گزارشی درباره ظرفیت تولید 200 گونه گیاهان دارویی در شهرستان گناباد
تعداد بازدید : 20
حسرت وجود صنایع بسته بندی در قطب تولید گیاهان دارویی
نویسنده : صفری
ارتفاعات گناباد محل رشد و نمو ۲۰۰ گونه گیاه دارویی است که فرصتی بالقوه برای مردم این شهر استان خراسان رضوی در زمینه تولید گیاهان دارویی فراهم کرده است چرخه تولید،بسته بندی و فراوری گیاهان دارویی علاوه بر ایجاد اشتغال می تواند درآمد زایی بسیار خوبی برای شهرستان گناباد و استان داشته باشد اما این ظرفیت عظیم در نبود سرمایه گذاری مناسب و صنایع بسته بندی و فراوری همچنان در قالب سنتی مانده است. به گزارش خراسان رضوی، ظرفیت کاشت و فراوری گیاهان دارویی اگر به صورت علمی و کارشناسی مدنظر مسئولان قرار بگیرد میتواند نرخ بیکاری را در گناباد به طور چشمگیری کاهش دهد. گیاهان دارویی یکی از مهمترین سرمایههای طبیعی در گناباد است، توجه به این گونههای بومی میتواند نقش مهمی در درآمدزایی و ارزآوری داشته باشد. تجارت گیاهان دارویی سالیانه بیش از صدها میلیارد تومان تخمین زده شده و کشور ما منبع غنی از گیاهان دارویی است، گیاهان دارویی در طب سنتی نیز مورد استفاده اطبا قرار میگیرد. سماق ، ریواس ،گلمحمدی، زعفران ، زیره، گل گاوزبان، آویشن، ختمی، نعناع،گشنیز و ... در صدر گیاهان دارویی گناباد قرار دارد و میتوان گفت تعدد گونههای گیاهی در این شهرستان موجب شده است که این شهرستان قطب تولید گیاهان دارویی در استان محسوب شود.
خانیک مهد سماق کشور
یکی از اهالی روستای خانیک که مهد سماق کشور است، گفت: ۲۷ سال پیش از تهران به گناباد مهاجرت و کار کشاورزی را از همان زمان در روستای آبا و اجدادی ام خانیک با کاشت 70 نهال سماق آغاز کردم و هماکنون این تعداد به ۳۵۰ درختچه سماق افزایش یافته است. محمد موثق افزود: متاسفانه به دلیل فراوری نشدن محصولات گیاهان دارویی همه مردم به خام فروشی روی آوردهاند که در این میان دلالان و واسطهها، سود بسیاری به دست می آورند.کارشناس اداره باغبانی و تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی گناباد گفت:ویژگیهای طبیعی و اقلیمی گناباد مانند نوع خاک، دمای هوا و مکان جغرافیایی، شرایطی را پدید آوردهاست که این شهرستان به عنوان یکی از مهمترین رویشگاه های گیاهان دارویی در کشور شناخته شود. علی موذنی افزود: استفاده از گیاهان دارویی در این منطقه رواج دارد و دانش شناخت و نحوه استفاده از این گیاهان نسل به نسل همانند یک میراث منتقل شده است، به نحوی که آن را میتوان جزئی از عادات غذایی مردم این سرزمین به شمار آورد. همچنین پرورش گیاهان دارویی در این شهرستان بستر مناسبی را برای ایجاد اشتغال فراهم آورده است. وی افزود:کشت گیاهان
کم آب بر با توجه به سکونت حدود ۵۰ درصد جمعیت گناباد در روستاها و امرار معاش آنها از طریق کشاورزی و بهرهوری در منابع آب و صرفه اقتصادی بالا، به عنوان یکی از اهداف جهاد کشاورزی شهرستان گناباد در دستور کار قرار گرفته است.
