گزارشی درباره مشکلات پروژه اشتغال زا ولی آلاینده در تربت جام
تعداد بازدید : 45
گلایه باغداران از آلایندگی کارخانه سیمان و پاسخ مدیر عامل
نویسنده : رضا اعلمی
کارخانه سیمان غرب آسیا در تربت جام با سرمایه گذاری بخش خصوصی و با هدف رونق بخشیدن به اقتصاد منطقه، ایجاد اشتغال پایدار ، محرومیت زدایی و ارتقای امنیت اجتماعی و در راستای توسعه صادرات کشور ، در اردیبهشت 97 به بهره برداری رسید و با به کارگیری 425 نیرو که 93 درصد آن ها را نیروهای بومی منطقه تشکیل می دهند سهم به سزایی در اشتغال زایی منطقه داشته است اما آلایندگی های این کارخانه و انتشار گرد و غبار از خطوط تولید آن که یکی از مهم ترین منابع آلوده کننده هوا در این منطقه محسوب می شود و رسوب این گرد و غبار روی باغ ها ، مزارع و زمین های کشاورزی موجب گلایه مندی ساکنان مجاور این کارخانه شده است از سوی دیگر مدیر عامل کارخانه سیمان غرب آسیا با عذرخواهی از باغداران منطقه می گوید: تحریم و نبود تولید تجهیزات غبارروبی در کشور باعث شد مدتی کارخانه گرد و غبار ایجاد کند و به عنوان یک کار منفی در این پروژه اقتصادی دیده شود و کارخانه به دلیل مشکلات کیسه غبار گیر به مدت یک ماه تعطیل شد تا این که چهار دستگاه بک هوس و 47 بک فیلتر از کشور آلمان خریداری و وارد کشور کردهایم و سیستم غبار روبی کوره را اورهال کردیم و ضعفهای آلایندگی برای سال های آینده در حال برطرف شدن است.
گلایه اهالی روستای ابدال آباد
براتعلی مرادی یکی از اهالی روستای ابدال آباد با گلایه از گرد و غبار ناشی از کارخانه سیمان غرب آسیا مدعی است: گرد و غبار ناشی از کارخانه سیمان غرب آسیا تنها به دلیل مشکل نداشتن فیلتر نیست آن مسیری که گرد و خاک تولید می کند از ابتدا برای این ظرفیت ساخته نشده است یعنی زیرساخت های آن برای ۵۰۰۰ تن سیمان در روز آمادگی ندارد. وی می افزاید: در جلسه ای که با مدیر عامل این کارخانه داشتم وی گفت از مهندسینمشاور کمک گرفتیم و به زودی این مشکل را حل میکنیم و در حقیقت در این نشست قول داده شد که از ابتدای تیر در جهت رفع کامل این آلایندگی کارخانه سیمان را تعطیل خواهد کرد. این اتفاق هم افتاد و در جهت رفع معایب، کارخانه تعطیل شد. مرادی در ادامه به بحث یک قسمت راه اشتراکی روستا با کارخانه سیمان که روزانه صدها کامیون حمل سیمان از این کارخانه در این جاده تردد می کند می پردازد و می گوید: درخصوص جاده روستا که حدود ۴ کیلومتر از آن با کارخانه سیمان مشترک است روزانه صدها کامیون حمل سیمان و خودروهای اهالی روستا در این جاده تردد می کنند باید علاج واقعه را قبل از وقوع کرد که اگر در این باره کاری صورت نگیرد و خدای ناکرده اتفاق ناگواری رخ دهد مصیبت آن هم دامن گیر کارخانه است و هم مردم. مدیر عامل کارخانه بیان کرد ما خودمان دغدغه راه را داریم و
ان شاءا... به زودی کار را شروع می کنیم.
گردوغبار کارخانه و خسارت به باغ ها
یکی از اهالی روستای ابدال آباد که در مجاورت کارخانه سکونت دارد،می گوید: کارخانه سیمان غرب آسیا به دلیل آلایندگی خسارت هایی نیز به باغ های این روستا وارد کرده است. مدیر عامل این کارخانه نبود کیسه غبارگیر را یکی از دلایل این آلایندگی ذکر می کند و می افزاید: آقایان همیشه مطرح می کنند که اگر این کارخانه فعال است در حال تولید سیمان است و باید به آن ها گفت اگر این باغ ها در روستای ابدال آباد وجود دارد و مردم سال ها تلاش کردند تا این باغ ها به ثمر برسد پس ما هم میوه تولید می کنیم و درست نیست که ثمره سال ها تلاش ما و بزرگان ما با این آلایندگی کارخانه سیمان از بین برود.
