مولانا و نظامی به خاطر این که آرامگاهشان در خارج از ایران قرار دارد مصادره شوند.حسین زاده افزود: برگزاری این همایشها در معرفی و تبیین شخصیت علمی، فرهنگی و هنری مفاخرمان بسیار موثر است و کمتر کشوری در دنیا دارای اینتعداد مفاخر است ولی ما نتوانستهایم مفاخرمان را از لایههای علمی دانشگاه به سطح جامعه بیاوریم.وی گفت: از روی تقویم ،تولد خیام ۴۴۰ هجری قمری ذکر شده و تقریبا ۲۵۰ سال پیش از آن شاهد ورود حضرت رضا(ع) به نیشابور هستیم که بر اساس روایات در هنگام ورود حضرت به نیشابور جمعیت زیادی از فرهیختگان حدیث مشهور سلسلةالذهب را کتابت می کنند،آن چه که مسلم است زیست بوم نیشابور طی قرون باید درست تبیین شود.
وی اظهار کرد: در تاریخ آمده مولانا در نیشابور با عطار دیدار میکند و سیر عرفانی او تحت تاثیر عطار بوده اما تاریخ جغرافیای آرامگاه مولانا را درترکیه نشان میدهد و امروز در ترکیه با نگاه گردشگری و تجاری آرامگاه مولانا تبدیل به محل فعالیتهای گردشگری شده و تلاش میکنند او را به عنوان شاعر ترک معرفی کنند و متاسفانه همین اتفاق درباره نظامی که حکیم بزرگ ایرانی است در حال رخ دادن است.
وی خاطر نشان کرد: زیست بوم زندگی و زمانه خیام اوج دوران علم و فرهنگ در بلاد اسلامی است و یکی از نقاط اوج آن نیشابور بوده و این دوره همزمان با قرون وسطی در اروپا و اوج سرکوب علم در اروپا بوده است.مدیر کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی گفت: آن چه امروز غرب تلاش میکند از چهره خیام نشان دهد چهره علمی و فلسفی او نیست بلکه تنها نگاهی ظاهری به شعر خیام است.
وی افزود : ملاقات مولانا با عطار و ملاقات ابوعلی سینا با خیام میتواند یک گره داستانی زیبا باشد اما ما هنوز نتوانستهایم در ادبیات داستانی اثری شایسته برای خیام و عطار خلق کنیم و از این طریق این مفاخر را به نسل جدید و جهانیان معرفی کنیم.
حدود ۱۶۰۰ رباعی از خیام داریم
استاد ادبیات و پژوهشگر نیشابوری در همایش علمی فرهنگی هنری شناخت خیام در سالن همایش های جهاد دانشگاهی نیشابورگفت: تا صد سال بعد از وفات خیام فقط ۵ رباعی از او ذکر شده بود و تا 400 سال بعد از خیام رباعیات او اضافه می شود و تا قرن نهم به ۵۵۰ رباعی می رسد و هم اکنون حدود ۱۶۰۰ رباعی از خیام داریم.دکتر مهدی نوروز با اشاره به راه های شناسایی رباعیات خیام از رباعیاتی که سروده او نیست، افزود: برای تمیز دادن این مورد چند راه وجود دارد، نخست آن که در کتاب های قدیمی ذکر شده باشد، همچنین رباعی های اولیه خیام چهار مصراع آن هم قافیه بوده است، از طرفی رباعی های اصیل نباید در آثار دیگران آمده باشد و همچنین رباعیات باید مضامین خیامی داشته باشد.وی بیان کرد: علامه جعفری در کتابش فقط از لفظ خیامی استفاده می کند و با ذکر ۱۱ منبع در تمام این ها واژه امام، حجت الحق، ابوالفتح عمر خیام نیشابوری به کار می برد و از واژه امام برای او استفاده کرده است. علامه جعفری می گوید :شاید آثاری باشد در فلسفه که از بین رفته یا خیام مجالس درسی داشته که کسی خبر ندارد برای همین به او امام میگفتند.وی ادامه داد: اولین کسی که به رباعیات خیام به شکل علمی نگاه کرد یک شاعر روس به نام والنتین ژوکوفکسی در قرن نهم بود و پس از آن آرتور کریستیانسن مطالعاتی بر آن ها داشت و این باعث می شود در ایران هم این اتفاق رخ دهد، از سال ۱۳۰۰ خیام پژوهشی در ایران باب می شود و با آثار هدایت آغاز می شود و خیام را از نگاه اروپایی ها نگاه می کند. برای همین عده ای معتقدند بنیان گذار خیام پژوهی در ایران صادق هدایت است. استاد محمد علی فروغی و استاد قاسم غنی و برخی دیگر پژوهش هایی بر آثار و شخصیت خیام انجام دادند.
