گفت و گو با زائران و مجاوران درباره المان های نوروز 96 مشهد
تعداد بازدید : 80
رضایت نسبی از المان های نوروزی
جای خالی المان های چشمگیر و ماندگار
سمیه صادقی ، محمد امین شرکت اول - شهر مشهد امسال هشتمین نوروزی را پیش رو داشت که مردمش خود را برای تماشای المان های نوروزی و ثبت خاطرات جدید آماده کرده بودند. نصب المان های نوروزی در شهر مشهد که حالا عمرش نزدیک به یک دهه شده است، اتفاق خوشایندی است که نخستین روزهای بهاری را برای مردم دل انگیز می کند و علاوه بر شهروندان، بسیاری از زائران و مسافران نوروزی را نیز با خود همراه می سازد. پس از چند سال خاطره سازی و خاطره بازی مردم با این المان ها، روند رو به رشد این طرح جذاب با ضعف هایی همراه شد. از یک سو تغییر در نوع نگرش مسئولان شهری به این مقوله و از سوی دیگر بالا رفتن سطح توقع مردمی در اجرای این طرح، گلایه ها و انتقادهایی را با خود به همراه داشت. بازخوردهای مردمی و بیان انتقادهای مخاطبان در این زمینه با واکنش مسئولان شهری همراه شد، آن طور که نوروز 95، برخلاف نوروز 94 با رونقی دوباره همراه شد و لبخند رضایت را بر لب مخاطبان نشاند. المان های نوروز 96 هم اگرچه از نوروز 95 کمی ضعیف تر بود، اما رضایت نسبی مخاطبان را با خود داشت، ضمن آن که سرودها و نمایش های خیابانی و همچنین برپایی شهرک تاریخی مشهد دوست داشتنی نیز با استقبال مردم مشهد و مسافران نوروزی همراه شد، هرچند که در بین آن ها جای خالی المان های چشمگیر که در ذهن مردم ماندگار شود مشهود بود.در این باره با تعدادی از مردم مشهد و مسافران نوروزی گفت و گو می کنیم.
خاطره بازی خانواده ها
در بعد از ظهر دل انگیز یکی از روزهای نوروزی، برای ساعاتی در شهر گشت می زنم تا المان های نوروزی چند منطقه از مشهد را مشاهده کنم. ابتدا به میدان فلسطین می روم، المان خانه کاه گلی روستایی، با آن باغچه پر از گل مقابلش آن قدر برای مردم جذاب است که بازار المان های دیگر محدوده میدان، مانند المان عمو نوروز و نوای مهر را کساد کرده و البته سبب ایجاد ترافیک در دور میدان هم شده است که به نظر می رسد با جانمایی بهتر می توانست با این مشکل همراه نباشد، چرا که خودروهای عبوری با مشاهده فضای این خانه روستایی، به قصد گرفتن عکس یادگاری دقایقی در حاشیه میدان توقف می کنند و همین موضوع سبب باریک شدن راه تردد و طبعا ترافیک می شود. نگهبان شیفت روز این المان می گوید: من از هفت صبح تا هفت عصر اینجا هستم و خیلی به ندرت پیش می آید کسی دور این المان نباشد، همکار شیفت شب من نیز می گفت که حتی مردم ساعت 2 و 3 نیمه شب هم برای عکاسی به این جا می آیند، من در این روزها از تمام نقاط ایران مردمی را دیدم که برای گرفتن عکس یادگاری به این المان سر می زنند. کمی نزدیک تر می روم و وارد جمعیت اطراف المان خانه کاه گلی می شوم، پدری را می بینم که مشغول شانه کردن موهای دختر کوچک خود است و پس از کمی دست کشیدن به ظاهرش، او را روی پله های خانه قرار می دهد تا از او عکس بگیرد، پس از اتمام کارش به سمت او می روم و درباره المان های نوروزی امسال از او سوال می کنم. می گوید: صبح امروز به همراه خانواده ام تنها برای شهرگردی و دیدن المان های نوروزی سطح شهر از خانه بیرون زده ایم. این پدر 41 ساله مشهدی دو نکته مثبت المان های نوروزی را این گونه بیان می کند: چند سالی است که المان های شهری شکل و شمایل نوستالژیک گرفته که باعث می شود ما با آن ها به نوعی خاطره بازی کنیم، امسال هم در کنار این المان ها، ایده به کارگیری سیلورمن ها ایده جالبی بود و فرزندانم با آن ها ارتباط خوبی برقرار کردند.
گل کاری های نوروز واقعا جذاب است
کمی پایین تر از این المان، سازه ای نمادین از ایوان طلا و حرم امام رضا (ع) نصب شده است، در آن جا با خانواده ای تهرانی مواجه می شوم که چند روزی است به مشهد آمده اند و در مسیر هتل به حرم، با المان ها مواجه شده اند و برای گرفتن عکس یادگاری دقایقی توقف کرده اند. خانم خانواده با هیجان خاصی درباره المان های نوروزی مشهد صحبت می کند و می گوید: در تهران هم چنین کارهایی را برای عید نوروز انجام می دهند ولی واقعا مشهد خاص و زیباست، به ویژه گل کاری هایی که برای نوروز انجام شده خیلی جذاب است.