مشکل جاده اشتراکی
وی درباره استفاده از جاده اشتراکی با کارخانه سیمان می گوید: جاده ارتباطی ما با کارخانه سیمان یکی دیگر از مشکلات ما با کارخانه سیمان است قبل از احداث و راه اندازی کارخانه سیمان غرب آسیا مشکلی بابت جاده ارتباطی به روستا نداشتیم ولی مدت ۴ -۵ سال است کارخانه سیمان از ابتدای روستا به طرف کارخانه با خرید زمین از اهالی روستا جهت احداث جاده برای کارخانه سیمان اقدام کرده است اما از ابتدای ورودی جاده اصلی به سمت روستا به مقدار ۴ کیلومتر جاده اشتراکی داریم و روزانه صدها کامیون حمل سیمان و خودروهای عمومی روستا از این جاده تردد می کنند که مشترک بودن جاده معضلاتی را برای تردد خودروهای عمومی روستا به وجود آورده است و حتی شاهد تصادفات در این قسمت از جاده اشتراکی بودیم چون این قسمت از جاده گنجایش تردد همزمان دو خودرو در کنار یکدیگر را ندارد و یک جاده روستایی است.
بحث آلایندگی کارخانه سیمان در راستای وظایف محیط زیست است
توکلی ،رئیس اداره صمت تربت جام در این باره می گوید: بحث آلایندگی کارخانه سیمان در حیطه اختیارات اداره حفاظت محیط زیست شهرستان و اداره کل حفاظت محیط زیست است که به جد دنبال این کار هم هستند اما بنا بر وظیفه ذاتی ما که بحث حمایتی از واحدهای تولید کننده را داریم بخشی از کارها پیگیری امور است که در بازدیدی که سال گذشته از این کارخانه داشتیم ما هم همانند اداره محیط زیست که این موضوع را پیگیری می کند ، مکاتباتی با کارخانه سیمان داشتیم و دوستانمان در این کارخانه این قول را دادند که با توجه به شرایط و موضوعاتی که پیش آمده در بحث آلایندگی که شاید از حدش فراتر رفته است بنابر گزارش اداره محیط زیست در بحث انواع فیلتر که از وجود آلایندگی جلوگیری می کند پیگیری کنند و ما هم دنبال آن هستیم و بازرسی های خودمان را انجام داده ایم و اکنون در نظر داریم با همکاری اداره محیط زیست شهرستان به این موضوع ورود کنیم و تا آن جا که می توانیم در جهت رفع مشکل پیش آمده در کارخانه سیمان غرب آسیا کاری انجام دهیم تا هم چرخ کارخانه بچرخد و هم ساکنان آن منطقه که در محدوده کارخانه زندگی میکنند متضرر از این قضیه نشوند. وی در ادامه می افزاید: قطعاً بحث آلایندگی که محیط زیست می گوید اگر همچنان تداوم داشته باشد هم به محیط زیست و هم به آب های روان ، رودخانه و باغ ها آسیب وارد می کند و متولیان کارخانه سیمان غرب آسیا قول دادند که این مشکل را برطرف کنند .
کارخانجات صنعتی باید دور از مزارع و باغ های بار ده احداث شوند
مدیر جهاد کشاورزی تربت جام نیز به خراسان رضوی می گوید: وجود کارخانه سیمان و دیگر کارخانجات در تربت جام باعث ایجاد اشتغال در منطقه می شود ضمن این که ما و مسئولان شهرستان و استان باید از تولید و اشتغال حمایت کنیم. در همان کارخانه سیمان غرب بسیاری از مردم روستای ابدال آباد چه به عنوان کارگر و چه به عنوان راننده مشغول کار شده اند. در جلسهای که با مدیر عامل این کارخانه داشتم نگاه مدیر عامل کارخانه سیمان غرب آسیا بر به کارگیری نیروهای بومی بود منتهی از طرفی بحث حفظ محیط زیست و حفظ مراتع و دام ها جزو اولویت های ما در جهاد کشاورزی است که باید در حوزه کارخانجات و صنایع به گونه ای فعالیت کنیم که ضوابط و استانداردهای زیست محیطی نیز رعایت شود. علیرضا عرفانی خاطر نشان می کند: یکی از مشکلاتی که در آن جا وجود دارد و ما هم آن را اعلام کردیم و حتی رئیس کارگروه محیط زیست کشاورزی استان هم در جلسه ای که در محل کارخانه سیمان غرب آسیا برگزار شد حضور داشت این بود که با توجه به آثار و بقایایی که این گرد و غبار روی مراتع ، درختان و باغ ها داشته است ما احساس خطر و اعلام کردیم که در آینده این گرد و غبار حاصل از خروجی کارخانه سیمان ممکن است محصولات بخش کشاورزی و زحمات باغدارانی که برای احداث یک باغ ۱۰ تا ۳۰ سال عمر خود را صرف کرده اند دچار مخاطره کند. وی اظهار می کند:کارخانجات باید یک سری فیلتراسیون هایی داشته باشند که این گرد و غبار و گرد و خاک را به حداقل برسانند منتهی آن چه که ما شنیده ایم گفتند چون فیلترجات در کشور تولید نمی شود باید از خارج خریداری و وارد کشور کنیم و چون در شرایط تحریم هستیم وارد کردن آن به کشور کمی مشکل است اما در جلسه ای که در خرداددر این کارخانه داشتیم مقرر شد این مشکل تا اواسط تیر حل شود و بحث آلودگی به حداقل برسد.