ریاضیات خیام ، شاهکار دنیای قدیم بود
عضو هیئت علمی گروه ریاضی دانشگاه آزاد اسلامی واحد نیشابور نیز گفت: خیام یک ریاضی دان، منجم، فیلسوف و رباعیسرا بود که بیمحابا سوال میکرد و با بیان پرسشهایی هوشمندانه در دانستههایی که مورد یقین آن دوران بود تشکیک میکرد و با این شیوه در عالم وجود به جست وجو و تفکر میپرداخت.
این بحر وجود آمده بیرون ز نهفت
کس نیست که این گوهر تحقیق نسفت
هر کس سخنی از سر سودا گفتند
زان روی که هست کس نمی داند گفت
دکتر ظهیر مظلومینژاد اظهار کرد: یکی از وجوه خیام، احاطه کاملش بر جبر و هندسه در ریاضی بود.در خراسان آن زمان در حوزه علم ریاضی کتابهای یونانیان به عربی ترجمه شده بود و از آن میان کتاب اصول هندسه اقلیدس به ویژه اصل توازی آن ، توجه خیام را جلب کرد. حکیم خراسان ابتدا سعی بر اثبات اصل توازی اقلیدس داشت که باعث به وجود آمدن هندسه های نااقلیدسی شد.به اذعان ریاضیدانان اروپایی حل معادله درجه سه با حذف توان دو توسط خیام در ۹۵۰ سال قبل شاهکار دنیای قدیم است و هنوز هم برای حل معادله درجه سه فرمول مشخصی وجود ندارد و از همان روش خیام استفاده میکنیم. حکیم نیشابور با ادامه همین روش موفق به حل معادله درجه چهار نیز شد.وی افزود : بسط دو جملهای خیام یکی دیگر از شاهکارهای خیام است که بسیاری در انتساب آن به خیام شک دارند و پروفسور فضل ا... رضا در کتاب نگاهی به آثار و احوال خیام نیشابور ثابت میکند متعلق به خیام است.وی گفت : خیام در مقاله شرح ما اشکل من مصادرات کتاب اقلیدس به اصل پنجم اقلیدس یا همان اصل توازی پرداخت و آن را نپذیرفت و ما امروز به طور دقیق نمیدانیم چه در ذهن او میگذشت که این اصل را قبول نکرد و فقط میتوانیم حدس بزنیم.
دستگاه های موسیقی ایرانی از محاسبات خیام بهره برده اند
استاد احمد بیان آهنگ ساز، تئوریسین و مدرس موسیقی نیز در گفت و گو با خراسان رضوی گفت: موسیقی از دیرباز نزد بشر از نظر علمی و هم معنوی جایگاه خاصی داشته است.
وی بیان کرد: در جایگاه معرفت مولانا می گوید مانند شهادت است و چه چیزی در علمموسیقی وجود دارد که مولوی به آن شهادت می دهد و این همه پیرو پیدا کرده است.وی اظهار کرد: اغلب فلاسفه باید درباره بخشی از موسیقی رساله می نوشتند که خیام هماز قاعده مستثنا نبوده و شرحی بر کتاب موسیقی اقلیدس نوشته است که برخی از دستگاه های موسیقی ایرانی از آن استفاده کردند. مانند ماهور و سه گاه و همایون که بر اساس محاسبات ریاضی هستند.این مدرس موسیقی ادامه داد: مقالاتی که خیام در حوزه موسیقی نوشته است اگر چه مربوط به موسیقی می شود اما در زمره مسائل ریاضی طبقه بندی می شود.
