فرش ایرانی از هنرهای اصیل آبا و اجدادی و از قدیمی ترین دست بافته های تاریخ بشری در کشورمان است و در این بین فرش خراسانی نیز یکی از انواع مهم و قابل توجه در دنیاست و برند این فرش معتبر و قابل اعتناست، این درحالی است که این روزها برخی افراد سودجو به دنبال کسب سود و منفعت بیشتر، اعتبار این فرش را نشانه رفته و با تولید فرش های بی کیفیتی موسوم به بی گره در بازار فرش مشهد، پای تقلب را به فرش دستباف اصیل خراسانی باز کرده اند.

به گزارش خراسان رضوی، مهدی کلالی ،رئیس اداره فرش سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به تولید فرش بدون گره در مشهد اظهار کرد: بسیاری از فروشندگان این نوع فرش را با عنوان فرش دستباف در بازار عرضه می‌کنند و به دلیل این که بسیاری از خریداران فرش دستباف تخصص لازم را در تشخیص این نوع فرش ها ندارند، در حق آنان اجحاف می‌شود زیرا صرف نظر از این که این نوع فرش‌ها موجب لطمه وارد کردن به ماهیت فرش دستباف ایرانی می‌شود، دوام و کیفیت فرش دستباف واقعی را ندارد.وی در خصوص فرش‌های دستباف تقلبی که هم اکنون در بازار به فروش می‌رسد، اظهار کرد: فرش دستباف بافته‌ای  دارای گره و پرز است که کلیه مراحل بافت آن از جمله گره‌زدن و پودگذاری توسط بافنده با دست(یا به کمک ابزار ابتدایی بافت مانند قلاب و سیخ پودکشی) انجام می‌شود؛ بنابراین با توجه به تعریف ارائه شده چنان چه فرش تولیدی بدون گره باشد، اساسا به آن فرش دستباف اطلاق نمی‌شود. با توجه به این که تولید فرش بدون گره با سرعت بیشتر و زحمت کمتر صورت می‌گیرد، تعدادی از واحدهای تولیدی که بیشتر آن‌ ها فاقد مجوز هستند ، اقدام به تولید این نوع فرش می کنند.

کلالی همچنین با تاکید بر افزایش نظارت‌ها در بازار فرش بیان کرد: به لحاظ کاستی‌های نظارتی در سطح بازار و این که بیشتر قالی‌های موجود در بازار فرش فاقد برند معتبر است اگر تدابیر لازم برای این موضوع اندیشیده نشود، در آینده نزدیک به تولیدکنندگان واقعی لطمه‌ جبران ناپذیری وارد خواهد شد.

وی  ادامه داد: در این خصوص مرکز ملی فرش از سال ۱۳۹۹ شیوه‌نامه نظارت بر واحدهای تولید فرش دستباف را به کلیه استان‌ها ابلاغ کرد. براساس ماده 5 این شیوه‌نامه، کارگروه استانی رسیدگی به تخلفات با محوریت سازمان و بدون ایجاد ساختار اداری جدید تشکیل می‌شود که ترکیب آن شامل رئیس سازمان به عنوان رئیس کارگروه، نماینده اداره امور حقوقی سازمان، نماینده تشکل‌ها و اتحادیه‌های مرتبط به فرش دستباف و دو کارشناس مجرب فرش می‌شود.

وی خاطرنشان کرد: این در حالی است که مرکز ملی فرش به طور مداوم بر تشکیل کمیته فرش دستباف ذیل کارگروه سرمایه‌گذاری شورای برنامه‌ریزی و توسعه استان‌ها (براساس ابلاغیه وزارت کشور به شماره ۱۵۴۸۸۹ – 3/۱۰/۱۳۹۹) تاکید دارد.رئیس اداره فرش سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی با تاکید بر لزوم تسریع نظارت‌ها برای جلوگیری از تولید و فروش فرش‌های بدون گره گفت: خوشبختانه به تازگی با اتحادیه مرکز استان و همچنین شهرستان‌های تابعه هماهنگی‌های لازم به‌ عمل آمده تا در جهت نظارت و بازرسی برنامه ریزی صورت گیرد که احتیاج به کمک و همکاری دیگر دستگاه‌های مرتبط دارد،نکته  در خور ذکر این است که موضوع تولید فرش‌های بدون گره هم اکنون محدود است؛ پس باید به سرعت از فعالیت کارگاه‌های مربوط جلوگیری شود.

با جدیت و حساسیت تقلب در بازار فرش دنبال می شود

هادی مخملی، رئیس اتحادیه مرکزی صادرکنندگان فرش استان نیز در گفت و گو با خراسان رضوی در این باره گفت: فرش های بدون گره پدیده ای در بازار فرش مشهد است که با وجود وسعت کم اما چالشی بزرگ برای این عرصه به شمار می رود که باید هرچه سریع تر جلوی آن گرفته شود.

