تخطی برخی ازبانک های استان ازبخشنامه بانک مرکزی
تعداد بازدید : 24
بلوکه کردن 25 درصد تسهیلات سنگ پیش پای واحدهای تولیدی
نویسنده : مهدی عرفانیان
در شرایطی که اغلب واحدهای تولیدی استان نیاز مبرم به تسهیلات بانکی برای تامین سرمایه در گردش و منابع مالی برای خرید مواد اولیه و ماشین آلات دارند و از سوی دیگر بانک مرکزی در بخشنامه ای در تاریخ 91.3.10 به کلیه بانک های دولتی و غیردولتی اعلام کرده است که نباید بخشی از تسهیلات اعطایی به متقاضیان را با عناوین مختلف بلوکه کنند اما متاسفانه شواهد و قراین حاکی از استمرار انجام این تخلف توسط برخی از بانک هاست.
بلوکه کردن بخشی از تسهیلات در شرایطی که وثیقه های بانکی نیز از متقاضی وام گرفته شده است علاوه بر این که مغایر با روح قانون عملیات بانکی بدون ربا (بهره) است، موجب بالارفتن نرخ سود تسهیلات اعطایی و تخطی از نرخ های مقرر توسط شورای پول و اعتبار است ودراین فرایند وام گیرنده زیرفشار اجحافی مضاعف قرار می گیرد زیرا ازیک سو باید نرخ سودبانکی با 8 تا9درصدبالاتراز نرخ تورم اعلام شده بانک مرکزی را بپردازد وازسوی دیگر تمام وجه تسهیلات اعطایی به دست اونمی رسد درحالی که سود آن را پرداخت می کند.
انتقاد مدیرعامل یک واحد تولیدی استان از تخلفات بانکی
مدیرعامل یکی از واحدهای تولیدی استان در خصوص تخلف بانک عامل در بلوکه کردن بخشی از تسهیلات بانکی به خراسان گفت: به دلیل مشکلات مالی که ناشی از پرداخت نکردن مطالباتمان توسط یکی از خریداران قطعات واحد تولیدیمان بود مجبور شدیم سال گذشته یک وام 710 میلیون تومانی برای تامین سرمایه در گردش با سود 24 درصد دریافت کنیم که این موضوع حداقل باعث حفظ اشتغال 100 نفر در این واحد تولیدی می شود. متاسفانه بانک عامل خارج از ضوابط و مقررات بانکی کشور و با وجود تاکیدات بانک مرکزی مبنی بر بلوکه نکردن بخشی از تسهیلات، 25 درصد از تسهیلات فوق را بلوکه کرد با این شرایط نرخ سود تسهیلات به حدود 31.5 درصد افزایش یافت.
مصوبات ستاد تسهیل نیز مشکلی را حل نکرد
وی توضیح داد که بلوکه کردن 25 درصد از تسهیلات توسط بانک در شرایطی اتفاق می افتد که بانک وثیقه ملکی ارزنده ای را نیز در رهن خود دارد اما متاسفانه با وجود پیگیری های فراوان از طریق مصوبات ستاد تسهیل نیز نتوانستیم این مشکل را حل کنیم. مدیرعامل این واحد تولیدی که خواست اسمش محفوظ باشد، گفت: حتی ما از بانک عامل درخواست کردیم که در شرایط فعلی که رکود سنگین اقتصادی داریم حداقل از مبلغ بلوکه شدن تسهیلات سودی گرفته نشود که این درخواست نیز از سوی مدیرعامل رد شد.
وی گفت: با وجود پیگیری این موضوع از طریق تشکل هایی مانند انجمن مدیران صنایع و انعکاس آن به سازمان صنعت، معدن و تجارت متاسفانه بانک عامل کار خود را انجام می دهد و بی توجه به بخشنامه بانک مرکزی مبنی بر ممنوعیت بلوکه کردن بخشی از تسهیلات کار خود را ادامه می دهد.
