گفت وگو با استادان دانشگاه به مناسبت روز ملی بزرگداشت خیام نیشابوری
تعداد بازدید : 8
شاعری که ریاضیات وام دار اوست
شجاعی مهر/ ۲۸ اردیبهشت ماه در تقویم رسمی کشور به نام «غیاثالدین ابوالفتح عمر بن ابراهیم خیام نیشابوری» حکیم پرآوازه نیشابور نام گذاری شده است؛ تقویم و گاه شماری که با تلاش و همت خودش ایجاد شد.غیاثالدین ابوالفتح عمر بن ابراهیم خیام نیشابوری در ۲۸ اردیبهشت سال ۴۲۷ هجری قمری در نیشابور چشم به جهان گشود. حکیم پرآوازه نیشابوری در فلسفه، ادبیات، نجوم، ریاضیات، موسیقی و تاریخ تخصص و تبحر داشت.ادوارد فیتز جرالددرقرن 17 رباعیات خیام را ترجمه کرد و باعث حیرت جهانیان از نوع نگرش او شد و اکنون در سراسر دنیا رباعیاتش مورد توجه جهانیان است. خیام با تلاش چندین ساله خود موفق شد تقویم جلالی را با کمترین خطای ممکن تدوین کند و برای ایرانیان به یادگار بگذارد. روش های ابداعی وی در جبر و هندسه و حل معادله های ریاضی باعث پیشرفت ریاضی در جهان شد. حکیم شهیر ایرانی اکنون در سراسر دنیا شناخته شده است و به پاس زحمات و افتخارات فراوانش در علوم مختلف در سال ۱۹۷۰ توسط اتحادیه بینالمللی نجوم IAU نام او بر یکی از دهانه های مهم ماه گذاشته شد.
اندیشه های خیام مورد توجه تاریخ و جهانیان قرار گرفته است
عضو هیئت علمی گروه زبان و ادبیات دانشگاه نیشابور در گفت و گو با خراسان رضوی گفت: خیام در طول تاریخ ادبیات با عنوان شاعری چند وجهی یا چند سویه شناخته می شود که جنبه ریاضیات و فلسفه آن برجسته است.دکتر هاشم صادقی محسن آباد افزود: این چند وجهی بودن باعث شده انتساب های زیادی به خیام صورت گیرد و تا سال های متمادی اشعاری را منتسب به خیام میدانستند که البته بعدها اصلاح شد. وی گفت: اما سوال این جاست که چرا این میزان اصرار وجود داشته تا شعرهایی که گاه وزن بسیار خوبی دارد، شعرهای سبک و بی مایه ای نبوده و توسط افراد خردمند و شناخته شده سروده شده به خیام منتسب شود. وی خاطر نشان کرد: البته این موضوع با توجه به شرایط گذشته که منابع مکتوب زیادی در باره خیام وجود نداشته، نشان دهنده جایگاه بالا و ویژه وی در تاریخ ادبیات است.
این استاد دانشگاه تصریح کرد: آن چیزی که از خیام در تاریخ ادبیات باقی مانده و پس از آن توسط شعرای بزرگ مورد استفاده قرار گرفته است، بیشتر جنبه های اندیشگانی خیام است.
اندیشه خیامی
دکتر صادقی محسن آباد خاطر نشان کرد: به طور مثال اگر بخواهیم سه ویژگی مهم شعر حافظ را بررسی کنیم، یکی از آن موارد را اندیشه خیامی می شناسند. اندیشه ای که شادباشی و غنیمت شماری وقت را مورد تاکید قرار می دهد و نفوذ اندیشه های خیام در شعر شاعران بزرگی چون حافظ نیز نشان دهنده جایگاه ویژه خیام در تاریخ ادبیات است.این پژوهشگر و خیام شناس با اشاره به نقش خیام در عرصه های بین المللی نیز افزود: در دنیای معاصر و عرصه های بین المللی خیام شناخته شده ترین شاعر ایرانی است که این موضوع نیز نکته بسیار مهمی است چون اندیشه ها در ترجمه به صورت بکر باقی می ماند و صورت ها تغییر می کند که نشان دهنده توجه جهانیان به اندیشه های خیام است.عضو هیئت علمی دانشگاه گیلان گفت: در رباعیات خیام مسئله زمان یا همان عمر انسان از دو دیدگاه کمیت و کیفیت قابل بررسی است که در بخش نخست به کوتاهی زمان و در بخش دوم به توسعه و گسترش کیفیت آن اشاره دارد و تمام ساختار اندیشه خیام بر این اساس بنا شده و به کمیت و کیفیت زمان توجه دارد.
