تجهیزات خط ریلی ایران - افغانستان به سرقت رفت !
بهره برداری از پروژه اهدایی به افغانستان منتظر جبران خسارت
راه آهن خواف-هرات بی شک یکی از مهم ترین پروژه های بزرگ تجاری و اقتصادی بین ایران و همسایگان خود در چندین سال اخیر بوده که با سرمایه گذاری خارجی کشورمان در افغانستان، سهولت حمل و نقل و تجارت بین عسلویه معدنی ایران و بازار مصرف بزرگ تجاری و شریک دیرینه اقتصادی کشورمان یعنی افغانستان را به وجود می آورد.
این مسیر ریلی به عنوان تنها خط ریلی ایران و افغانستان می تواند تحولی در زمینه اقتصاد و تجارت بین دو کشور ایجاد کند و از یک طرف افغانستان را به دروازه دریاهای آزاد وصل و از طرفی دیگر به تعبیر حسن روحانی، رئیس جمهور سابق با افتتاح این خط ریلی روابط دو کشور ایران و افغانستان را نیز مستحکم‌تر کند.
این پروژه که با سرمایه گذاری ایران به عنوان هدیه کشورمان به افغانستان ساخته شد در صورت زیر بار رفتن، سهم ویژه ای در صادرات ایران به همسایه شرقی و سهولت دسترسی تجاری به این کشور ایفا می کرد، حالا اما خبر می رسد در جریان تحولات سیاسی افغانستان این راه به دلیل سرقت اموال و بخشی از تاسیسات خطوط راه آهن، از دسترس خارج شده است و فعلا امکان استفاده از آن نیست و بر اساس گفته مسئولان، معلوم نیست دقیقا چه زمانی به بهره برداری واقعی خواهد رسید.
در ماه های گذشته البته یکی از موضوعات مهم مطرح شده در سفر نماینده ویژه رئیس جمهور در امور افغانستان و هیئت سیاسی اقتصادی ایران با محوریت استانداری خراسان رضوی در زمان دو استاندار این استان، معتمدیان و نظری، همین پروژه بوده اما این پیگیری ها همچنان معطل تصمیم گیری نهادهای تصمیم گیر در آن سوی مرزهاست. پروژه ای که نمی توان نقش مثبت و به صرفه تجاری آن برای ایران را در نظر نگرفت اما فعلا در کش و قوس تصمیم گیری طرف افغانستانی گیر کرده است.
فقط همان محموله مراسم افتتاح حمل شد
به گزارش خراسان رضوی، ابتدا برای اطلاع از آخرین وضعیت موجود این خط ریلی با مدیر کل راه آهن شرق کشور تماس گرفتیم که رضا شرقی در این باره گفت: این خط هم اکنون فعالیتی نداشته و به جز همان محموله ای که در مراسم افتتاحیه به افغانستان صادر شده بهره برداری دیگری از آن انجام نگرفته است.
وی افزود: ما در طرف ایران آمادگی استفاده و بهره برداری از خط را داریم و اگر قسمت مربوط به افغانستان تکمیل شود مشکلی برای بهره برداری نداریم اما چون هنوز بهره برداری به طور کامل در اختیار شرکت راه آهن قرار نگرفته عملا این موضوع ارتباطی به راه آهن نداشته است و شرکت زیرساخت حمل و نقل کشور باید پاسخ گوی شما باشد.
حافظ سادات‌نژاد، مشاور معاونت ساخت و توسعه راه آهن، بنادر و فرودگاه ها شرکت مادر تخصصی ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل کشور در توضیح این موضوع اظهار کرد: این طرح در آذر 99 افتتاح و دو رام قطار نیز با محموله باری سیمان به کشور افغانستان ارسال شده و چون ما شرکت ساخت هستیم، در بهمن ماه این پروژه به صورت موقت در کمیسیونی با حضور شرکت ما، پیمانکاران و مشاور و همچنین راه آهن کشورمان به راه آهن جمهوری افغانستان تحویل شد، البته در صورت جلسه ای برخی نواقص شناسایی شد که قرار بود ما کار را انجام دهیم، پس از تحولات کشور افغانستان ما همچنان از طریق افرادی که در افغانستان با ما در ارتباط بودند از وضعیت و شرایط خط اطلاع داشتیم تا زمانی که به ما اعلام شد تخریب انجام شده است.
