معاون میراث سازمان میراث فرهنگی کشور
تعداد بازدید : 110
بیش از ۸۰ درصد بافت اطراف حرم تخریب شده است
معاون میراثفرهنگی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری از «تصویب و ابلاغ ضوابط حریم حرم امام رضا (ع)» خبر داد؛ ضوابطی که از حریم و حریم منظری حرم امام رضا (ع) و بافت تاریخی مشهد در اطراف این حرم محافظت میکند تا شاید کمتر شاهد تخریبها در بافت تاریخی مشهد باشیم.
به گزارش ایسنا، بیش از دو سال از نخستین اعتراضها به روند شتابان تخریب بافت تاریخی مشهد و به دنبال آن قد گرفتن برجهایی که حریم منظری حرم امام رضا (ع) را مخدوش میکردند، گذشته است، اتفاقی که به مرور ثبت جهانی حرم را با مشکلات زیادی مواجه میکرد. اما حالا محمدحسن طالبیان، معاون میراثفرهنگی سازمان میراثفرهنگی و گردشگری خبر از تصویب ضوابط حریم این مکان تاریخی و زیارتی میدهد، مصوبهای که حتی به استانداری خراسان رضوی نیز ابلاغ شده است. طالبیان در گفتوگو با ایسنا میگوید: در رویداد مشهد ۲۰۱۷ سه تکلیف برای سازمان میراث فرهنگی تعیین شده بود. آمادهسازی و تهیه پرونده ثبت جهانی حرم مطهر امام رضا (ع) که نیازمند همکاری بیشتر با آستان قدس است و برگزاری نمایشگاهی از آثار دوره اسلامی برای مشهد ۲۰۱۷ و تهیه حریم و حریم منظری حرم امام رضا (ع) در دستور کار قرار گرفت که هر سه به موازات یکدیگر یا انجام شده یا در دستور کار است. وی با بیان اینکه بارگذاری بسیار نامتوازنی در طول سالهای گذشته در اطراف حرم امام رضا (ع) انجام شده است، بیان میکند: برخی از کریدورهای منظری که در راستای حرم امام رضا (ع) هستند حریم منظری را مخدوش کرده اند و بخشی دیگر که در اطراف حرم وجود دارند؛ باید براساس ضوابط مشخص شده حفظ شوند. او با بیان اینکه این مصوبه به استاندار خراسان رضوی نیز ابلاغ شده است، ادامه میدهد:، وزارت راه و شهرسازی طرح تفصیلی مرکز تاریخی و اطراف حرم امام رضا (ع) را تهیه و ابلاغ کرده است. وی توضیح میدهد: از همان آغاز کار چندین ماه کار مطالعاتی در این زمینه انجام شد. سیرِ تحولِ تغییرات مطالعه و برای داشتن بهترین تصاویر و انتخاب مناسبترین ضوابط برای ارتفاع و حفظ حریم حرم امام رضا (ع) نیز عکس هایی از منطقه گرفته شد. طالبیان تاکید میکند: دولت درخواست کرده بود این اتفاق به صورت رسمی انجام شود چون برای مشهد ۲۰۱۷ اهمیت بسیار زیادی دارد. معاون میراثفرهنگی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری با بیان اینکه این مصوبه روی نقشه متفاوت است، ادامه میدهد: در برخی نقاط از بافت تاریخی؛ مناطقی هستند که کمترین یا بیشترین دربرگیری برای بافت تاریخی و حریم را دارند، بنابراین براساس عکسهای مختلف تاریخی که از ۱۳۳۵ تا امروز وجود دارد، حریم و حریم منظری مشخص شده است. بنابراین آن عکس ها و حریم امروز مبنای قانونی دارد.
به گفته طالبیان؛ در برخی نقاط ساختوسازهای مرتفعی از گذشته مانند برخی برجها و هتلها وجود دارد که چون در گذشته و قبل از تصویب این ضوابط ساخته شدهاند، نمیتوان کاری انجام داد، اما در صورتیکه بخواهند عملیات تجدید بنا انجام دهند، باید آن اقدام براساس ملاکهای جدید و به صورت مفید انجام شود. به گزارش ایسنا، مشهدالرضا (ع) چند سال است که به جز اندکی از بناها و بافتهای ارزشمند تاریخی، چیز دیگری در اختیار ندارد و گاهی اوقات خبرهایی مبنی بر تخریب یا آغاز حذف برخی از بناهای تاریخی توسط مردم یا مدیریت شهری شهرداری مشهد به گوش میرسد. بنابراین میتوان گفت بافت تاریخی اطراف حرم مطهر امامرضا (ع) در مشهد مقدس دیگر مانند گذشته نیست و بیش از ۸۰ درصد آن تخریب شده است تا هتلها و مراکز اقامتی ایجاد شوند، حتی گاهی اوقات خانههای بزرگ و تاریخی را که میتوان با مرمت به هتلی زیباتر از آسمانخراشها تبدیل کرد، تخریب و تلاش می کنند تا با الهام از معماری گذشته، خانهای با سبک قدیمی برپا کنند. درست مانند اتفاقی که در کنار خانه امیری در خیابان نواب در حال رخ دادن است، یعنی خانه تاریخی امیری امروز کاملا زیر سقف یک پروژه تجاری و مسکونی مخفی شده و روی دیوار کنار این مجتمع تجاری در حال ساخت، تصویری از یک بنای تاریخی کشیده شده است.
از همان ابتدا در مرداد سال ۹۴ اعضای شورای راهبردی معماری و شهرسازی پژوهشکده ثامن، سید مهدی حجت، سیدمحمد بهشتی، لادن اعتضادی، زهرا اهری، مهرداد قیومی، کامبیز حاجی قاسمی و محمدرضا رحیمزاده در نامهای به علیرضا رشیدیان، استاندار خراسان رضوی از او خواستند تا ادامه تخریبها در این بافت را متوقف و از بافت تاریخی مشهد محافظت کند. در آن زمان بحث خروج از ثبت و در نتیجه تخریب دو بنای تاریخی در این محدوده مطرح بود، یکی سرای «عزیزا... اُف» و دیگری بنای «کوزه کنانی»، آن هم در شرایطی که کمیسیون ماده ۵، طرح تفصیلی بافت پیرامون حرم امامرضا(ع) را در قالب ۳۶۰ هکتار تهیه و طراحی کرده بود که بر این اساس با توجه به خیابانهای منشعب از حرم مطهر، این منطقه به ۴ قطاع تقسیم شد. البته در این تقسیمبندی ۳۰ لکه تاریخی باقی مانده که توسط سازمان میراث فرهنگی به عنوان بافت تاریخی مرکزی به همه دستگاههای مربوط ابلاغ شده است.» اما با این همه، در طول این مدت بناهای تاریخی و ارزشمند زیادی مانند «مسجد و آبانبار معجردار» یا حسینیه «رحیمیان» یا خانه «قلابدوزها» در همین بافت تاریخی با خطر تخریب و گاهی تهدید به آن مواجه شدند تا اینکه حسین اصغری ثانی، سرپرست معاونت میراث فرهنگی خراسان رضوی نوید انتشار خبرهای خوبی را برای بناهای تاریخی شناسایی شده ارزشمند و ثبت ملی شده در مشهد مقدس داد، خبری که بالاخره محمد حسن طالبیان با اعلامش، آن را چراغی روشن پیشِروی حفاظت از بافت تاریخی و حرم مطهر امام رضا (ع) به عنوان یک محوطه مذهبی و تاریخی میداند.