متفکران و اندیشمندانی مانند هایدگر تحت تاثیر اندیشههای خیام
دکتر علی تسلیمی افزود: در این بخش خیام وارد حوزه اگزیستانسیالیسم شده و پس از آن که در قرن 17 رباعیات خیام توسط ادوارد فیتزجرالد ترجمه و به جهانیان معرفی شد، متفکران و اندیشمندانی مانند هایدگر تحت تاثیر اندیشههای خیام بودهاند.استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد نیشابور نیز با بیان این که خیام و حافظ قلل رفیع شعر ادب پارسی را فتح کرده و شهره خاص و عام شدهاند، افزود: شاعران برجسته جهان از روحی بلند و متعالی برخوردارند و در اشعارشان از مضامینی سخن میرود که دغدغه همه متفکران است. حکیم عمربنابراهیم، خیام نیشابوری، یکی از آن هاست.
دکتر مهدی نوروز افزود: خیام را باید پیامآور شادی دانست. او بارها شادمان بودن و غم نخوردن را توصیه میکند و معتقد است ارزشمندترین سرمایه انسان عمر اوست پس باید آن را به خوشی گذراند و از لحظه لحظه آن استفاده کرد.
علت جامعیت شخصیت خیام جوهره حکمت و خرد ایرانی و اسلامی است
دکتر سید عباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز به مناسبت روز ملی بزرگداشت حکیم عمر خیام نیشابوری پیامی به شرح ذیل منتشر کرد: «حکیم عمر خیام نیشابوری از نام آورترین و پرآوازه ترین شاعران پارسی زبان در جهان است، به گونه ای که نام او مترادف نام ایران و ایرانی و زبان فارسی است. از این گذشته، در حوزه علوم معقول از جمله فلسفه و ریاضیات و هندسه و نجوم و طب نیز نام و مقامی برجسته و درخشان دارد.امروزه حکیم پرآوازه نیشابور با ترجمه و انتشار گسترده رباعیاتش به اکثر زبان های زنده دنیا، زبانزد بسیاری از اهل معنا و معرفت در سراسر جهان است، چنان که دستاوردهای علمی او در زمینه های ریاضیات و نجوم، همچون حل معادلات چند مجهولی و تقویم جلالی پس از گذشت چندین قرن از حیات او، مورد توجه مراکز علمی و پژوهشی مهم و صاحب نام دنیاست.
آن چه این حد از جامعیت را به خیام نیشابوری بخشیده و وجوه و ابعاد به ظاهر ناهم ساز را در وجود شخصیت وی گردآورده و به تعادلی چنین شگرف رسانده است، چیزی جز جوهره حکمت و خرد ایرانی و اسلامی نیست، چنان که وی در رباعیات اندک شمار، اما تاثیرگذار خود نهایت مهارت در پیوند و سازگاری دو مقوله کمیت و کیفیت را به نمایش گذاشته و بحر را در کوزه جای داده است.
بررسی همه جانبه احوال و آثار خیام و شناخت دقیق شخصیت وی در ابعاد و وجوه مختلف آن کاری اساسی و ضروری است تا از رهگذر چنین تحقیقات دقیق و عمیقی ما را به رمز و راز شخصیت جامع الاطراف خیام و شرایط و زمینه های تاریخی، اجتماعی و فرهنگی پرورش وی در دامن فرهنگ پربار ایرانی-اسلامی و چگونگی باز آفرینی آن رهنمون سازد.