المان ها به رسم نوروزی مردم تبدیل شده است
مقصد بعدی تقاطع احمدآباد است و المان «چاق و لاغر». این المان هم مانند المان خانه روستایی یکی از سازه های پرطرفدار روزهای نوروز است. از میان جمعیت به سراغ پدری می روم که دو کودک خود را بغل گرفته است و می خواهد عکس یادگاری بگیرد. او درباره المان های نوروزی مشهد در این چند سال اخیر می گوید: در چندین سال گذشته المان های شهری با ایده های جالب توجه به یکی از رسم های ایام نوروز تبدیل شد، مانند المان های ننه سرما که یکی از آن ها در حاشیه پارک ملت نصب شده بود و یا المان جالباسی در میدان فردوسی که چادر نمازی روی آن نصب شده بود و هنوز هم به دلیل ایده های خاص و در عین حال ساده و مردمی در یاد ما مانده اند. متاسفانه در نوروز دو سال گذشته این روند پیشرفت متوقف شده، البته امسال با المان های زیبایی که مردم با آن ها ارتباط برقرار می کنند، زیبایی به شهر برگشته است.
مهم ترین خیابان تردد زائران حال و هوای نوروز ندارد
در ادامه مسیر با المان های دیگری هم مواجه می شوم که برخی از آن ها به علت جانمایی های نامناسب در معرض دید و دسترس نیستند و برخی هم جذابیت آنچنانی برای کشاندن مردم به دور خود ندارند. ادامه گشت خود را به یکی از خیابان های مهم و پرتردد شهر، یعنی خیابان امام رضا (ع) اختصاص می دهم و توقع مشاهده المان های شاخص و جذاب بسیاری در این مسیر دارم، مسیری که بیشترین حجم تردد زائران و مسافران نوروزی را دارد باید پیشانی فعالیت های شهرداری برای استقبال از این ایام باشد، اما جز چند المان معدود و کوچک که از نظر موضوعی و زیبایی تناسبی با این خیابان ندارد، چیزی قابل مشاهده نیست و بیشترین بار القای حس و حال نوروز در این خیابان بر عهده گلدان آویزهای وسط خیابان است.
کم توجهی به مناطق کم برخوردار
یکی از شهروندان که در کنار المان خانواده مشهدی در چهارراه طبرسی در حال عکس گرفتن از فرزند خود است، می گوید: امسال المان های زیبایی در شهر برپا شده اما در نقاط پایین شهر این توجه کمتر بوده، مثل همین موتور خانواده مشهدی که به دیوار نصب شده و نما و جذابیت آنچنانی برای رهگذران ندارد. وی می افزاید: تنها المان جالب در منطقه پایین شهر المان مادربزرگ در خیابان مفتح مقابل پارک امت بود.
یکی دیگر از شهروندان مشهدی که در کنار خانواده از المان «فرش میهمانی» واقع در تقاطع راه آهن در حال عکس گرفتن است، درباره المان های نوروزی امسال می گوید: المان ها خیلی قشنگ و خوب بود و این که برخی از المان ها را در نقاط مختلف شهر جابه جا کرده اند کار مفیدی بود. «محمدحسین عبدی» می گوید: این المان ها علاوه بر زیبایی نشان دهنده فرهنگ و سنت ایرانی است نظیر همین المان «فرش شویی» که نشان می دهد در قدیم خانواده ها با کمک یکدیگر در نظافت منزل کمک حال هم بودند. یا قطاری که در همین جا وجود دارد نشان دهنده قومیت های مختلف ایرانی است که به مشهد سفر می کنند و بچه ها با قومیت های مختلف ایرانی آشنا می شوند.وی می افزاید: المان های امسال خیلی قشنگ تر و بهتر، بیشتر و متنوع تر بود.