بخشنامه بانک مرکزی درباره ممنوعیت
در بخشنامه مورخ 91.3.10 بانک مرکزی به بانک های دولتی و غیردولتی و شرکت دولتی پست بانک و موسسه اعتباری توسعه آمده است: حسب اطلاع واصله، برخی بانک ها و موسسات اعتباری با هدف جلوگیری از خروج منابع یا تامین وثایق معتبر برای پوشش ریسک اعتباری، در زمان اعطای تسهیلات، اقدام به بلوکه کردن بخشی از تسهیلات اعطایی به مشتریان، در قالب انواع سپرده ها (اعم از قرض الحسنه و سرمایه گذاری) می نمایند، شایان ذکر است، از آن جایی که تسهیلات اعطایی در قالب عقود اسلامی، باید در موضوع تسهیلات صرف گردد، این اقدام مغایر با روح قانون عملیات بانکی بدون ربا (بهره) است، همچنین موضوع مذکور، موجب بالارفتن نرخ موثر سود تسهیلات و تخطی از نرخ های مقرر توسط شورای پول و اعتبار می شود. خواهشمند است، دستور فرمایند، مراتب ممنوعیت موضوع یاد شده با قید تسریع به کلیه واحدهای بانک یا موسسه اعتباری ابلاغ و بر حسن اجرای آن نظارت شود.
مشاور بانکی اتاق بازرگانی مشهد: نظارت بانک مرکزی ضعیف است
مشاور بانکی اتاق بازرگانی مشهد نیز در خصوص تخطی برخی بانک ها از بخشنامه بانک مرکزی مبنی بر ممنوعیت بلوکه کردن بخشی از تسهیلات اعطایی توسط بانک ها به متقاضیان به خراسان گفت: متاسفانه دردها و مشکلات در این خصوص یکی نیست. در این موضوع نظارت بانک مرکزی را ضعیف می دانم، زیرا بازرسان بانک مرکزی سالانه بازرسی می کنند و امکان ندارد با این موضوع برخورد نکرده باشند.
رقابت ناسالم بانک ها در جذب سپرده
عامریان همچنین یکی از دلایل تخطی و بلوکه کردن بخشی از تسهیلات را به دلیل رقابت ناسالم بانک ها در جذب سپرده می داند که باعث بالارفتن قیمت تمام شده پول در نظام بانکی می شود، وی تصریح کرد: همین الان که نرخ سود سپرده یک ساله 15درصد اعلام شده است، بانکی هست که بالای 15 درصد سود می دهد. خب وقتی قیمت تمام شده پول برای بانک بالا می رود از آن طرف سود بیشتری از تسهیلات گیرنده می گیرد.عامریان گفت: نقص دیگری که وجود داشت این بود که در گذشته بانک ها دارای عقود متفاوتی مثل مشارکتی و مبادله ای بودند که نرخ سود آن ها متفاوت بود و اکثر بانک ها به سمت عقود مشارکتی می رفتند ولی خوشبختانه این نقص الان برطرف شده و نرخ سود تسهیلات 18 درصد شده است.وی به راهکار جلوگیری از این تخطی برخی بانک ها از بخشنامه بانک مرکزی اشاره می کند و می گوید: اگر استاندار از طریق مکاتبه با رئیس کل بانک مرکزی و جلسه با ایشان موضوع تخطی برخی بانک ها را پیگیری کند یا استاندار خراسان رضوی با تعدادی دیگر از استانداران این موضوع را پیگیری کنند قطعا به نتیجه خواهد رسید.
3 عامل تاثیرگذار درتخطی بانک ها
یکی از کارشناسان بانکی درخصوص تخطی برخی بانک ها ازبخشنامه بانک مرکزی مبنی برممنوعیت مسدود کردن بخشی ازتسهیلات با توجیهات مختلف به خراسان گفت: برخی بانک ها یاموسسات اعتباری به صورت ترکیبی وجه نقد و وثیقه رابه عنوان پشتوانه وام درنظر می گیرند اما بانک هایی که پس از گرفتن وام وباوجود وثیقه ملکی بخشی ازسپرده رامسدود می کنند عملا تخلف انجام می دهند. این صاحب نظر دراموربانکی می افزاید: سه عامل اصلی درتخلفات این چنینی وجوددارد؛ اول زیان دهی برخی بانک ها و اجحاف درحق مشتری برای پوشش قسمتی ازاین زیان. دوم بالا بودن قیمت تمام شده پول دربانک ها وسوم نظارت ضعیف بانک مرکزی .وی تصریح می کند: همین الان بانک هایی وجوددارد که سودروزشمار20 درصد به برخی ازمشتریانشان باوجود بخشنامه کاهش نرخ سودسپرده می دهند تصورکنید این سود ازکجا جبران می شود؟