با گرامی داشت و تبریک روز بزرگداشت حکیم عمر خیام نیشابوری به اصحاب علم و خرد و فرهنگ و ادب، از تمام کسانی که با وجود شرایط نامساعد ناشی از بیماری همه گیر کووید 19 با بهره گیری از فرصتها و فضاهای موجود، در راه شناخت و معرفی و بزرگداشت این شاعر نامی مجدانه میکوشند، قدردانی می کنم.»
خبر مرتبط
برنامه های سالروز بزرگداشت حکیم عمر خیام نیشابوری درفضای مجازی
امسال بزرگداشت روز ملی حکیم عمر خیام نیشابوری توسط فرهنگ دوستان ، هنرمندان ،اندیشمندان و خیام شناسان در فضای مجازی برگزار می شود .رئیس اداره فرهنگ وارشاد اسلامی نیشابور اظهارکرد: حکیم عمر خیام نیشابوری ازریاضی دانان ، منجمان ، اطبا ، حکما، فلاسفه و شاعران بزرگ ایرانی اسلامی است که درخشان ترین صفحات تاریخ اندیشه در ایران و جهان را به خود اختصاص داده است و امسال نیز براساس مصوبات ستاد ملی مبارزه با کرونا و پرهیز از شکل گیری تجمعات پر خطر به منظور اطمینان از قطع زنجیره انتقال بیماری کرونا، بزرگداشت روز ملی حکیم عمر خیام نیشابوری درفضای مجازی برگزار می شود.علیرضا سیدآبادی افزود: دوشنبه 27 اردیبهشت 1400 ساعت21 برنامه های فرهنگی و هنری به صورت مجازی در باغ وآرامگاه مصفای خیام با اهتمام شورای اسلامی شهر،شهرداری، اداره میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری واداره فرهنگ وارشاد اسلامی برگزار شد.وی افزود: امروز ساعت 17 همایش علمی گرامی داشت روز ملی خیام با محوریت خیام و توسعه شهری با اهتمام دانشگاه وشهرداری نیشابور و با حضور دکتر رحیمی معاون پژوهشی وزارت علوم تحقیقات و فناوری و استادان به نشانی الکترونیکی:Live.neyshabur.ac.ir برگزار می شود.دبیر شورای فرهنگ عمومی اظهار کرد: امروز بعد از ظهر اعضای شورای فرهنگ عمومی شهرستان در باغ مصفای خیام با رعایت فاصله گذاری هوشمند اجتماعی به نمایندگی از تمام مشتاقان خیام در جهان ، ایران ونیشابور آرامگاه حکیم فرزانه نیشابور را گلباران خواهند کرد.وی گفت: امروز برنامه کشوری پویش ستارگان آسمان ادب ویژه حکیم عمر خیام نیشابوری در فضای مجازی که از 25 فروردین آغاز شده، در قالب پادکست و فایل های صوتی و تصویری توسط معاونت اداره کل ومدیریت آموزش وپرورش نیشابور به پایان خواهد رسید و همچنین توسط کانون پرورش فکری کودکان ونوجوانان خراسان رضوی ویژه برنامه ادبی حکیم عمر خیام نیشابوری باعنوان« اردیبهشت شعر » در فضای مجازی برگزار خواهدشد.همچنین امروز ساعت 18 کارگاه خوشنویسی رباعیات خیام توسط استادان انجمن خوشنویسان نیشابور در باغ وآرامگاه مصفای خیام برگزار و از کتابت خوشنویسی رباعیات خیام اثر خوشنویس نیشابوری استاد سید محمد سادات شرفی که آماده چاپ شده و بازی فکری رباعیات خیام اثر هنرمند نیشابوری محمد رضا عالمی رونمایی خواهدشد.