مدیر جهاد کشاورزی همچنین خاطر نشان می کند: نگاه ما در بخش کشاورزی بر این است که کارخانجات صنعتی باید دور از مزارع و باغ های بارده احداث ودر مناطقی در نظر گرفته شوند که کمترین اثر سویی در تولیدات محصولات کشاورزی و باغداری داشته باشند.
پروژه کارخانه سیمان غرب آسیا نیازمند ارزیابی زیست محیطی است
رئیس اداره محیط زیست شهرستان تربت جام اظهار می کند:از همان روزی که کلنگ کارخانه سیمان غرب آسیا به عنوان بزرگ ترین واحد صنعتی شهرستان تربت جام زده شد با حرف و حدیث های بسیاری همراه بود و پروژه کارخانه سیمان غرب آسیا به علاوه چندین پروژه دیگر پروژه هایی هستند که نیازمند ارزیابی زیست محیطی برای استقرار هستند. جواد دامن پاک همچنین می افزاید: همزمان با انجام مطالعات ارزیابی زیست محیطی کارخانه کار اجرایی آن هم آغاز شده بود و بیش از 30 درصد پیشرفت فیزیکی داشت که طرح ارزیابی زیست محیطی آماده و به سازمان ارائه شد بنابراین این طرح ارزیابی از دستور کار سازمان خارج شد و در واقع طرح مدیریت زیست محیطی کارخانه تهیه و به کارخانه برای اجرا ابلاغ شد و نظارت در دو بخش استقرار و بهره برداری انجام شد و تلاش ما این بود که تمامی استانداردهای زیست محیطی در ساخت و بهره برداری کارخانه رعایت شود و به همین دلیل بود که مجوز بهره برداری این کارخانه مدت دو سال به طول انجامید تا مدیریت کارخانه توانست با رعایت ضوابط و استانداردها پروانه بهره برداری را دریافت کند. وی می گوید: در روند بهره برداری از کارخانه در بعضی مواقع مشکلات فنی برای سیستم غبارگیر به وجود آمده که در چند مرحله سازمان محیط زیست کارهای نظارتی را انجام داده است و از بهمن سال گذشته متاسفانه مجدد به دلیل مشکلاتی که در سیستم غبارگیر وجود داشت حجم زیادی از گرد و غباراز خروجی بک هاوس و کوره پخت خارج می شد که با توجه به نمونه گیری صورت گرفته به دلیل بالا بودن این میزان ذرات از دودکش به کارخانه اخطار داده شد و کارخانه در فهرست صنایع آلاینده ما در فصل زمستان قرار گرفت که متاسفانه این انتشار آلودگی همچنان وجود دارد و نارضایتی مردم به خصوص اهالی روستای ابدال آباد از فعالیت این کارخانه ادامه دارد. ضمن این که در حوزه محیط زیست شهرستان تمامی اقدامات قانونی و وظایف سازمانی را که بر عهده ما بوده به نحو احسن انجام دادیم حتی درخواست کاهش ظرفیت تولیدی کارخانه را داشتیم که ورودی کاهش آلایندگی را داشته باشند که با توجه به گزارش مدیریت کارخانه این کاهش ظرفیت به میزان 30 درصد اعمال شده است.