وی افزود: پس از اولین سفر معتمدیان استاندار وقت خراسان رضوی به کشور افغانستان و تاکید مسئولان محلی دو کشور در هرات بر احیا و بهره برداری از این خط ریلی، به درخواست ایشان هیئتی هشت نفره برای بررسی سطح خسارت به وجود آمده در این خط تشکیل و با هماهنگی های انجام شده البته به سختی از طرف مرزبانی کشورمان به دلیل نگرانی های موجود برای امنیت ما بالاخره انجام شد و بررسی های کارشناسی ما در این زمینه نشان از تخریب بخش زیادی از تاسیسات این خط ریلی داشت.
ایستگاهی که غارت شد
سرپرست مجری طرح راه‌آهن خواف- هرات با توضیح تخریب های انجام شده گفت: بر اساس بازدید ما عمده تخریب ها در ایستگاه روزنک در 62 کیلومتری این محور اتفاق افتاده و بیشتر تاسیسات این ایستگاه به سرقت رفته است، یعنی هر آن چه که در این ساختمان قابل سرقت بوده، از تاسیسات بهداشتی مثل شیرآلات تا کابل های برق و کابل های مخابراتی تا تجهیزات مخابراتی و رادیویی و شبکه بیسیم نصب شده و هرآن چه که قابل بردن بوده به سرقت برده و آن چه را نتوانسته بودند ببرند نیز تخریب کرده بودند.
وی افزود: حد فاصل ایستگاه های غوریان و شمتیغ افغانستان نیز زیرساخت های ریلی خط به جز ریل که جوشکاری شده و امکان برداشتن نداشت، بقیه ادوات آن نیز سرقت شده که به عنوان مثال پیچ های موجود در این ریل ها به دلیل نوع فلزی که در آن به کار رفته و وزن آن از قیمت بالایی هم برخوردار بوده و مثلا هر پیچ حدود 300 هزار تومان قیمت دارد که حدودا 5 کیلومتر از این خط نیز به همین شکل آسیب دیده است.
سادات نژاد، درباره میزان کلی خسارت ها در این خط ریلی نیز گفت: بر اساس فهرست بهای ایرانی با توجه به این که بخشی از این تجهیزات ساخت داخل بوده و مشکلی از بابت تامین آن نداریم حدودا 32 میلیارد تومان هزینه فهرست بها به عنوان قیمت پایه بوده، البته کسی با این قیمت انجام نداده و معمولا با افزایش ضریب 3/1 درصد ضرب در قیمت پیشنهادی پیمانکاری است که بر اساس قیمت پیشنهادی پیمانکاران در سال 97 ،2.5 برابر قیمت پایه بوده البته اگر کسی الان حاضر به انجام آن با این میزان باشد، چیزی در حدود هزار میلیارد ریال هزینه خواهد داشت. این البته هزینه ای است که برای ما به قیمت ریالی و با احتساب خودکفایی در تولید بخش اعظمی از این تجهیزات بوده در صورتی که برای طرف افغانستان متفاوت خواهد بود و بر اساس نشست هایی که انجام شده چون ما این خط را تحویل افغانستان داده بودیم قرار بر این شده خود آن ها این خسارت را پرداخت کنند، ضمن این که ما نیز متعهد شدیم اگر با همان شکل و شرایطی که خط تحویل شده آماده شود، نواقص مشخص شده در گذشته را نیز ما برعهده بگیریم و انجام دهیم.
