دستاورد محققان شرکت دانش بنیان مشهدی که می تواند جایگزین نمونه آمریکایی شود
تعداد بازدید : 41
شناسایی مخدرها در کمتر از 10 ثانیه
نویسنده : مریم ترسول
اعضای شرکت دانش بنیان «ریز زیست تراشه فناوران» که یکی از پنج گروه برتر جهان در حوزه طراحی شناساگرهای زیستی هستند، شناساگر ایرانی مواد مخدر ساخته اند که قادر است در کمتر از 10 ثانیه و با دقت بالاتر از نمونه های خارجی، هر نوع ماده مخدری را تشخیص دهد. به گزارش خراسان رضوی، این شرکت دانش بنیان که در دانشگاه فردوسی مشهد مستقر است، به همت تعدادی از استادان و دانش آموختگان دانشکده داروسازی دانشگاه علوم پزشکی مشهد از سال 88، با چاپ مقالاتی در معتبرترین مجلات علمی دنیا شروع به فعالیت کرد و بر اساس آمارسنجی پایگاه اطلاعاتی اسکوپوس، جزو پنج گروه برتر دنیا در زمینه شناساگرهای زیستی مبتنی بر آپتامرها معرفی شده است. آپتامرها، در واقع می توانند به صورت اختصاصی به اهدافی مانند سلول های سرطانی، مواد مخدر یا سموم غذایی متصل شوند و عملکردهایی مانند دارورسانی یا شناسایی سموم و مخدرها داشته باشند. شرکت ریز زیست تراشه فناوران نیز فعالیت های گسترده ای در همین زمینه داشته و در حوزه شناسایی موادمخدر و سموم غذایی به مرحله کاربردی رسیده است.
قابلیت استفاده در پایانه های مرزی و فرودگاه ها
دکتر «سید محمد تقدیسی حیدریان»، مدیر عامل جوان این شرکت دانش بنیان می گوید: ما بیش از پنج مورد ثبت اختراع داریم که یکی از آن ها، کیت شناسایی مواد مخدر است. این کیت ها، سرعت شناسایی بالایی دارند و به همین دلیل در پایانه های مرزی و گیت های فرودگاه ها، کاربرد و ارزش خود را نشان می دهند. کیت های ما، هر نوع پودر مخدر از کوکائین، مورفین، تریاک و هروئین گرفته تا حتی شیشه را در کمتر از 10 ثانیه کشف می کنند.
یک محصول کاملا ایرانی
دانشیار گروه بیوتکنولوژی دارویی دانشکده داروسازی خاطر نشان می کند: تولید این کیت، از صفر تا صد در داخل ایران انجام می شود و معادل مبنایی آن در خارج از کشور به صورت تجاری وجود ندارد. نکته کاربردی دیگر این است که کار با این کیت شناسایی مواد مخدر، بسیار ساده است و یک سرباز هم می تواند به راحتی از عهده آن برآید، تجهیزات و شرایط نگهداری ویژه ای هم ندارد و قیمت آن بسیار مناسب است.
کیت های آمریکایی، رقیب سرسخت نمونه برتر ایرانی
به گفته او، در این زمینه نیروی انتظامی در حال استفاده از نمونه آمریکایی این کیت هاست و با وجود معرفی نمونه ایرانی به مسئولان مربوط، هنوز تصمیمی برای استفاده از نمونه ایرانی گرفته نشده است. تقدیسی حیدریان می گوید: ما تمام برتری های نمونه ایرانی و نواقص تشخیص نمونه آمریکایی را برای دوستان نیروی انتظامی تشریح کردیم و نامه نگاری های بسیاری انجام دادیم، اما تا امروز نتیجه ای ندیدیم. به ما گفته اند کیتی که فعلا در نیروی انتظامی در حال استفاده است، یک نمونه آمریکایی است. وی می افزاید : به همین دلیل برای بررسی این نمونه آمریکایی، به سختی توانستیم آن را تهیه و با کیت خودمان مقایسه کنیم که در این بررسی متوجه شدیم کیت ایرانی ما به مراتب دقت بالاتر، کاربری راحت تر و هزینه کمتری دارد.تقدیسی حیدریان می گوید: دوستان به صورت غیر مستقیم به ما می گویند «اگر محصول شما به میدان بیاید، باید واردات این کیت های آمریکایی قطع بشود. در حالی که سازمان جهانی بهداشت، کیت های آمریکایی را به طور رایگان به ما می دهد» در صورتی که ظاهرا ماجرا به این شکل است که سازمان جهانی بهداشت به دلیل فعالیت کشورهای فروشنده مواد مخدر در مرزهای ایران، باید سالانه مبلغی کمک مالی به ما بکند و به جای بخشی از این مبلغ، کیت های آمریکایی را به ما می دهد. متاسفانه با این شیوه در واقع به جای جوانان ایرانی، برای جوان آمریکایی اشتغال ایجاد می شود.