برگزاری دوره های آموزشی و راهنمایی افراد متقاضی
مدیر جهاد کشاورزی گناباد گفت: زیره سبز، گلمحمدی، خاکشیر، آویشن، نعناع فلفلی، رزماری، استوقودوس، بابونه، ختمی، پنیرک، شیرین بیان، چای ترش، خارشتر، کاسنی، همیشه بهار، سرخارگل، آلوئه ورا، گل گاوزبان و کتیرا از مجموعه گیاهان دارویی است که زمینه پرورش آنها در این شهرستان وجود دارد. علیرضا حسین زاده خاطر نشان کرد: گل گاوزبان و زعفران گناباد نیز کیفیت مطلوبی دارد و مورد استقبال فراوان مصرفکنندگان قرار گرفته است. وی افزود: حوزه گیاهان دارویی چند سالی است که مورد توجه مردم قرار گرفته است و ما هم در این حوزه برای ترویج آن اقداماتی شامل برگزاری دوره های آموزشی و راهنمایی افراد متقاضی فعالیت در این زمینه به صورت رایگان انجام داده ایم.
نبود سرمایهگذاری و صنایع بسته بندی
مدیر جهاد کشاورزی گناباد گفت:مهمترین مشکل در گناباد، نبود سرمایهگذاری و ایجاد نشدن صنایع بستهبندی و فراوری گیاهان دارویی، توسعه صادرات و استفاده از روشهای نوین کاشت است. وی تصریح کرد: خامفروشی این محصولات نیز باعث وارد شدن آسیب فراوان به صنعت گیاهان دارویی و اقتصاد شهرستان شده است چرا که بخش گسترده این تولیدات بدون فراوری به خارج از کشور صادر میشود در حالی که با ایجاد کارخانههای فراوری گیاهان دارویی میتوان به ایجاد اشتغال در منطقه نیز کمک کرد. حسین زاده افزود: در صورت جذب سرمایه گذار و فراوری آن، زمینه صادرات 4۰ درصد از این محصولات نیز مهیا خواهد شد.
بیش از ۲۰۰ گونه گیاه دارویی
مدیر اداره منابع طبیعی و آبخیزداری گناباد گفت: از سطح ۵۷۰ هزار هکتار مساحت گناباد، ۷۰ درصد آن عرصههای منابع طبیعی است یعنی حدود ۳۸۰ هزار هکتار، که بیش از ۲۰۰ گونه گیاه دارویی در آن پراکنش دارد. محمدرضا نخعی افزود: با توجه به وجود دانش بومی در حوزه گیاهان دارویی در گناباد از بعد کاشت، داشت و برداشت، امروزه اقبال جامعه به سمت کشت و بهرهبرداری گیاهان دارویی افزایش یافته است و گیاهان دارویی نظیر سماق، ریواس، آویشن، گل زفا، استوقودوس، زیره کوهی، بنه و بادامشک در گناباد به وفور یافت میشود و با توجه به سیاستهای کلان سازمان، جنگلها، مراتع و آبخیزداری، توجه ویژهای به اشتغال زایی گیاهان دارویی شده است. وی ادامه داد : به لحاظ جایگاه خاستگاه گیاهان دارویی در خراسان رضوی، گیاه سماق در این شهرستان با سطح زیرکشت هزار و ۱۰۰ هکتار، مقام اول را در این استان دارد و طبق بررسیهای کارشناسان، سماق گناباد به عنوان با کیفیتترین سماق در ایران و حتی جهان شناخته میشود.
وجود گیاهان دارویی یک ظرفیت عالی
فرماندار گناباد گفت:وجود گیاهان دارویی در گناباد یک ظرفیت عالی در این شهرستان است که باید با یک برنامه بلند مدت و همکاری دستگاهها و حمایت از تولیدکنندگان، در جهت برند سازی گیاهان دارویی و استفاده از این ظرفیت گام برداشت. حامد قربانی با اشاره به وجود ۱۱ گونه مهم گیاه دارویی در سطح شهرستان افزود: سماق، ریواس، زیره سبز، زعفران و ... در گناباد به صورت گستردهای در حال تولید است که هر کدام در نوع خود بسیار بی نظیر است؛ به طور مثال سالیانه از ۲۵۰ هکتار سطح زیر کشت سماق در سطح شهرستان، حدود ۳۷۵ تن محصول تولید می شود که یک برند ارزشمند برای شهرستان است.