وی افزود: این فرش ها معضلی جدی برای فرش دستباف خراسان است و اعتبار آن را خدشه دار می کند و برخی افراد سودجو در کارگاه های زیر زمینی و بدون اصالت و کیفیت لازم این فرش ها را تولید و به عنوان فرش دستباف اصیل در بازار می فروشند و به نوعی از مردم کلاهبرداری می کنند.مخملی تاکید کرد: با جدیت و حساسیت بسیار زیادی این موضوع را دنبال و با هماهنگی بازرسان و ناظران بازار در اتاق اصناف حتما پیگیری می کنیم که این فرش ها از بازار جمع شود چون قدمت فرش اصیل خراسانی بسیار بالا بوده و حفظ این میراث گران بهای فرهنگی خراسان از هر چیزی برای ما مهم تر است.

وی درباره چگونگی تولید این گونه فرش ها نیز تصریح کرد: این فرش ها که به عنوان اصل و دستباف در بازار به فروش می رسد و جنس تقلبی به شمار می رود برای تولید کننده ای که اصالت و کیفیت برایش مهم نیست چند مزیت دارد،اول این که حجم پشمی که برای بافت آن به کار می رود کمتر است و دوم این که چون بافنده نیازی به گره زدن تار و پود ندارد، مقدار بیشتر و با سرعت بالاتری  بافت فرش را جلو می برد که به همین دلیل دستمزد بیشتری هم دریافت می کند این ها دلایلی است که برخی افراد را به سمت این موضوع می کشاند.

مخملی افزود: این فرش ها حتی از  فرش های ماشینی نیز بی کیفیت تر هستند چراکه مدل فرش ماشینی مشخص است و با تکنیک و ابزاری مکانیزه و موادی مشخص تولید می شود اما  به دلیل این که نظارتی بر بافت فرش بی گره وجود ندارد نمی دانیم که واقعا این فرش از چه چیزی و با چه کیفیتی و با استفاده از چه ابزاری تولید شده است که حالا به اسم فرش دستباف  به فروش می رسد.

رئیس اتحادیه فروشندگان فرش مشهد ادامه داد: البته نکته ای که بسیار برای ما مهم و کمک کننده است این است که تولیدکنندگان فرش خراسان و آن هایی که در این کار شناخته شده اند به هیچ وجه این تقلب را در کار خود انجام نمی دهند و ما به مورد این چنینی برخورد نکردیم و این تعصبی که به برند خود در کارخانه های فرش بافی دارند کمک می کند که خیالمان از بابت آن ها راحت باشد اما کارگاه های زیرزمینی که این کار را انجام می دهند به خاطر کمی سود بیشتر از مردم کلاهبرداری می کنند که حتما جلوی آن ها را می گیریم . نامه ای را هم از اتحادیه مرکزی استان به همه بافندگان ارسال   و شرکت های تولیدکننده را نیز مطلع کرده ایم تا این موضوع زودتر جمع شود.

آغاز گشت های بازرسی از هفته جاری

بخشعلی بیاتی، کارشناس مسئول بازرسی و نظارت سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی نیز  در گفت و گو با خراسان رضوی در این باره گفت: از هفته گذشته نامه ای از سوی اداره فرش سازمان به ما رسید که در آن این موضوع منعکس شده بود که به دلیل حساسیت موضوع با اتحادیه مربوط و کارشناسان اداره فرش و تعزیرات حکومتی هماهنگی هایی را انجام دادیم که حتما در هفته جاری گشت های مشترکی را از بازار فرش آغاز کنیم.

وی افزود: این موضوع بحث جدیدی در این حوزه بوده و اطلاعات دقیقی از آن در دسترس نیست و نمی دانیم که دقیقا به چه شکلی فروش ها انجام می شود اما قطعا اگر این نوع فرش ها که بدون گره و به صورت ماشینی و با دستگاه های خاصی بافته می شود به عنوان فرش دستباف در بازار عرضه شود قطعا به عنوان جنس تقلبی معرفی و برابر با موضوع تخلف با آن برخورد می شود.

بیاتی تاکید کرد: اگر کارشناسان  این فرش را بررسی کنند تقلبی بودن آن را تشخیص می دهند و شناختن آن سخت نیست اما کسانی که از بازار و شیوه های مختلف بافت خبر ندارند ممکن است که فریب این افراد را بخورند و به همان قیمت فرش دستباف این فرش ها به آن ها قالب شود.وی همچنین اظهار کرد: البته تفاوت قیمت تولید و فروش این فرش های بی گره نیز بسیار متفاوت از فرش دستباف  است به این ترتیب معمولا در بازار با قیمتی کمتر عرضه می شود و اگر گفته شود که این فرش بی گره است و قیمت نیز بسیار پایین تر از دستباف باشد تخلفی نیست و تقلبی انجام نشده است اما اگر به اسم فرش دستباف باشد حتما تقلبی است که باید این موضوع را در بازار دقیقا رصد و با بافنده ها نیز در این باره صحبت کنیم.