سرقت تاسیسات مهم رادیویی
وی تصریح کرد: البته در گذشته بیان شده بود که میزان هزینه در این پروژه 25 میلیون دلار بوده که این رقم غلط است و ما اصلا صحبتی از هزینه دلاری نکردیم، تنها موضوعی که وجود دارد این است که بخشی از تاسیسات مهم مخابراتی و رادیویی و فیبر نوری این خط که وارداتی بوده و به سختی و در شرایط تحریمی از کشور نیوزیلند خریداری شده بود که با سیستم موجود در کشور همخوانی داشته باشد قیمت بالایی داشته و قیمت دلاری داشته است که الان از قیمت دقیق آن اطلاع ندارم. این تجهیزات در مراسم افتتاح تست شد و بین ایستگاه ها ارتباط رادیویی کاملی ایجاد کرد اما پس از آن چون هنوز ایستگاه ها به طور کامل به بهره برداری نرسیده بود از داخل کشور برای جلوگیری از حملات سایبری و هک شبکه کلی داخلی قطع شده بود اما کاملا سالم تحویل طرف افغانستانی شده بود که به سرقت رفته است.
راهکارها روی میز تفاهم
سرپرست مجری طرح راه‌آهن خواف- هرات در پاسخ به این سوال که بالاخره چه زمانی این مشکلات رفع خواهد شد و این خط به بهره برداری کامل خواهد رسید و طرف افغانستانی کی خسارت های به وجود آمده را جبران می کند، گفت: ما با مدیران راه آهن افغانستان در ارتباط هستیم و گفتند در سریع ترین زمان ممکن این کار انجام می شود و مدیر کل راه آهن هرات هم به ما اعلام کرده کار شروع شده است، اما من خیلی فکر نمی کنم این کار سرعتی داشته باشد، خود آن ها هم گفته اند که پول ندارند و می بینید که پول های دولت آن ها نیز بلوکه شده و نمی دانم چطور تامین خواهد شد و برنامه زمان بندی نیز در این باره اعلام نشده، جلسه ای در سطح وزارت انجام شده و اعلام کرده اند که افغانستان این کار را خواهد کرد، البته شنیده هایی هم داشته ام که قرار است از محل تهاتر معدنی، شرکت های فولاد ما با هماهنگی وزارت امور خارجه برداشتی از معادن افغانستان انجام دهند و در عوض منابع مالی پروژه را تامین کنند تا خود ما مجدد ساخت پروژه را انجام دهیم. دو قطعه دیگر که به عنوان فاز چهارم پروژه نیز به عهده افغانستان بوده که قرار بود از طریق کمک های مالی اتحادیه اروپا از طریق ایتالیا به میزان 62 میلیون یورو تامین شود و به یک شرکت قزاقستانی سپرده شده بود و در بازدیدی که داشتیم بخشی از زیرساخت اجرا شده اما هنوز تکمیل نشده است و باید تکمیل شود.
وی همچنین در پاسخ به این سوال که پروژه ریلی بیمه نیز بوده است توضیح داد : بله این پروژه بیمه بوده اما پوشش بیمه ای مربوط به حوادث طبیعی مثل سیل و زلزله است و مواردی مثل جنگ و سرقت را شامل نمی شود.