نشست خبری دیرهنگام فرماندار نیشابور و انتقاد شدید رسانه ها
جلسه دیرهنگام نشست خبری فرماندار نیشابور با انتقاد شدید خبرنگاران و رسانه های گروهی راجع به نحوه برگزاری امسال روزهای ملی عطار و خیام که یکی از نمادهای هویتی و برندهای ملی و بین المللی نیشابور هستند همراه بود.
لغو پشت سرهم برنامه های موسیقی در نیشابور
در حالی که از مدت ها قبل رئیس شورای شهر نیشابور از اجرای حجت اشرف زاده در روز ملی خیام در نیشابور خبر داده بود این برنامه در مراسم روز ملی خیام جایگاهی نداشت. فرماندار نیشابور در اظهاراتی اعلام کرد وی چنین برنامه ای را به مردم قول نداده که هم اکنون پاسخگوی آن باشد. ابوطالب جوان در بخش دیگری از صحبت هایش نبود زیرساخت های کافی و برنامه ریزی مشخص برای پاسخگویی به تعدادمراجعه کنندگان با توجه به محبوبیت حجت اشرف زاده را دلیل برگزار نکردن آن دانست.البته لغو برنامه های موسیقی به دلیل استقبال زیاد مردم با توجه به محبوبیت حجت اشرف زاده در شهر خودش به همین جا ختم نشد و در اقدامی دیگر اجرای موسیقی علی قمصری در روز ملی خیام نیز لغو شد. این نوازنده مطرح کشورمان پیشتر در صفحه اینستاگرام خود از اجرای موسیقی در روز ملی خیام در نیشابور خبر داده و پس از آن در متنی دیگر از لغو این اجرا درست چند ساعت قبل از شروع مراسم خبر داد. علی قمصری در گفت وگو با خبرنگار خراسان رضوی با بیان این که وضعیت روحی مناسبی برای مصاحبه ندارد، افزود: رئیس اداره ارشاد نیشابور در جریان این برنامه بود و لغو آن باعث تعجب من شد.موج انتقاد ها به نحوه برگزاری روزهای ملی نیشابور به همین جا ختم نشد. همچنان که شعرا و هنرمندان نیشابور و خراسان راجع به سین برنامه روز ملی عطار اعتراض داشتند با اعلام برنامه های روز ملی خیام در آرامگاه این حکیم فرزانه که بیشتر آن سخنرانی مسئولان بود موجی از واکنش ها در فضای مجازی به آن آغاز شد. در همین زمینه علیرضا بدیع شاعر مطرح خراسانی که اهل نیشابور است در متنی در صفحه شخصی خود نوشت: جای تمام آن شاعران و نوازندگان و هنرمندان را مدیران سیاسی و مجلسی آدم ها گرفته اند!
وی با انتشار سین برنامه های روز خیام نوشت: دقت داشته باشید سخنرانان این مجلس، محقق و خیام پژوه نیستند! بلکه مدیران سیاسی هستند و در باره عملکرد یک ساله خود، برای حضار داد سخن می دهند در آیین نکوداشت خیام نیشابوری!
وزیر فرهنگ و ارشاد نه به مراسم آمد نه پیام فرستاد!
درحالی که از مدت ها قبل به گفته نماینده نیشابور وزیر ارشاد درلیست مهمانان مراسم روز ملی خیام بود اسماعیلی نه تنها به این مراسم نیامد بلکه برخلاف رویه معمول سال های گذشته «تا زمان تنظیم خبر ساعت 18 روز گذشته» پیامی نیز نفرستاد.