خطر جاده، سردرگمی در خیابان ها ، دیر رسیدن و گاه نرسیدن به ادارات و پاسخ گو نبودن متولیان ادارات، تنها گوشه‌ای از مشکلاتی است که مردم جغتای هنگام مراجعه به ادارات سبزوار با آن مواجه هستند. این همه در حالی است که 11سال از ارتقای جغتای به شهرستان می‌گذرد و به رغم وعده استاندار وقت برای استقرار کامل ادارات در این شهرستان هنوز تعداد زیادی از ادارات در قالب نمایندگی هستند و برخی هیچ نوع کارایی ندارند و ساکنان شهرستان جغتای مجبورند فاصله 80 کیلومتری این شهرستان تا سبزوار را طی کنند.  به گزارش  خراسان رضوی ،جغتای از بخش های پیشین شهرستان سبزوار در  مهر سال ۸۷ به شهرستان ارتقا یافت. هرچند بیش از 11 سال از تبدیل جغتای به شهرستان می گذرد اما متاسفانه این شهرستان از برخی امکانات مناطق شهری از جمله استقرار برخی ادارات یا نمایندگی ادارات محروم است که این موضوع مشکلات فراوانی را برای ساکنان این شهرستان به وجود آورده است. نبود برخی از ادارات در شهرستان جغتای  موجب شده است تا توزیع اعتبارات به نحو مطلوب صورت نگیرد و مشکلات شهرستان‌ هایی همچون جغتای  حل نشود. به دلیل این که  بیشتر  ادارات در جغتای  به صورت نمایندگی هستند و عملا هیچ اختیاری برای رفع مشکلات مردم ندارند ، تنها به صورت یک نامه رسان عمل می‌کنند، اداراتی هم هستند که تنها تابلوی سر در اداره را یدک می‌کشند و هیچ گونه اختیار و قدرت عملی ندارند که از جمله آن  ها می توان به اداره  مخابرات اشاره کرد که زیر نظر اداره مخابرات سبزوار فعالیت می کردند. این مشکلات سبب شده است بارها مردم جغتای اعتراض خود را به نمایندگان شان در مجلس شورای اسلامی، مسئولان   محلی و استانی برسانند و از آن ها بخواهند  که به این موضوع رسیدگی شود اما دریغ از حل مشکل. نبود  برخی از ادارات شهرستانی نیز  موجب شده است تا شهرستان جغتای در مظلومیت کامل از بودجه‌ های مطلوب ،  برخوردار نباشد چرا که دیگر شهرستان‌ ها می ‌توانند به خوبی از بودجه ‌ها استفاده کنند اما شهرستان جغتای با بودجه کمتری که استان به آن اختصاص می ‌دهد با مشکلاتی مواجه می ‌شود. حضور نمایندگان مسئولان ادارات استانی نیز در جلسات مهم شهرستان جغتای موجب می‌شود تا اختیارات تام نداشته و در حل مشکلات شهرستان نقشی نداشته باشند. گفتنی است میراث فرهنگی، صنعت، معدن و تجارت، کار و تعاون اجتماعی،ارشاد اسلامی ، تامین اجتماعی، سازمان تبلیغات ، مخابرات ، راه و شهرسازی  و... از جمله اداراتی هستند که هنوز در جغتای  در قالب نمایندگی هستند . یکی از شهروندان جغتای که از نبود برخی ادارات در این شهرستان گلایه دارد به خبرنگار ما گفت: نبود اداره تامین اجتماعی  در شهرستان جغتای موجب شده است مردم این شهرستان برای تقاضاهای  خود به شهرستان سبزوار مراجعه کنند. دستورانی با بیان این که این  موضوع موجب اتلاف وقت شهروندان می شود ،افزود: برای رفع مشکلات مردم، دفتر نمایندگی این اداره باید ارتقا یابد و تفویض اختیارات لازم انجام شود. امام جمعه جغتای نیز خواستار سامان دهی و استقرار اداره تامین اجتماعی در این شهرستان  شد. حجت الاسلام موحدی پور اظهار کرد: با گذشت بیش از ۱۱ سال از ارتقای این منطقه به شهرستان هنوز برخی نهادهای دولتی آن مستقل نیستند و در حد نمایندگی باقی مانده‌اند که این موضوع به چالشی بزرگ برای مردم تبدیل شده است. وی با بیان این مطلب افزود: برخی نهادهای اداری در این شهرستان نیز به طور کامل مستقر نشده‌اند و شهروندان جغتایی برای انجام امور مربوط به آن اداره‌ها باید به شهرستان سبزوار مراجعه کنند. امام جمعه جغتای تصریح کرد : نبود کارشناس بیمه تامین اجتماعی در نمایندگی تامین اجتماعی جغتای و مسافت 180 کیلومتری آخرین روستای جغتای با سبزوار باعث شده تا آمار بیمه تامین اجتماعی این شهرستان به حد نصاب نرسد و این جز نارضایتی مردم چیز دیگری را به دنبال نداشته است. وی اضافه کرد: فاصله بیش از ۸۰ کیلومتری مرکز شهرستان جغتای با سبزوار و مسافت حدود ۱۸۰ کیلومتری برخی روستاهای آن با این شهرستان و مخاطرات جاده‌ای تردد در این مسیر از عمده مشکلات مستقل نبودن برخی نهادهای دولتی شهرستان جغتای است. امام جمعه جغتای گفت: یکی از مطالبات مردم این شهرستان ارتقای ساختارهای اداری برای توسعه بیشتر جغتای و برطرف کردن مشکلات مردم است.  یکی از کسبه این شهرستان  در گفت‌وگو با خبرنگار ما خاطر نشان کرد : جای خالی بسیاری از ادارات و نهادهای مهمی چون  مخابرات ، صنعت، معدن و تجارت ، شهرسازی، تعاون، کار و رفاه  اجتماعی ، حج و زیارت، انتقال خون، تأمین اجتماعی و خدمات درمانی، دفتر سازمان تبلیغات اسلامی، ارشاد، و ... در جغتای به شدت احساس می‌شود و از این بابت مردم مشکلات زیادی دارند. وی می افزاید: در برخی موارد ممکن است برای انجام کارهای اداری در یک روز دو تا سه بار به شهرستان سبزوار مراجعه شود که علاوه بر صرف وقت، هزینه های تردد را نیز در پی دارد.  شهرستان جغتای با جمعیتی حدود  60 هزار نفر یکی از شهرستان هایی است که طبق چارتی که از سوی دولت مشخص شده دیگر اداره راه و شهرسازی ندارد و فقط اداره راهداری و حمل و نقل جاده ای در این شهرستان فعالیت می کند. 

