بازار سرپوش سبزوار که قدمت آن به دوران قاجار باز می گردد، به دلیل فرسودگی در وضعیت اضطراری و خطرناک قرار دارد و نیازمند مرمت اضطراری است، با آن که طرح مرمت این بازار در آبان سال گذشته در هیئت راهبردی میراث فرهنگی شهرستان مورد بررسی و تصویب قرار گرفت اما هنوز عملا کاری درخصوص مرمت بازار انجام نشده است.
به گزارش خراسان رضوی، بازار تاریخی سبزوار یا بازار سرپوشیده که در زبان عامیانه به آن بازار سرپوش یا بازارچه گفته می شود قسمتی از باقی مانده بازار قدیم سبزوار است که در سال 1316 برای احداث خیابان بیهق تخریب شد. قدمت بازار سرپوش به دوران قاجار بازمی گردد و طول آن حدود 140 متر و در راستای شمال به جنوب قرار گرفته است و در مجموع 9 مسیر ورودی و خروجی دارد که چهار خروجی آن مربوط به خیابان اسرار و سه خروجی مربوط به سراهای دو در، پنبه ای ها و هاشم آبادی، یک خروجی به راسته قنادها و خروجی آخر که در واقع مسیر اصلی بازار است به خیابان بیهق منتهی می شود. هم اکنون بازار سرپوش حدود 85 حجره و مغازه دارد که اغلب به کار طلا فروشی و پارچه فروشی مشغول هستند ، این بازار قدیمی در تاریخ 6 مهر 1384 با شماره ثبت 13433 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
سال گذشته طرح مرمت و به سازی بازار سرپوش به تصویب رسید
اداره میراث فرهنگی، صنایع و گردشگری خراسان رضوی طی خبری در آبان 1399 اعلام کرد که طرح مرمت و به سازی بازار تاریخی سرپوش سبزوار به تصویب رسیده است که این طرح با همکاری کسبه، شهرداری و میراث فرهنگی اجرا می شود. با انعقاد تفاهم نامه سه جانبه مقرر شده بود که هر کدام از کسبه، شهرداری و میراث فرهنگی بخشی از هزینه مرمت بازار سرپوش سبزوار را تامین کنند.
مرمت بازار تاریخی سبزوار ضروری است
مدیر عامل سازمان مردم نهاد سفیران گردشگری سبزوار در گفت وگو با خراسان رضوی با بیان این که اجرای مرمت بازار سرپوش معطل طرح اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری سبزوار است، اظهار کرد: هماهنگی های مورد نیاز و رضایت کسبه بازار برای مرمت دریافت و حتی آزمایش خاک بازار برای اجرایی شدن روند مرمت انجام شده است. مهیار تسبندی افزود: اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری سبزوار باید سریع تر طرح اجرایی مرمت بازار تاریخی این شهرستان را به شهرداری ارسال کند. وی با اشاره به این که مرمت بازار سرپوش سبزوار به دلیل قدیمی بودن آن ضروری است، بیان کرد: در بیشتر شهرهای تاریخی مشاهده می کنیم که بازار مخصوص برای فروش سوغات به گردشگران و مسافران وجود دارد اما متاسفانه خلأ نبود این گونه بازارها در سبزوار احساس می شود.
احتمال تغییر کاربری برخی مغازه ها
مدیر عامل سازمان مردم نهاد سفیران گردشگری سبزوار ادامه داد: حتی این امکان وجود دارد که کاربری برخی مغازه های بازار سرپوش سبزوار تغییر کند و سوغات و محصولاتی از جمله ادویه جات، کلوچه و سفال برای گردشگران ارائه شود. تسبندی تصریح کرد: سبزوار دارای پیشینه غنی در بحث تجارت است که با توجه به بازار سرپوش این شهرستان می توان زمینه جذب و رونق گردشگری را فراهم کرد و حتی سراهای تاریخی سبزوار ظرفیت های قابل قبولی برای معرفی محصولات این شهرستان دارد.
بازار سرپوش در وضعیت اضطراری و خطرناک
مدیر پایگاه میراث فرهنگی شهر تاریخی سبزوار در گفت وگو با خراسان رضوی درباره مرمت بازار، اظهار کرد: از اواخر سال 1398 طرحی برای مرمت بازار تاریخی شهر سبزوار با عنوان بازار سرپوش را آغاز کردیم که به صورت سه جانبه توسط پایگاه میراث فرهنگی سبزوار، شهرداری و کسبه اجرایی شود. محسن برآبادی با اشاره به این که بازار سرپوش سبزوار در وضعیت اضطراری قرار دارد و نیازمند مرمت و به سازی است، افزود: برای اجرایی شدن عملیات مرمت این بازار نیازمند تدوین طرح بود که با درنظر گرفتن 50 میلیون تومان اعتبار توسط مشاور طرح مرمت بازار سرپوش سبزوار تدوین شد و طی چندین جلسه طرح در هیئت راهبردی میراث فرهنگی این شهرستان بررسی و پس از آن تصویب شد.
دلایل تاخیر مرمت بازار
وی ادامه داد: زمانی که می خواستیم وارد فاز اجرایی مرمت بازار سرپوش شویم، با اختلافات بین شورای اسلامی وقت شهر سبزوار و شهرداری مواجه شدیم و شهرداری هم برای اجرایی شدن طرح مرمت بازار پای کار نیامد و روند اجرا معطل ماند. مدیر پایگاه میراث فرهنگی شهر تاریخی سبزوار بیان کرد: برای مرمت بازار با وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری رایزنی شده بود که اعتبار مشارکتی درنظر گرفته شود و حتی شهردار وقت سبزوار درباره روند عملیات مرمت بازار به صورت تلفنی با معاون وزیر میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مذاکره و گفت وگو کرد. برآبادی تصریح کرد: همچنین با انتخابات شورای اسلامی شهر سبزوار مواجه شدیم و اعضای شورا تغییر کردند و نتوانستیم مجدد کار مرمت این بازار را پیش ببریم و هم اکنون در انتظار آغاز به کار شهردار جدید سبزوار هستیم.
