محمد حسام مسلمی / تصور این که فردی کمبینا مسئولیت یک کتابخانه را به عهده داشته باشد، شاید کمی عجیب به نظر برسد؛ اما «مجید حکیم» کتابدار بخش نابینایان و کمبینایان کتابخانه دکتر شریعتی مشهد، جوانی روشندل است که علاوه بر مدیریت کتابخانه در حوزه آموزش نابینایان نیز مشغول است. مجید یک جوان روشندل مشهدی است که توانسته است مسئولیت کتابداری را نیز برعهده بگیرد؛ کتابداری که تمام دغدغه اش برطرف کردن مشکلات نابینایان در حوزه آموزش و یادگیری است و چون خودش از جنس آنهاست، با جان و دل این کار را انجام می دهد.
نمی توانستم قبول کنم که نابینا شده ام
با مجید همکلام می شوم و او ابتدا از گذشته اش برایم می گوید: 21 اردیبهشت 1368 در یکی از روستاهای خراسان رضوی در خانواده ای مذهبی متولد شدم و از همان ابتدای تولد کم بینا بودم. امکان درس خواندنم در روستا نبود و به همین دلیل برای ادامه تحصیل به مشهد آمدم و از 9 سالگی در خوابگاه مدرسه نابینایان «امید» درس خواندم. دوره های ابتدایی و راهنمایی و متوسطه را همان جا پشت سر گذاشتم اما برای پیش دانشگاهی در مدرسه دانش آموزان عادی شهید دستغیب پذیرفته شدم و توانستم کنار دانش آموزان عادی درس بخوانم. رفتار و برخورد خوب معلمان انگیزه من را برای درس خواندن بیشتر می کرد. اما طولی نکشید که بخش عمده ای از بینایی ام را از دست دادم. پذیرفتن این موضوع خیلی برایم سخت بود. با این حال ادامه تحصیل برایم خیلی مهم بود و به همین دلیل درس خواندن را ادامه دادم.
دانشجوی ممتاز کارشناسی
مجید صحبت هایش را این گونه ادامه می دهد: «می خواستم حتما به دانشگاه بروم و خوشبختانه تلاشم نتیجه داد. در رشته کارشناسی روانشناسی صنعتی دانشگاه اصفهان قبول شدم و ادامه تحصیل دادم، سعی و تلاشم خوب بود و توانستم در سال 87 به عنوان دانشجوی ممتاز فارغ التحصیل شوم. بعد از اتمام تحصیلات، دوره های آموزش رایانه را هم فرا گرفتم و این توانایی خیلی برایم مفید بود و همان جا بود که ورود من به حوزه کتابداری کلید خورد.»
گفتند مسئول کتابخانه باید نابینا باشد
او سپس به ماجرای پذیرش مسئولیت کتابداری اشاره می کند و می گوید: «بعد از پایان تحصیل به مشهد آمدم و حدود 2 سال قبل بود که اداره کل کتابخانه های عمومی خراسان رضوی و اداره کتابخانه های عمومی مشهد، تصمیم گرفتند که کتابخانه ای را ویژه نابینایان راه اندازی کنند و اعلام کردند که می خواهند مسئول کتابخانه هم نابینا باشد تا ارتباطاتش با روشندلان و اطلاعاتش درباره شرایط این کار، کامل باشد. من هم این کار را پذیرفتم و شدم کتابدار کتابخانه دکتر شریعتی مشهد...»