پیگیر حل مشکل مستقل نبودن ادارات هستیم 

 فرماندار جغتای نیز با گلایه از مستقل نبودن برخی ادارات شهرستانی در جغتای خاطرنشان کرد: امیدواریم با پیگیری هایی که توسط نمایندگان منتخب انجام می گیرد به زودی شاهد مستقل شدن بیشتر این نمایندگی ها باشیم. مرتضی محبی فر با اشاره به این که شهرستان جغتای دارای ظرفیت‌ های ویژه‌ای است که حضور کامل ادارات شهرستانی را ضروری می ‌کند، افزود: در برخی موارد در حق جغتای اجحاف می‌ شود. این مسئول برضرورت توجه به نیازمندی‌ های شهرستان جغتای تاکید کرد و گفت: مسئولان باید نگاه ویژه‌ ای به این شهرستان داشته باشند. وی در خصوص استقلال تامین اجتماعی و مستقر شدن آن در جغتای گفت:مشکلات موجود در این خصوص را به صورت جدی پیگیریم و با کمک نمایندگان  جلساتی را با مدیر سازمان داشته ایم و موفق به اخذ مصوبه هیئت مدیره در خصوص استقلال این شعبه شده ایم که ان شاءا... به زودی شاهد استقلال آن هستیم. یکی از فعالان فرهنگی و رسانه‌ای شهرستان نیز با اشاره به نحوه فعالیت نمایندگی ارشاد اسلامی در این شهرستان می‌گوید: وجود ادارات غیرمستقل و نمایندگی نـــه تنها کار مردم را از پیش نمی برد، بلکه موجب سردرگمی مراجعان ادارات می‌شود، زیرا از جغتای به سبزوار، از سبزوار مجدد به جغتای و در نهایت به اداره کل استان پاسکاری می‌شوند. کیوانلو ادامه می‌دهد: ما از اداره ای مثل نمایندگی فرهنگ و ارشاد چگونه می‌توانیم مدیریت، سامان دهی و ترویج 

فعالیت های فرهنگی شهرستان را انتظار داشته باشیم، در حالی که با یک نفر کارمند حتی از انجام امور روزمره اداری عاجز است. وی از تأمین اجتماعی، مخابرات و بهداشت و درمان به عنوان اداراتی نام می‌برد که بیشترین مراجعه کننده را دارند اما به علت این که هنوز زیرمجموعه سبزوار هستند بیشترین مشکلات را دارند.