برندهای معتبر گیاهان دارویی
وی با اشاره به برگزاری موفق استارتاپ ویکند صنعت گیاهان دارویی و مغذی کشور که سال گذشته توسط دانشگاه علوم پزشکی برگزار شد، افزود: باید تلاش کنیم تا گیاهان دارویی شهرستان گناباد به عنوان برندهای معتبر گیاهان دارویی معرفی شوند. قربانی خاطر نشان کرد: در این بحث یک سری وظایف بر عهده دستگاههای اجرایی است که همانند یک زنجیره، تکمیل کننده هم هستند و باید بتوانیم با استفاده از ظرفیت های موجود به هدف نهایی که برند سازی گیاهان دارویی شهرستان است ،برسیم. وی با بیان این که اقدامات ارزشمندی در حوزه گردشگری سلامت در گناباد انجام شده، تصریح کرد: می توانیم در این حوزه به یک قطب گردشگری سلامت کشور تبدیل شویم. فرماندار افزود: میتوان با ایجاد دبیرخانه دایمی گیاهان دارویی، زمینه ارتقای وضعیت اقتصادی در این حوزه را فراهم کرد.رئیس دانشگاه علوم پزشکی گناباد گفت: یکی از راهکارهای گردشگری سلامت در ابعاد مختلف، توسعه گردشگری مبتنی بر گیاهان دارویی و طب سنتی است که میتواند با سیاست گذاریهای کلان به مرحله اجرایی برسد. دکتر جواد باذلی افزود: در دو بند اصلی از سند چشمانداز ۲۰ ساله توسعه کشور بر دست یابی کشور به جایگاه اول اقتصادی در سطح منطقه با تأکید بر ارتقای نسبی درآمد اشتغال در زمینههای مختلف و توسعه گردشگری در ابعاد مختلف اشاره شده است. وی گفت: یکی از ابعاد اصلی در توسعه کشور، حوزه گردشگری است که این موضوع در حوزه های متفاوتی قابلیت اجرایی دارد. رئیس دانشگاه علوم پزشکی گناباد افزود: با توجه به رسالتها و همچنین توانمندیهای دانشگاه، تاکید ما بر گسترش گردشگری سلامت است که این مهم نیاز به همکاری سازمانها و واحدهای مختلف شهرستان دارد. وی ادامه داد: شهرستان گناباد به رغم این که یکی از مناطق کمتر توسعه یافته کشور است، ولی بضاعتها و تواناییهای خیلی خوبی دارد که اگر این توانمندیها را بشناسیم و اقدامات و فعالیتهای مناسبی را برای رشد آن ها انجام دهیم، میتوانیم با استفاده از این ظرفیت به اهداف اصلی در سند چشم انداز ۲۰ ساله برسیم. باذلی افزود: برخی از گیاهان دارویی گناباد شاید مرغوب ترین و عالی ترین نوع و گونه خودش در سطح کشورهای منطقه باشد که متأسفانه کمتر مورد توجه قرار گرفته است.