توان تولید یک میلیون کیت در سال را داریم
وی می افزاید: ما به راحتی توان تولید یک میلیون کیت در سال را داریم که از میزان نیاز سالانه کشور هم بیشتر است و در صورت اجرایی شدن آن، برای حدود40 نفر به صورت مستقیم و غیر مستقیم، شغل ایجاد می شود. ما برای این محصول، نیازی به سرمایه گذار نداریم و فقط با اعلام درخواست خرید از سوی نیروی انتظامی، کار را انجام خواهیم داد.
دیگر طرح ها و برنامه های محققان
دکتر نورمحمد دانش، رئیس هیئت مدیره این شرکت نیز می گوید: یکی دیگر از موضوعاتی که به سراغ آن رفتیم، ساخت کیت شناسایی آلودگی و سموم در مواد غذایی به شکل ساده و قابل مصرف برای مردم بود. عضو هیئت علمی دانشکده داروسازی اضافه می کند: به عنوان مثال، کیت شناسایی فلزات سنگین، سموم قارچی و کشاورزی و آنتی بیوتیک های باقی مانده در مرغ، گوشت و ماهی مصرفی، طراحی شده است، اما متاسفانه هنوز نتوانسته ایم آن ها را در بازار عرضه کنیم. تلاش ما بر این بوده که این کیت ها در سبد مصرفی خانوار قرار بگیرد تا مردم بتوانند مواد غذایی مصرفی خود را از نظر سلامت، کنترل و سپس مصرف کنند و مواد ناسالم را به مرور از سبد غذایی خود حذف کنند. وی بیان می کند: این که صرفا ما به عنوان یک شرکت دانش بنیان، وسیله ای را به مردم بدهیم که به آن ها بگوید در برخی مواد غذایی آلودگی وجود دارد، کارساز نیست و اصلاح این موضوع، نیاز به یک عزم ملی دارد، باید همه سازمان ها و مسئولان، پای کار بیایند تا الگوها اصلاح شود. وی همچنین درباره روند تحقیقاتی این شرکت در درمان سلول های سرطانی توضیح می دهد: ما در این خصوص به سراغ خیران سلامت رفتیم تا در پیشرفت پژوهشی این حوزه که می تواند در آینده موجب نجات هزاران بیمار سرطانی شود، کمک کنند. دکتر «خلیل آبنوس» از اعضای شرکت دانش بنیان ریز زیست تراشه فناوران و عضو یک درصد دانشمندان برتر جهان، با اشاره به جایگاه کار پژوهشی و کاهش بودجه های مربوط به آن در شرایط اقتصادی فعلی کشور می گوید: گروه ما، پس از 10 سال تلاش پژوهشی، توانست کار را به جایی برساند که برای مردم مفید باشد، اما وقتی بودجه پژوهشی یک دانشگاه کم می شود، بسیاری از طرح ها و ایده ها انجام نمی شود، به مرحله کاربردی نمی رسد و ما مدام از شرایط جهانی عقب می افتیم. وی می افزاید: جایگاه فعلی خراسان رضوی و دانشگاه علوم پزشکی مشهد در جهان و ایران، ثمره تلاش ها و حمایت هایی بوده که از طریق ریاست محترم دانشگاه، معاونان و فعالان عرصه پژوهش از گذشته تا کنون، انجام شده است اما نگاه مسئولان ملی به کار پژوهشی و اهمیت اقتصاد دانش بنیان باید تغییر کند.