سفال و سفالگری از جمله هنرهای اصیل ایرانی است که در حفاری‌های باستان‌شناسی نیز آثار سفالی بسیاری به دست آمده است. سفال روستای «مند» با قدمتی دیرینه هنوز هم به همان سبک و سیاق قدیمی ساخته می‌شود. مسافرانی که به سمت جنوب خراسان رضوی عازم هستند، وقتی از جاده‌ای که از کنار گناباد می‌گذرد، عبور می‌کنند با میدانی مواجه می‌شوند که در مرکز آن، ظروف کوزه‌مانند سفیدی از جنس سفال به ارتفاع حدود سه‌متر برفراز پایه‌ای مکعبی بنا شده است. بر هر ضلع این مکعب سنگی، ظرف بزرگی از جنس سفال تکیه زده شده که در مرکز هر ظرف تصویر خورشید و بر دیواره‌های داخلی آن سه ماهی قرمز منقوش است. این چهار ظرف بزرگ به شکلی بر دیواره مکعب تکیه داده شده که فضای داخلی آن‌ها و نقوش‌شان به خوبی برای رهگذران آشکار است و به حدی بزرگ است که کارگران سرگذر گنابادی که به طور معمول به دنبال کارفرمایی برای انجام کار در اطراف این میدان پرسه می‌زنند، از گرما و تیزی آفتاب جنوب خراسان رضوی به داخل این کاسه‌ها پناه می‌برند. میدان مند گناباد تنها نماد و بازمانده‌ای از یک صنعت پنج هزارساله است که چند سالی است به نام میدان آزادی تغییر نام یافته است. میدان به چهار سو راه دارد؛ اگر آن را در امتداد جنوب ادامه دهند به قاین و بیرجند می‌رسند اگر در امتداد شمال ادامه‌اش دهند به تربت حیدریه و مشهد منتهی می‌شود. اما در ابتدای ضلع شرقی میدان که به برخی از روستاهای گناباد نظیر مند، دلویی ، خیبری و شهر بیدخت منتهی می‌شود و ابتدای ضلع غربی آن که به مرکز شهر گناباد می‌رسد، به اندازه انگشتان دست کارگاه سفالگری مشغول به فعالیت است.

نقش‌های برگرفته از طبیعت 

هادی توسلی از چهره‌های نام‌آشنای صنعت سفالگری گناباد است که سال‌ها وقت خود را وقف این هنر کرده‌است؛ وی می‌گوید: ماده اولیه سفال‌ مند یعنی خاک‌رس از رسوبات سیلابی واردشده به بندهای اطراف گناباد برداشت می‌شود. خاکی که هم قرمز است و هم نرم و به همین دلیل برای آن که گلش ترک نخورد، به آن ماسه بادی هم اضافه می‌کنند. وی افزود: از آن‌جا که استحکام این سفال به سبب نوع خاکش، زیاد است می‌توان از گل آن ظرف‌های بزرگ مانند قدح‌های بزرگ و کشک‌ساب و کوزه‌های پرحجم پدید آورد. وی گفت: از دو نوع لعاب، لعاب یک‌رنگ برای پرکردن منافذ بدنه سفالینه و نوع دیگر لعاب شیشه‌‌ای بی‌‌رنگ که برای حفظ نقش‌‌ها و درخشندگی بدنه ظرف کاربرد دارد استفاده می‌شود. توسلی گفت: نقش و نگارهایی که روی ظرف سفالی را منقش کرده، همگی برگرفته از عناصر طبیعت است و در این میان تصاویر درهم‌تنیده گیاهان بیش از هر چیز به چشم می‌آید. یکی دیگر از استادان سفالگری گناباد که همه اجدادش سفال‌ساز بوده‌اند و 40 سال است که مشغول کار سفال‌سازی است و امروز عهده‌دار تدریس در کلاس‌های میراث فرهنگی گناباد است، درباره اهمیت سفال و جایگاه آن در میان مردم گفت: در شهرستان گناباد سفال با نام «مند» شناخته می‌شود و آن چنان که از نام آن برمی‌آید این سفال در یکی از روستاهای گناباد موسوم به روستای مند تولید می‌شود. ترابی افزود : هزینه سنگین مواد سوختی،هزینه برق مصرفی و گرانی بیمه کارگران، هزینه زیادی به دوش سفال‌سازان می‌گذارد.

