گفتوگو با مجری برنامههای سیاسی رسانه ملی
تعداد بازدید : 47
دوران سانسور و القا به پایان رسیده است
نویسنده : صالحی
برنامههای پرمخاطبی نظیر «دیروز، امروز، فردا»، «شناسنامه»، و «دست خط» در شش سال گذشته، سبک نویی از گفتوگوهای داغ تلویزیونی را با چهرههای سیاسی و مطرح کشور کلید زدند. بستری که در آن، فارغ از تنشهای جاری جناحی و گروهی و حتی انتقادات معمول وارده به صدا و سیما، نکات قابل تاملی مطرح میشد که مشابه آن را در برنامههای معمول صدا و سیما طی چند دهه گذشته ندیده بودیم.
«محمدحسین رنجبران»، مجری همه این برنامههای پُرحاشیه بوده است. این ژورنالیست جوان که پلههای ترقی را زودتر از هم دورهایهایش در رسانه ملی طی کرده، هم اکنون در مقام سردبیر و مجری برنامههای ویژه خبری و بخشهای گفتوگومحور در این سازمان مشغول به فعالیت است. یک سفر خانوادگی به مشهد، بهانه آن میشود که با او درباره 16 سال فعالیت پُرفراز و نشیب رسانهای و خط قرمزهای رسانه ملی به گفت وگو بنشینیم:
ماجراهای آقای خبرنگار
18 خردادماه 1358 در محله قدیمی هفت چنار شهر تهران به دنیا آمد. تحصیلاتش را تا دوره لیسانس ریاضی محض و فوق لیسانس رشته علوم ارتباطات(گرایش ژورنالیسم رادیو تلویزیونی) ادامه داده است. خودش از آغاز فعالیت رسانهای اش چنین میگوید: تا پیش از آغاز به کار حرفهای، فعالیتهای فرهنگی و قلم زدن در حوزههای مختلف را به ویژه در فضای دانشگاه دنبال میکردم و پس از آن بود که به کارهای خبری و تولیدی ورود کردم.
مرتضی غرقی، خبرنگار ارشد صدا و سیما و مدیر دفتر خبری رسانه ملی در نیویورک، شوهر خواهرم است، در حقیقت او عامل علاقه من به این حرفه بود. سال 1380 با پذیرش در آزمون استخدامی سازمان صداوسیما، در رشته تهیهکنندگی تلویزیون مشغول به کار شدم.
وی ادامه میدهد: البته در زمان ورودم به دلیل نیاز سازمان به خبرنگار، مجبور شدم تغییر رسته شغلی بدهم و به عنوان خبرنگار واحد مرکزی خبر خدمت کنم. در حال حاضر دو سالی است عنوان شغلی من به تهیه کنندگی سیما برگشته است. کارم با تولید گزارشهای خبری کلید خورد. یکی از اولین کارهایم که مورد توجه قرار گرفت؛ گزارشی ویژه از ماجرای ترور رهبر معظم انقلاب بود. این محصول در چند بخش خبری پخش و سالهای بعد هم در مناسبت تقویمی آن، بازپخش شد.
نقطه عطف کارنامه این چهره رسانهای، سردبیری و اجرای برنامههایی چون «دیروز، امروز، فردا» و «شناسنامه» است، پس از آن به مدت دو سال و چهار ماه به عنوان سردبیر و تهیه کننده گفتوگوی ویژه خبری مشغول به کار میشود. اکنون نیز حدود یکسال است که در مقام سردبیر و تهیه کننده، با برنامه «دست خط» از شبکه پنج سیما میهمان خانه ایرانیها میشود.
اجرا و تهیه کنندگی را به فعالیتهای دیگر ترجیح میدهم
رنجبران، اجرا و تهیه کنندگی را بیشتر از دیگر فعالیتهای رسانهای دوست دارد: «دلیلش آن است که بعد از 16 سال کار حرفهای دیگر ابعاد و خطقرمزهای رسانه ملی را آن هم در فضای سیاسی خیلی خوب میشناسم، لذا در کار تهیه کنندگی میتوانم نقشآفرینی موثرتری داشته باشم.»
حوزه اجتماعی را بیشتر از دیگر سرفصلهای رسانهای و خبری دوست دارد ولی متاسفانه کمتر زمینه کار در این بخش برایش مهیا شده است. از آنجا که از ابتدای کار در فضای سیاسی کشور شناخته شده، بیشتر پیشنهادها و رویکردهای سازمانی به وی در همین بخش رقم میخورد.
اندر مصائب فعالیت رسانهای؛ از جلب اعتماد تا خط قرمزها
این تهیه کننده تلویزیونی در ادامه خاطرهای جالب از دوران فعالیتش در رسانه ملی تعریف میکند: 11 آبان ماه 1391 برای ضبط برنامه «دیروز، امروز، فردا» از حسین شریعتمداری، مدیرمسئول روزنامه کیهان و ابراهیم اصغرزاده، نماینده دوره سوم مجلس شورای اسلامی دعوت کردیم و برنامه را به سمت فضای مناظرهای پیش بردیم. مناظره بسیار داغی شکل گرفت که برایم یک تجربه بزرگ و خاطره ماندنی بود.تا مدتها درگیر حاشیههای این مناظره بودیم. در آن برهه زمانی، یک سالی تا انتخابات 1392 زمان باقی مانده بود و همین برنامه، فضای جدیدی را در جامعه به وجود آورد. به نوعی طرح بعضی مسائل جنجالی در آن گفت وگو به مثابه سوپاپ اطمینانی عمل کرد که ناگفتهها را بازگو کرد و به ایجاد تعادلی منجر شد.