تنوع المان های امسال بیشتر بود
«فاطمه قیصریان» یکی از شهروندانی که در مقابل المان «کلبه» از فرزند خود عکس گرفته است، درباره المان های نوروزی این چنین می گوید: نمای شهر را بسیار زیبا کرده است. در هر نقطه از شهر که المانی وجود دارد شهروندان و زائران را می بینم که در کنار این المان ها در حال عکس گرفتن هستند. وی می افزاید: این المان ها هم باعث زیبایی شهر می شود و هم به رهگذران نشاط می دهد. المان های امسال تنوع بیشتری نسبت به سال گذشته دارد. قیصریان ادامه می دهد: به نظر من بهترین المان های امسال المان «کلبه» میدان جانباز بود، المان میدان شهدا هم گلکاری های بسیار زیبایی داشت، المان چاق و لاغر در احمد آباد هم خیلی خاطره انگیز و جالب بود. قلک سفالی و چرخ خیاطی در میدان قائم(عج) که اشاره به خودکفایی با استفاده از پس انداز دارد هم خیلی با مفهوم بود. علی قدیمی از دیگر شهروندان مشهدی هم می گوید: از زحمات شهرداری تشکر می کنم که در هر میدانی از شهر المان جدید و جالبی نصب کرده است. در برخی از المان ها فعالیت مشاغلی مثل آتش نشان ها و کشاورزان به نمایش گذاشته شده است و بچه ها با فعالیت آن ها از نزدیک آشنا می شوند. با توجه به این که مشهد هم پایتخت فرهنگی جهان اسلام شده، زیباسازی شهر در جذب گردشگر بسیار موثر است و شادابی و نشاط را برای رهگذران به ارمغان می آورد. از طرف دیگر وجود این المان ها در شهر باعث شده است خانواده ها زمان بیشتری را برای با هم بودن و عکس یادگاری گرفتن سپری کنند.
زیبایی مشهد را در شهرهای دیگر ندیدم
یکی دیگر از شهروندان نیز می گوید: مشهد چند سالی است که المان های نوروزی جالبی را در شهر برپا می کند به ویژه امسال که المان ها با تنوع و کیفیت بیشتری برپا و در هر میدانی تغییری هر اندازه کوچک ایجاد شده است. «مرضیه تقی زاده »که به تازگی از سفر نوروزی بازگشته است، می گوید: با توجه به سفرچند روزه ای که به شهرهای مختلف داشتم این زیبایی شهری را که در مشهد دیده می شود، در هیچ شهری ندیدم یا این که بسیار ضعیف کار شده بود. وی ادامه می دهد: با توجه به المان هایی که دیدم نمای خانه که در میدان فلسطین بود و کار کسانی که نقش آتش نشان و باغبان و کارگر شهرداری را بازی می کردند بسیار جالب بود. «معصومه پرورش» فرهنگی مشهدی که قصد دارد از پسرش در کنار المان کلبه عکس بگیرد می گوید: المان کلبه دومین المان خوبی است که امسال دیده ام. سال اول نصب المان ها، المان هایی بسیار زیبا در مشهد نصب شد، بعد از آن المان ها چندان قابل توجه نبود تا این که امسال با توجه به تعریف هایی که از شهروندان شنیده ام مشخص است که جالب بوده و مورد استقبال مردم واقع شده است. وی ادامه می دهد: امیدوارم همان طور که مشهد در زیباسازی شهری همیشه اول بوده است در ادامه همچنان پیشرو باشد. یکی دیگر از شهروندان مشهدی هم در گفت وگو با ما می گوید: المان های نوروزی امسال قابل توجه است اما باید در پراکندگی المان های نوروزی عدالت رعایت می شد؛ مثلا در بولوار دوم طبرسی المان هایی با سطح کیفی پایین تر نصب شده است. وی ادامه داد: متاسفانه بیشتر المان های جدید و بزرگ تر در مناطق برخوردار شهر نصب شده است.
کم توجهی به بقیه ظرفیت های مشهد
«مجتبی کوهستانی» زائر کرمانی که در کنار المان «مادر رنج دیده» در حال عکس گرفتن از فرزند خود است می گوید: المان های نوروزی و زیباسازی شهر بسیار خوب انجام شده است اما مسئله قابل انتقاد این است که ارگان ها و نهادها از معرفی و نمایش مکان های مختلف علمی، تاریخی و دیدنی مشهد غافل شده اند به عنوان مثال دانشگاه فردوسی می تواند در ایام نوروز میزبان علاقه مندان به مباحث علمی باشد. یک زائر بیرجندی نیز می گوید: المان های نوروزی زیباست و مردم می توانند اوقات فراغت خود را بگذرانند و چیزی که جالب است اینکه ایده ای پشت آن بوده و اگر دقایقی را در کنار المان بگذرانیم و فکر کنیم متوجه پیامی که آن المان دارد می شویم. وی ادامه می دهد: حتما لازم نیست که زائر به جاهای دیدنی خاصی برود وقتی مسافری وارد شهری می شود و چشمش به زیبایی های المان ها و گل های رنگارنگ می افتد خودبه خود شور و نشاط در او ایجاد می شود و روحیه می گیرد.
جای خالی المان هایی که ماندگار شود
رضایی یکی دیگر از شهروندان که در حال گذر از کنار المان «لی لی بازی» واقع در تقاطع موسوی قوچانی است، در گفت و گو با ما می گوید: سال های ابتدایی المان های نوروزی در اندازه بزرگ تر در شهر اکران شده بود و در ذهن ها ماندگار شد، اما پس از آن المان ها در اندازه های کوچک تر ساخته شد، ای کاش در سطح شهر چند المان با بزرگنمایی بیشتر وجود داشت تا ماندگاری بیشتری داشته باشد.