ثبت ملی روستای مند 

فرماندار گناباد گفت: با توجه به ثبت روستای مند به عنوان روستای ملی در زمینه صنایع‌دستی کشور، ایجاد بازارچه سفال در این روستا ضرورت توسعه اشتغال و گردشگری و حمایت از صنایع‌دستی در این شهرستان و منطقه به شمار می‌رود. حامد قربانی افزود: تولید سفال در این روستا، از ظرفیت‌های مهم صنایع‌دستی و گردشگری این شهرستان است و در جذب گردشگر نقش مهمی دارد و باید از این ظرفیت برای رونق اقتصادی و اشتغال بهره گرفت. وی گفت:  با توجه به اقدامات ارزنده‌ای که طی چندماه گذشته درخصوص ثبت روستای مند به عنوان روستای ملی در بخش صنایع‌دستی در فهرست آثار ملی کشور انجام شد، می‌توان از این فرصت برای توسعه اشتغال و رونق صنایع‌دستی شهرستان گناباد حداکثر بهره را گرفت. فرماندار گناباد با اشاره به قرارداشتن گناباد در کریدور ارتباطی منطقه و نقطه ورودی زائران امام رضا (ع) و مسافران از استان خراسان جنوبی و شهرها و مناطق جنوبی کشور به استان خراسان رضوی و مشهد گفت: باید با توسعه کمی و کیفی جاذبه‌های گردشگری این شهرستان، برای رونق اقتصادی گام‌های اساسی برداشت و یکی از این اقدامات مهم، درخصوص ظرفیت صنایع‌دستی و تولید سفال در روستای تاریخی مند است. قربانی افزود: با حمایت‌های دولت و مسئولان ذی‌ربط طی دو سال گذشته شاهد رونق خوبی در پرداخت تسهیلات به متقاضیان صنایع‌دستی و از جمله فعال در زمینه تولید سفال مند بودیم که موجب تداوم فعالیت‌ها و کارگاه‌های تولید سفال در منطقه شده است.

قدمت سفالگری روستای مند 

رئیس میراث فرهنگی شهرستان گناباد، سفالگری را از جمله صنایع‌دستی مهم منطقه دانست و درباره  پیشینه و اهمیت این هنر در گناباد گفت: بنا بر تحقیقات باستان‌شناسان حداقل از هزاره سوم قبل از میلاد، سفالگری در این منطقه رایج بوده است و کارگاه‌های سفالگری از آن زمان تاکنون در گناباد فعال بوده‌اند. علیرضا شناسایی با اشاره به این‌که روستای مند گناباد،نماد تمدنی چندهزار ساله، در فهرست روستاهای ملی قرار گرفته است، گفت:  جلسه شورای انتخاب شهرها و روستاهای ملی صنایع‌دستی با حضور مسئولان شهرستان گناباد در وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی برگزار شد و و تقاضای ملی‌شدن روستای مند گناباد بررسی و تصویب شد. وی افزود: در روستای مند بیش از ۵۴ کارگاه شناسه‌دار سفالگری وجود دارد که دراین کارگاه‌ها بیش از ۱۴۰ نفر به صورت مستقیم و بیش از۵۰۰ نفر به صورت غیرمستقیم در رشته‌های سفالگری، سفال رولعابی، طراحی و نقاشی روی سفال، کاشی لعابی، کاشی هفت‌رنگ، پارچه‌بافی و گلیم‌بافی فعالیت دارند؛همچنین در چند سال اخیر برخی در رشته میناکاری نیز مشغول فعالیت شده‌اند. وی با اشاره به این‌که تعداد پیش‌کسوتان سفال مند گناباد ۴۲ نفر هستند، افزود : ۱۴۰ صنعتگر فعال در رشته سفال در ۱۴ کارگاه بزرگ و ۱۱ کارگاه کوچک فعالیت می‌کنند. بازارچه‎های دایمی یکی از روش‌های معرفی و عرضه محصولات صنایع‌دستی است که برای فروش سفال مند گناباد یک بازارچه دایمی صنایع‌دستی واقع در سه‌راهی مند و حدود چهار نمایشگاه فصلی قنات قصبه، روستای هدف گردشگری ریاب، بیلند و باغ آسیا در شهرستان گناباد فعال است. وی گفت: علاوه بر بازارچه‌ها و نمایشگاه‌های فصلی تعداد ۱۸ فروشگاه صنایع‌دستی در شهرستان گناباد سفال مند را به فروش می‌رسانند، سفال مند گناباد در عرصه نمایشگاه‌ها نیز فعال بوده و در ۳۴ نمایشگاه داخلی و پنج نمایشگاه خارجی حضور داشته است. شناسایی افزود : کیفیت جنس، تنوع رنگ و اصالت نقش و طرح از نقاط قوت سفال‌ مند است که برای گردشگران جذاب است. وی گفت : از هنرمندان سفالگر تقاضا دارم تا اصالت، نوآوری و تنوع را سرلوحه کارشان قرار دهند تا روزبه‌روز شاهد پیشرفت و شکوفایی این هنر در عرصه اقتصادی و خودکفایی در کشور باشیم. شهرستان گناباد با ظرفیت‌های زیاد در حوزه صنایع‌دستی که در بیشتر بخش‌ها مانند سفالگری دارای قدمت پنج‌هزار ساله است، از نقاط مهم هدف گردشگری کشور و استان خراسان رضوی است. بیش از ۱۷۰ هنرمند در رشته‌های مختلف صنایع‌دستی مانند سفالگری، پارچه‌بافی، گلیم‌بافی، معرق و منبت‌کاری، سبدبافی، نمدمالی، چاقوسازی و آهنگری در ۱۵ کارگاه و ۱۲ فروشگاه شهرستان گناباد فعالیت دارند.