ثبت اول آبان به عنوان روز ابوالفضل بیهقی، پدر نثر فارسی، در تقویم رسمی کشور اقدامی ماندگار با هدف پاسداشت و اعتلای زبان فارسی است. کتاب ارزشمند تاریخ بیهقی از شاهکارهای نثر فارسی تالیف این مورخ وادیب دوران غزنوی است ،به همین مناسبت درگفت وگو با مسئولان وکارشناسان به مرور زندگی این مورخ نامی می پردازیم .به گزارش خراسان رضوی، ابوالفضل محمد بن حسین بیهقی مشهور به دبیر در قریه حارث آباد سبزوار در سال 385 هـ . ق به دنیا آمد. آموزش ابتدایی را در بیهق و تحصیلات تکمیلی را در نیشابور گذرانید سپس به سبب علاقه وافر به نویسندگی به دربار غزنویان راه یافت و به دستیاری خواجه ابونصر مشکان (صاحب دیوان رسالت محمود غزنوی) برگزیده شد .این استاد ، بیهقی را محرم و یار نزدیک خود دانست و اسرار و اخبار دستگاه غزنوی را با او در میان می گذاشت و این موضوع، سرمایه ارزشمندی برای بیهقی و کتابت تاریخ شد. بیهقی ،زمان حکومت مسعود، دبیر دیوان رسالت بود و زیر دست بوسهل زوزنی کار می کرد و در موسم سلطنت عزالدوله ،عبدالرشید غزنوی در 440 به طوررسمی ریاست دیوان رسالت را به عهده گرفت و چندی بعد نیز به سبب دسته بندی ها وسخن چینان درباری عزل و زندانی شد. بیهقی زمانی که خود را نزدیک به روزگار بازنشستگی و دوران پیری می دید تصمیم گرفت حاصل تجربیاتش را با اثری عظیم برای آیندگان به یادگار گذارد از این رو به سراغ یادداشت هایش رفت و از سال 448 هـ . ق تا 451 هـ. ق به تألیف تاریخ پرداخت . کتاب ارزشمند تاریخ بیهقی از مهم ترین آثار نثر فارسی است و یکی از منابع مهم و معتبر شناخت تاریخ ایران در دوره غزنویان است و باید اقرار کرد که تاریخ بیهقی آینه روزگار غزنویان و بخش های شرقی ایران آن روزگاران است .بیهقی نه تنها یک مورخ بلکه در کتابش مسائل اجتماعی و اوضاع جغرافیایی را بیان می کند و اثرش گنجینه ای ارزشمند از امثال و حکم و پند و اندرز است. همچنین کتابش نوعی ادبیات و تاریخ ادبیات است که از متون کلاسیک محسوب می شود و سرشار از فنون بلاغت ، آرایه های ادبی، نثری آهنگین و بهره مند از شعر است چنان که وی را به عنوان پدر نثر فارسی می نامند.
ثبت روز بیهقی زمینه شناخت بیشتر زبان و ادبیات فارسی را فراهم می کند
نماینده مردم سبزوار در مجلس شورای اسلامی دراین باره به خراسان رضوی گفت: با نام گذاری روز اول آبان ماه به عنوان روز ابوالفضل بیهقی، پدر نثر فارسی، در نشست شورای عالی انقلاب فرهنگی ،زمینه شناخت بیشتر زبان و ادبیات فارسی و این مورخ و نویسنده مشهور فراهم شده است.بهروز محبی افزود: ابوالفضل بیهقی به عنوان پدر نثر فارسی بحق نقش بسزایی در اعتلای فرهنگ ایران و زبان و ادبیات فارسی داشته است.وی اظهار کرد: شهرستان سبزوار با وجود مشاهیر و مفاخر فراوان جایگاهی در تقویم رسمی کشور نداشت که پس از پیگیری چندین ساله با تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی روز اول آبان به عنوان روز ابوالفضل بیهقی، پدر نثر فارسی در تقویم رسمی کشور به ثبت رسیده است.