برای اطلاع از جزئیات بیشتر این موضوع و اقدامات صورت گرفته از سوی ایران جهت اجرای مجدد پروژه، سراغ مرتضی اشرفی معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار خراسان رضوی رفتیم، وی در این باره گفت: در دو سفر استانداران خراسان رضوی هم در زمان آقای معتمدیان و هم در زمان آقای نظری که به تازگی انجام شده یکی از موضوعات مهم و اولویت دار مطرح شده در مذاکرات همین پروژه بوده است، این مذاکرات در دو بخش انجام شده بخشی برای تعمیر و راه اندازی تا ایستگاه روزنک که توسط شرکت های ایرانی ساخته و تحویل شده و بخش دوم که باید توسط افغانستان انجام می شد که هنوز کاری در آن انجام نشده است. در سفر اول قرار شد هیئت ارزیابی خسارت به افغانستان اعزام شود و این کار انجام شد اما در سفر دوم از طرف افغانستانی ابتدا اعلام شده بود که این تجهیزات به سرقت رفته اما بعدا در سفر دوم قرار شد بخشی از این تجهیزات به سفارت ما تحویل شود، حالا یا وقتی مشخص شده که این ایستگاه ها در حال سرقت است این تجهیزات رادیویی را خودشان برداشته و به جای دیگری منتقل کرده اند یا گروهی برداشته یا هر اتفاقی افتاده است، درنهایت فقط تجهیزات رادیویی و نرم افزاری تحویل شد که این تجهیزات از طریق متخصصان راه آهن ما تست و بررسی شود که آیا قابل استفاده است یا خیر اما بخشی از این تجهیزات نرم افزاری و رادیویی که تجهیزات گران قیمتی هم بوده فعلا تحویل شده است. البته مافهرست سیاهه اقلام تحویل شده را ندیدیم و باید ببینیم که چه چیزی تحویل شده و چه چیزی الان تحویل گرفتیم که قرار شده به صورت کامل بررسی شود.
ایران و افغانستان دور میز گفت و گو
وی افزود: پس از چندین ملاقات مرزی بالاخره این برآورد خسارت ها و بازدید کارشناسی هم انجام شده و در نهایت خسارت های غیر رسمی اعلام شد که الان از عدد دقیق آن اطلاع ندارم اما گزارش رسمی و کارشناسی هم هنوز اعلام نشده است.
اشرفی همچنین تاکید کرد: بخشی از هزینه این خط نیز مربوط به آموزش های تخصصی نیروی انسانی بوده که به هر دلیل رفته اند و حالا باید مشخص شود که یا همان افراد برمی گردند یا باید این آموزش های خاص و ویژه فنی و تخصصی نگهداری این تاسیسات به افراد دیگری داده شود.
وی افزود: این پروژه برای ما اولویت جدی دارد و در سفر نماینده ویژه رئیس جمهور در امور افغانستان نیز مطرح شد و در حال پیگیری آن هستیم.
تاخیر در اجرای تعهد
معاون اقتصادی استاندار تصریح کرد: به هر حال از ایستگاه روزنک به بعد که قرار بود توسط افغانستان ساخته شود انجام نشد و اگر بار ایران تا روزنک حمل می شد، تخلیه و بارگیری و حمل تا هرات که به هر حال یک فاصله ای هست هزینه های خاص خود را داشت و به صرفه نبود ، ضمن این که آمادگی لازم در طرف افغانستانی هم وجود نداشت و زیرساخت های گمرکی در این محل نیاز بود که در حال اجرا بود اما به مسائل تحولات و ... خوردیم و عقب افتاد، از نظر اقتصادی اگر کاملا این زیرساخت ها فراهم شود این پروژه توجیه اقتصادی خواهد داشت اما تا این زیرساخت فراهم نشود صرفه مناسب اقتصادی برای تجار ندارد.
وی همچنین در پاسخ به این سوال که آیا تهاتر مالی برای تامین اعتبار ساخت مجدد این خط را تایید می کند ، اظهار کرد: بله این هم از مواردی بوده که به عنوان بسته پیشنهادی ما اعلام شده و مجموعه دیگری از پیشنهادها هم به طرف افغانستانی ارائه شده اما به هر حال به طرف دوم هم بستگی دارد و هنوز تصمیم نهایی در این زمینه گرفته نشده است.
دانلود تمام صفحات این نسخه
ارسال دیدگاه
ضمن تشکر از بیان دیدگاه خود به اطلاع شما رسانده می شود که دیدگاه شما پس از تایید نویسنده این مطلب منتشر خواهد شد.