فرسودگی سقف بازار
وی با تاکید بر این که هم اکنون وضعیت بازار سرپوش خطرناک است، گفت: در سال های گذشته این بازار در دو مرحله دچار آتش سوزی شد که پس از آتش سوزی پوشش فلزی برای سقف بازار در نظر گرفتند و فلزات بالا و شیشه ها دچار فرسودگی شده است. مدیر پایگاه میراث فرهنگی شهر تاریخی سبزوار افزود: به دلیل فرسودگی و عمر بالای پوشش، شیشه های آن چندین بار سقوط کرده که ممکن بود جان کسبه و شهروندان سبزواری را به خطر اندازد. برآبادی با بیان این که بحث برق بازار سرپوش سبزوار نیز دچار مشکل است و نیاز به سامان دهی دارد،افزود: آتش سوزی هایی که در بازارهای بزرگ برخی از شهرها اتفاق می افتد، به دلیل مشکل برق بازار است بنابراین باید سیستم برق رسانی بازار سرپوش سبزوار بررسی شود که خدای نکرده در آینده مشکلی برای کسبه و شهروندان رخ ندهد. وی با اشاره به این که ریزش شیشه های بالای بازار سبزوار آن قدر خطرناک است که چندین بار به دادستانی و شهرداری اعلام شده است تا برای حفظ جان کسبه و شهروندان بازار بسته شود و اگر شیشه ای از بالا سقوط کند جان افراد را به شدت تهدید می کند، تصریح کرد: در طرحی که توسط پایگاه میراث فرهنگی شهر تاریخی سبزوار تهیه شده است، قرار بر این شد که این بازار تبدیل به بازاری مشابه بازار تهران و حتی کامل تر شود. مدیر پایگاه میراث فرهنگی شهر تاریخی سبزوار دلایل بحرانی بودن بازار قدیمی سبزوار را پوشش فرسوده آن، برق رسانی، تهویه، آب های سطحی و ... دانست و گفت: بدنه راسته بازار سرپوش سبزوار دچار فرسودگی گسترده است و نیاز به مرمت اضطراری دارد.
هزینه مرمت بازار 2 تا 3 برابر سال 1398!
برآبادی افزود: به دنبال این هستیم که پس از استقرار اعضای جدید شورای اسلامی شهر و شهردار سبزوار با برگزاری جلساتی همان طرح قبلی را برای بازسازی بازار پیش ببریم و در سال 1398 حدود دو میلیارد و 400 میلیون تومان هزینه برای مرمت بازار پیش بینی شده بود اما هم اکنون هزینه های مورد نیاز دو تا سه برابر افزایش یافته است. وی تعداد کسبه بازار قدیمی سبزوار را 76 نفر دانست و بیان کرد: از سال 1397 پیگیر بوده ایم که هیئت امنایی از سوی کسبه بازار سرپوش سبزوار برای پیگیری مرمت بازار تشکیل شود اما متاسفانه کسبه تاکنون نتوانستند هیئت امنایی تشکیل بدهند و هیچ کدام از کسبه برای تشکیل هیئت امنا با یکدیگر کنار نمی آیند و اگر این بازار هیئت امنا داشت، شاید تاکنون عملیات مرمت در بیش از نصف بازار انجام شده بود. برآبادی درباره دلایل اهمیت بازار قدیمی سبزوار گفت: این بازار تنها بازار قدیمی این شهرستان است و در مرکز شهر قرار دارد و در مرحله بعدی به سمت مشاغل مرتبط با گردشگری می رویم. مدیر پایگاه میراث فرهنگی شهر تاریخی سبزوار افزود: بازار سرپوش سبزوار در کنار پنج اثر تاریخی شامل مسجد جامع، مسجد پامنار، خانه تاریخی جعفرزاده، خانه تاریخی اولیا و حسینیه قنادهاست که بر اهمیت این بازار تاریخی می افزاید.
نقشه اسکلت و سازه از سوی میراث فرهنگی ابلاغ نشده است
سید مرتضی احمدی، معاون شهرسازی و معماری شهرداری سبزوار نیز در گفت وگو با خبرنگار خراسان، درباره مرمت بازار سرپوش سبزوار اظهارکرد: طرح میراث فرهنگی برای اجرای عملیات مرمت بازار سرپوش هنوز به شهرداری ابلاغ نشده است. وی افزود: نقشه معماری ابلاغ شده اما نقشه اسکلت و سازه از سوی میراث فرهنگی همچنان ابلاغ نشده و قرار شده است که در طرح هزینه مرمت، یک سوم شهرداری، یک سوم میراث فرهنگی و یک سوم مالکان مشارکت داشته باشند. معاون شهرسازی و معماری شهرداری سبزوار با بیان این که طرح مرمت بازار قدیمی سرپوش سبزوار در صحن شورای اسلامی شهر به تصویب رسیده است، خاطر نشان کرد: اجرای عملیات مرمت نیاز به دو اقدام میراث فرهنگی شامل ابلاغ نقشه و حق سهم مشارکت در اجرای پروژه دارد و از سوی شهرداری برای اجرای طرح مشکلی وجود ندارد. احمدی تصریح کرد: در پروژه های میراث فرهنگی، شهرداری سبزوار تعهدات خود را انجام می دهد و حتی از مالکان پیشتر پای کار اجرای طرح است.