سیستم غبارگیر متناسب با ظرفیت تولیدی کارخانه نیست
رئیس اداره محیط زیست تربت جام خاطرنشان می کند: مشکل اصلی که باید رفع شود سیستم غبارگیر است که متناسب با ظرفیت تولیدی کارخانه نیست و مدیریت کارخانه اظهار می کند کیسه های مورد نیاز غبارگیر در داخل کشور تولید نمی شود و وارداتی است و به دلیل تحریم ها با مشکلات مواجه هستند، اما این قول را داده است که کیسه های خریداری شده از آلمان به دست آنان خواهد رسید و کار تعویض کیسه ها و تعمیرات کارخانه تا رفع نواقص انجام خواهد شد تا فعالیت کارخانه به حد استاندارد برگردد. دامن پاک تصریح می کند: از اسفند سال گذشته مشاور کار مطالعاتی و ارائه برنامه عملیاتی را در دستور کار قرار داده است که براساس برنامه زمان بندی شده تا پایان امسال اجرایی و مشکل آلایندگی به صورت دایمی و اساسی رفع خواهد شد وامیدواریم خروجی مطابق با استانداردها و ضوابط محیط زیست باشد.
93 درصد نیروهای به کار گرفته شده بومی هستند
مدیر عامل کارخانه سیمان غرب آسیا درباره روند احداث این کارخانه می گوید: عملیات اجرایی طرح بزرگ مجتمع سیمان غرب آسیا در سال ۸۶ در منطقه نصرآباد تربت جام و در مجاورت روستای ابدال آباد شروع شد .متاسفانه تمامی دوره احداث این طرح با تاخیراتی انجام می شود و در تمام مدت اجرای طرح دوباره مالکان و سهامداران آن عوض می شوند. در سال ۹۳ سهام شرکت به شرکت احیای خراسان واگذار شد و سهامداران جدید در سال ۹۵ از بانک ایران زمین آمدند بابت همه تأخیری که در اجرای پروژه به وجود آمده و بحث هایی که با مشارکت های مردمی که در بحث سهام شده بود بانک ایران زمین به این نتیجه رسید که کار را زودتر به اتمام برساند چون واقعاً در دل مردم یاس و ناامیدی و دلسردی داشت ایجاد می شد. کادر جدیدی در راس هیئت مدیره قرار گرفت و افرادی آمدند که همگی آنان اهلیت سیمانی داشتند و در آذر ۹۵ پروژه روی ۶۰ درصد تحویل ما شد و ۴۰ درصد دیگر طی ۱۱ ماه انجام شد و در بهمن و اسفند ۹۶ راه اندازی آزمایشی این طرح را شروع کردیم و در اردیبهشت ۹۷ طرح عملا به بهره برداری رسید. منصور ارباب افضلی همچنین می افزاید: طرح کارخانه سیمان غرب آسیا تولید ۵ هزار تنی در روز است که اکنون همه چیز تثبیت شده است ما در حدود ۴۲۵ نفر نیرو در کارخانه مشغول به کار کردیم که ۹۳ درصد نیروی به کار گرفته شده بومی هستند یعنی نیروی بومی همین منطقه تا شعاع ۷۰ کیلومتر و این از افتخارات این طرح است که با جذب نیروهای بومی منطقه بیشترین سهم را داشته باشد. وی تصریح می کند:کارخانه سیمان غرب آسیا طی سال گذشته دو بار به عنوان صادر کننده نمونه استانی و کشوری انتخاب شده و سیمان این کارخانه جزو بهترین سیمان های منطقه است.
طراحی ضعیف و استهلاک بالای سیستم غبارگیر
ارباب افضلی می گوید: با گذشت سه سال از راه اندازی این کارخانه با تولید روزانه ۵ هزار تن سیمان توانسته است نقش مهمی در اقتصاد منطقه و خراسان ایجاد کند و امروز با 425 نیروی انسانی و صادر کننده نمونه استانی و کشوری به عنوان یک راهبرد غیر نفتی نقش موفقی در اقتصاد منطقه داشته است. وی با اشاره به این که طراحی ضعیف و استهلاک بالای سیستم و غبارروبی کوره برای تولید طی سه ماه گذشته تاکنون محدودیتهای ایجاد کرده و همین طراحی نامتوازن برای تولید ۵ هزار تن سیمان در روز باعث شده است تاکنون خسارت هایی به کارخانه وارد شود و اکنون این کارخانه به دلیل مشکلات کیسه غبار گیر به مدت یک ماه تعطیل شده است تا این که چهار دستگاه بک هوس و 47 بک فیلتر از آلمان خریداری و وارد کشور کردهایم و این سیستم غبار روبی کوره را اورهال کردیم و ضعفهای آلایندگی برای سال های آینده در حال برطرف شدن است .