وی وجود دانشگاهها و مراکز آموزش عالی در گناباد را یکی از مهمترین ظرفیتهای این شهرستان برشمرد و خاطرنشان کرد: ورود پژوهشگران و اعضای هیئت علمی به این موضوع می تواند در شناسایی بهتر ویژگیهای گیاهان دارویی منطقه مؤثر واقع شود. رئیس دانشگاه علوم پزشکی گناباد تأکید کرد: با استفاده از ظرفیتهای مرکز رشد فناوری گیاهان دارویی دانشگاه، شرایط برای استقرار شرکتهای دانشبنیان و فناور که بتوانند در زمینه گیاهان دارویی و دیگر موارد مرتبط فعالیت کنند، فراهم شده است. وی گفت: سال گذشته نخستین استارتاپ ویکند گیاهان دارویی و مغذی کشور را در گناباد برگزار کردیم که در واقع آغازگر ایدهپردازی در این زمینه بوده و خوشبختانه چند مورد از ایدههای ارائه شده به سمت ایجاد هستههای فناور رفت تا زمینه تجاری سازیهای لازم را فراهم کند.
راه اندازی مرکز آزمایشگاه جامع تحقیقات
معاون تحقیقات و فناوری دانشگاه علوم پزشکی گناباد گفت:با توجه به اهمیت موضوع گیاهان دارویی و تحقیقات در معاونت تحقیقات و فناوری دانشگاه علوم پزشکی گناباد، مرکز آزمایشگاه جامع تحقیقات این دانشگاه در مرکز رشد فناوری برای استادان و محققان و پژوهشگران با مبلغ حدود 14میلیارد ریال راه اندازی شده است دکتر شهلا خسروان با بیان این که با راهاندازی این آزمایشگاه، ضمن افزایش فضاهای تحقیقاتی، امکانات و تجهیزات به روز و استانداردی در اختیار محققان قرار میگیرد، افزود: امیدواریم که راهاندازی آزمایشگاه جامع تحقیقات دانشگاه، در ارتقای پژوهشهای کاربردی و موثر استادان و دانشجویان تحصیلات تکمیلی در حوزه علوم پزشکی موثر باشد.وی تصریح کرد: آزمایشگاه با بهرهمندی از بهترین و با کیفیتترین تجهیزات آزمایشگاهی،یکی از مجهز ترین و مدرن ترین آزمایشگاههای منطقه خواهد بود که بستر مناسبی برای تحقیقات در حوزههای مختلف به ویژه در حوزه گیاهان دارویی فراهم میکند. خسروان افزود: با این اقدام، یک ظرفیت ویژه و خاص با تمرکز بر حوزه گیاهان دارویی و بستر بسیار مناسبی برای انجام تحقیقات این نوع گیاهان فراهم میشود که میتواند با برندسازی، زمینه استفاده حداکثری از گیاهان دارویی را ایجاد کند. معاون تحقیقات و فناوری دانشگاه علوم پزشکی گناباد ادامه داد: راهاندازی سلامتکدههای طب سنتی، از دیگر برنامههای دانشگاه در این زمینه است که امیدوارم با دریافت مجوزهای لازم و استفاده از توان اعضای هیئت علمی دانشگاه، بتوانیم به عنوان یکی از شهرهای پیشتاز در زمینه طب سنتی اقدامات مؤثری را انجام دهیم. نماینده مردم گناباد و بجستان در مجلس شورای اسلامی گفت : با توجه به وضعیت آب و هوای شهرستان گناباد، ظرفیت بالا برای تولید گیاهان دارویی و کیفیت بالای محصولات تولید شده کشت این نوع گیاهان در مناطق مختلف شهرستان توصیه می شود. محمد صفایی افزود: شهرستان گناباد دارای گیاهان دارویی کمیاب و منحصر به فرد است و اگر تشکل ها وNGO ها در راستای تولید گیاهان دارویی فعال تر عمل کنند،می توانیم به سادگی در بازار جهانی گیاهان دارویی به موفقیت های چشمگیری برسیم. وی خاطر نشان کرد: با بهره گیری از کارشناسان و متخصصان گیاهان دارویی باید ظرفیت های دارویی شناسایی شود تا بتوانیم گیاهان دارویی مورد نیاز را استخراج کنیم و این در حالی است که دولت باید با حمایت ویژه از بخش خصوصی،علاوه بر ایجاد فرصت های اشتغال در این زمینه، مقدمات ارزآوری را نیز فراهم کند.