وی ادامه میدهد: البته در برنامههای «دست خط» و «شناسنامه» نیز هر کدام از چهرهها و سیاسیون کشور برایم خاطرهای را رقم زدهاند. در مجموع تا به امروز در این دو برنامه با 95 شخصیت سیاسی گفت وگو داشتهام که امیدوارم این روند تداوم پیدا کند.
رنجبران تاکید میکند: هر کاری در فضای رسانه ،سختیهای خاص خودش را دارد اما در جو برنامههای سیاسی سیما ایجاد ارتباط و جلب اعتماد هر یک از شخصیتهای سیاسی که دارای طرز تفکر خاصی بوده و نماینده طیفهای مختلف هستند، برای حضور در برنامه، کار دشواری است. اما مثلا در برنامهای مثل «دست خط» وقتی کار دشوارتر میشود که بخواهی خانوادههای این چهرهها را نیز راضی به حضور و صحبت کنی.
وی یادآور میشود: یک مرحله مهم دیگر کار، آمادهسازی و جمعآوری اطلاعات، مطالعه داشتن، نگاه عمیق برای تهیه سوالات با در نظر گرفتن خطوط قرمز و تشخیص سره از ناسره است. برای ترتیب دادن یک مصاحبه خوب و بعد ویرایش آن باید سه اصل؛ تحریف نکردن گفتهها، منتقل کردن حقیقت ماجرا و نیز رعایت خط قرمزها مدنظر قرار گیرد. گاهی پارهای مسائل باعث میشود نتوانیم بعضی از بخشها و حرفهای آنها را منعکس کنیم و آن گفتهها، ناگفته میماند.
وی در تشریح عواملی که به این حذفیات میانجامد، بیان میکند: بخشی از این سختیها به درخواست و ملاحظات مقامات انجام میشود؛ برای نمونه گفت وگویی با یکی از برجستهترین وزرای دولت یازدهم داشتیم، اما به واسطه همین ملاحظات این مصاحبه هیچ وقت پخش نشد.
دوران سانسور و القا به پایان رسیده است
از او درباره خلأهای موجود در برنامههای رسانه ملی میپرسیم که در پاسخ تصریح میکند: با وجودی که مدیران وقت صداو سیما تمام تلاششان را برای مرتفع ساختن کمبودها به کار میبندند، اما میدان دادن به مجریان و برنامه سازان نسل جدید به شرط بهرهگیری و انتقال تجربیات مدیران دارای سابقه- به عنوان مشاور- ضروری به نظر میرسد. اگر امور اجرایی به جوانان باانگیزه و دارای خلاقیت سپرده شود، با وجود تمام محدودیتها و مشکلات، میتوانند امور مختلف را به خوبی پیش ببرند و با نگاهی نو، فضایی بهتر برای جذب مخاطب فراهم آورند.
وی ادامه میدهد: البته همه رسانههای بزرگ جهان با وجود حرفهای بودن، خط قرمزها و سیاستهای خاص خودشان را دارند. مثلاً سی.ان. ان در ماجرای برجهای دوقلوی آمریکا سانسور عیانی از حقایق پشت پرده آن رویداد اعمال کرد و یا محدودیتهایی که درباره انعکاس اخبار رژیم اشغالگر اسرائیل دارند. ولی با این حال همین بنگاههای رسانهای، به لحاظ مخاطبشناسی خوب عمل میکنند. آنها هیچ وقت دستشان را رو نمیکنند و این اصل بسیار مهمی در کار رسانهای است.
وی تاکید میکند: ما نیز باید یاد بگیریم تا مخاطب و ذائقه او را بشناسیم و بدانیم که چگونه با او ارتباط برقرار بکنیم و چگونه اطلاعات کسب شده را چینش کنیم تا مخاطب اقناع شود، نه این که حرف خودمان را به مخاطب القا کنیم. چون دوران القای پیام به مخاطبان سپری شده است. مخاطبان امروز به همه نوع رسانه دسترسی دارند پس بستری برای سانسور فراهم نیست.
رنجبران در خاتمه، اشارهای به برنامههای کاری اش در آینده دارد و در این باره میگوید: فعلاً در ساخت ادامه برنامه «دست خط» هستم که 26 قسمت دیگر از آن باقی مانده است. پخش این برنامه در ایام ماه رمضان موقتاً متوقف شد و از هفته آتی از سر گرفته میشود. البته ایدههای مختلفی در ذهن دارم، مثلا در حال طراحی برنامه چالشی مطلوبی با درون مایه اجتماعی برای یکی از شبکههای سیما هستم که باید درباره کم و کیف آن بسته به شرایط پیش رو تصیمگیری کنم. از طرفی، در حال یادداشتبرداری وآماده سازی کتاب پشت صحنهها و حواشی برنامههای «شناسنامه» و «دست خط» هستم و امیدوارم در آینده این آثار را روانه بازار نشر کنم.