عذرخواهی از باغداران منطقه
ارباب افضلی از باغداران منطقه عذر خواهی می کند و می گوید: تحریم و نبود تولید تجهیزات غبارروبی در کشور باعث شد مدتی کارخانه گردو غبار ایجاد کند و به عنوان یک کار منفی در این پروژه اقتصادی دیده شود و تمام تلاش کارخانه سیمان غرب آسیا تولید بر مبنای استانداردهای زیست محیطی منطقه خواهد بود و ما برنامههای اجرایی را در سه فاز کنترل آلودگی هوا، آب و مدیریت پسماند انجام دادیم و به صورت فاز به فاز انجام و اجرایی می شود. مدیر عامل سیمان غرب آسیا در ادامه می افزاید: این تغییرات با هزینه بیش از ۷۰ میلیارد تومان در مساحت ۱۷۰ هکتار کارخانه سیمان شروع شده است و به جرئت می توان گفت کارخانه سیمان غرب آسیا از پیشرفته ترین کارخانه های های تک کشور است که با طراحی روز آلمان انجام شده است. وی اظهار می کند: تولید سیمان به طور اجتناب ناپذیری همراه گرد و غبار بوده و غبار حاصل دارای دانه بندی ریز و در زمره ذرات موسوم به Fine قرار دارد، بنابراین از اصلیترین آلاینده های مربوط به صنعت سیمان میتوان به غبار تولیدی اشاره کرد.وی معتقد است: در صنعت تولید سیمان در اثر سایش، خردایش، تخلیه، جابه جایی، پخت مواد در کوره و حرکت درون آن غبار تولید میشود و غبار حاصل در فرایندهای فوق ویژگی های خاص خود را دارد. مهم ترین روشهای غبارگیری، جمع آوری غبار بر پایه نیروی گرانشی ، جمعآوری غبار بر اساس نیروی گریز از مرکز ، غبار گیری به روش تر و غبارگیری با فیلترها و صافی ها جداسازی درخصوص الکتریکی است. وی تصریح می کند: بنابراین جمع آوری و تصفیه هوای آلوده به منظور حفظ محیط زیست ، سالم سازی محیط های صنعتی، افزایش عمر تجهیزات و بالا بردن بازدهی کار و تولید دارای اهمیت ویژهای است که باید به آن توجه شود.
حمایت مالی از تعریض و آسفالت جاده روستایی
مدیر عامل کارخانه سیمان غرب آسیا با اشاره به این که محور راه روستایی ابدال آباد با توجه به شرایط گردشگری و اقتصادی نیازمند آسفالت و تعریض است،می گوید: متأسفانه 4 کیلومتر از این جاده روستایی به دلیل نبود بودجه دولتی بلاتکلیف مانده است و این بلاتکلیفی در آینده نزدیک تلفات انسانی ناشی از حوادث جاده ای را به دنبال خواهد داشت و سیمان غرب آسیا آماده است به صورت پیمانکار خصوصی از بخشی از این پروژه ها همچون پل ها و تعریض و آسفالت حمایت مالی کند و با گذشت سه سال و پیگیری های انجام شده این مجوز حاصل نشده است. ارباب افضلی اظهار می کند: دولت تلاش دارد تا سیمان غرب آسیا هزینه های مربوط به این آسفالت را به خزانه واریز کند این امکان برای ما میسر نیست چون اگر ما پول را به خزانه واریز کنیم زمانی که بخواهیم آن را برداشت کنیم می گویند خزانه خالی است و این پول را صرف آسفالت خیابان های تهران می کنند اگر دولت به ما مجوز دهد این مسیر را تکمیل خواهیم کرد. وی خاطر نشان می کند: استانداری برای اتمام این جاده روستایی فقط وعده می دهد و لازم است حقوق مردم رعایت شود و باید هرچه سریع تر این محور به سرانجام برسد. ارباب افضلی اظهار می کند: تعهدات شرکت سیمان غرب آسیا از ابتدای کارخانه تا مسیر جاده روستایی ابدال آباد آسفالت سازی همراه با علایم هشدار دهنده است و استانداری برای تکمیل این پروژه اجرایی باید تصمیم جدی اتخاذ کند. وی تصریح می کند: معارض داشتن قسمتی از این جاده روستایی برای تکمیل پروژه از دیگر مشکلاتی است که باید توسط نماینده دولت به سرانجام برسد.