10 نشست علمی و پژوهشی برگزار می شود
دبیر همایش ملی بزرگداشت ابوالفضل بیهقی نیز گفت: یازدهمین همایش ملی بزرگداشت ابوالفضل بیهقی با حضور بیهقی پژوهانی از ایران، افغانستان، پاکستان و اقلیم کردستان عراق و برگزاری 10 نشست علمی-پژوهشی برپا می شود.دکتر مهیار علوی مقدم افزود: همزمان با آغاز آیین همایش بزرگداشت ابوالفضل بیهقی ،زنگ بیهقی به صورت نمادین در مدارس نواخته می شود. وی ادامه داد: همچنین در نخستین روز همایش، آیین افتتاحیه همایش در تالار بین المللی بیهقی دانشگاه حکیم سبزواری، به دلیل همهگیری کرونا به صورت محدود و با حضور شماری از مسئولان کشوری و ارائه سخنرانی برپا می شود. وی اظهار کرد: رونمایی از «دیبای روشنایی» مجموعه چکیده مقالات یازدهمین همایش ملی بزرگداشت بیهقی و تارنمای علمی-پژوهشی تاریخ بیهقی برخی از برنامه های این همایش ملی است. دکتر علوی مقدم افزود: در فضای مجازی در ماه بیهقی 10 نشست علمی -پژوهشی با عنوان هایی مانند تاریخ بیهقی در فراسوی مرزها، اندیشه های سیاسی در تاریخ بیهقی، جنبههای زیباشناسی و ظرفیت های هنری تاریخ بیهقی، کارکردهای تاریخ بیهقی و متون کهن در جهان معاصر، مطالعات حقوقی تاریخ بیهقی، تاریخ بیهقی در دیگر سرزمین ها، رویکردهای نوین در تحلیل تاریخ بیهقی، تاریخ و تاریخ نگاری در تاریخ بیهقی، مطالعات نقد ادبی و میانرشتهای تاریخ بیهقی و گزارش محافل و انجمنهای بیهقی خوانی برگزار می شود.
اجرای برنامه های فرهنگی و هنری در سطح شهر
رئیس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی سبزوار نیز در گفتوگو با خراسان رضوی با گرامی داشت فرارسیدن اول آبان روز ملی ابوالفضل بیهقی اظهارکرد: با عنایت به مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی در سال جاری مبنی بر نام گذاری اول آبان به عنوان روز ملی ابوالفضل بیهقی برنامه های فرهنگی و هنری مختلفی بدین منظور در سطح شهر سبزوار برگزار می شود.رضا شجاع مقدم افزود: نواخته شدن زنگ بیهقی در تمامی مدارس شهرستان و اجرای ویژه برنامه زنگ بیهقی در مدرسه دکتر دانش به صورت پایلوت و اجرای بخش علمی همایش در دانشگاه حکیم سبزواری درتالار بین المللی بیهقی و بخش مردمی همایش در نوبت عصر با حضور علاقه مندان و بیهقی پژوهان در روستای حارث آباد زادگاه ابوالفضل بیهقی برپا می شود.وی تصریح کرد: همچنین در طول هفته جاری طی چهار شب، برنامه های هنری مرتبط در پارک شهربازی ، پیاده راه شریعتمداری ، پارک هنر توحید شهر و مقابل ساختمان شورای شهر اجرا می شود. شجاع مقدم افزود: برنامه های همایش بیهقی با مشارکت سمن ها، فرمانداری ویژه سبزوار، دفاتر نمایندگان ، دانشگاه حکیم سبزواری، شورای اسلامی شهر، شهرداری، آموزش وپرورش، دانشگاه علوم پزشکی، دهیاری روستای حارث آباد و این اداره انجام می شود.
رئیس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی سبزوار نیز با اشاره به نام گذاری روز اول آبان به عنوان روز ابوالفضل بیهقی، پدر نثر فارسی در تقویم رسمی گفت: این موضوع یکی از مطالبات بحق مردم شهرستان سبزوار بود که از سال های گذشته به صورت جدی پیگیری شده بود.
برپایی بخش مردمی بزرگداشت بیهقی در خیابان ها و بوستان های سبزوار
رئیس کمیسیون فرهنگی گردشگری شورای اسلامی شهر سبزوار نیز در گفتوگو با خراسانرضوی با تقدیر از همه دوستداران این چهره بزرگ فرهنگ و ادب که برای ثبت روز ملی بیهقی در تقویم رسمی کشور تلاش کردند، اظهارکرد: اول آبان همه نگاه اهل فرهنگ و هنر به سبزوار زادگاه ابوالفضل بیهقی است.وحید ملوندی نیکو با بیان این که برنامه های متعددی برای بزرگداشت این تاریخ نگار نامی تدارک دیده شده است، افزود: برای نخستین بار بخش مردمی این رویداد در خیابان ها و بوستان های سطح شهر به مدت پنج روز برگزار می شود که بیهقی خوانی و نمایش خیابانی" دیبای خسروانی" به نویسندگی و کارگردانی حسین شمس آبادی از جمله مهم ترین آن هاست.وی گفت: نمایش دیبای خسروانی روایت ساده به زبان مردمی برای آشنایی با زندگی نامه این مرد بزرگ است که در قالب نمایش خیابانی نگاهی به مسائل روز و چهره فرهنگی شهر دارد و سپس از زبان شخصیت بیهقی در جدلی که بین او و بوسهل زوزنی صورت می گیرد زندگی ایشان کاملا نقل و روایت می شود.