بسیاری از مردم تصور عجیبی از معلولان دارند
از او درباره نوع نگاه جامعه به افرادی همچون او می پرسم. سوالی که پاسخ دادن به آن کمی آزرده خاطرش می کند و از اینکه برخی رسانه ها تصویر درستی از معلولان به جامعه ارائه نمی کنند، گلایه می کند و می گوید: برخی برنامه ها و گزارش های رسانه ها گاهی نگاه مردم را به معلولان تغییر می دهد. مثلا نابینایی را معرفی می کنند که با دست زدن به هرچیزی رنگ آن را می گوید، یا مثلا می گویند این نابینا از روی حرکت قدمها می تواند بفهمد که آن آدم چه کسی است اما واقعیت چیز دیگری است، ما هم می توانیم مثل همه انسان های سالم زندگی کنیم و کارهایمان را انجام دهیم.مجید که مدتی است ازدواج کرده و اتفاقا همسری روشندل نیز برگزیده است درباره این تجربه زندگی اش اظهار می کند: عده زیادی از من می پرسند با این که همسرم هم نابیناست کارهای خانه را چگونه انجام می دهیم؟ طبیعی است که حتما ما برای انجام برخی کارها به کمک افراد بینا نیاز داریم. هرچند زندگی دو نفر نابینا مشکلات خاص خودش را دارد اما به هرحال با کمک همدیگر کارهای خانه را انجام می دهیم و مشکل خاصی هم نداریم.از مجید درباره نحوه آشنایی با همسرش سوال می کنم که پاسخ می دهد: همسرم در عین اینکه مثل من نابیناست ولی در همه زمینه ها به ویژه در زمینه کتابداری در کنار من فعالیت می کند. او دارای مدرک کارشناسی ارشد مشاوره خانواده است و سابقه فعالیت در زمینه های مشاوره خانواده، آموزش توانبخشی به گروه های خاص، موسیقی، آموزش زبان انگلیسی، آموزش بریل و جهت یابی به نابینایان و... را دارد. زمانی که من از طرف شرکت صنعتی در اصفهان دعوت به همکاری شده بودم، به طور ناگهانی منصرف شدم و برای تدریس کامپیوتر به بهزیستی مشهد رفتم. همسرم هم در همانجا مربی بود. البته آشنایی مختصری با خانواده های یکدیگر از گذشته داشتیم.
همسرم باید چشمهای مهربانی داشته باشد
وقتی از مجید می پرسم که کنجکاو است چهره چه کسی را ببیند، جواب های جالبی می دهد و می گوید: خیلی دلم برای دیدن چهره پدر و مادرم تنگ شده است. اما فکر می کنم اگر یک روز بینایی ام را به دست بیاورم سریع می پرم جلوی آینه تا چهره خودم را ببینم. چون دلم برای دیدن چهره خودم هم خیلی تنگ شده است. خیلی دوست دارم چهره همسرم را هم ببینم، حس می کنم حتما چشم های مهربانی باید داشته باشد و مهم تر از همه اخلاق همسرم است که از همه چیز برای من با ارزش تر است و خدا را شاکر هستم که همسر مهربان و وفاداری دارم. خانواده ام نیز همیشه مرا حمایت کرده اند و با تلاش بی وقفه ای که انجام دادند باعث شدند به دنبال پیشرفت باشم.
پیشنهادی برای نابینایان
مجید به اهمیت اشتغال برای نابینایان اشاره می کند و می گوید: اگر نابینایان تلاش کنند و به دنبال کسب مهارت باشند، اعتماد به نفس داشته باشند و مشکل خود را بپذیرند، می توانند زندگی آرام و راحتی داشته باشند. حکیم با اینکه قابلیت های فراوانی دارد اما انتظاراتی هم از مسئولان و مردم دارد؛ اینکه به نابینایان ترحم نکنند و مانند یک فرد عادی با آنها رفتار کنند، حقوق آنها را به درستی رعایت و برای مناسب سازی معابر اقدام کنند.
او می افزاید: در کنار فراهم کردن اقدامات رفاهی اگر زمینه های شغلی برای نابینایان فراهم شود، بسیاری از مشکلات روشندلان برطرف خواهد شد.
کتابخانه روشندلان از زبان مسئول
در ادامه با «مریم رام» مسئول کتابخانه دکتر شریعتی مشهد درباره فعالیت های این کتابخانه گفت و گو می کنیم. او درباره این کتابخانه به «خراسان رضوی» می گوید: همزمان با روز عصای سفید بخش نابینایان کتابخانه دکتر شریعتی در 27 مهرماه 93 در مجاورت ساختمان اداره کل آموزش و پرورش استان به بهره برداری رسید و هم اکنون 176 نابینا از خدمات این کتابخانه استفاده می کنند. وی می افزاید: در کتابخانه نابینایان 55 عنوان و 152 نسخه کتاب موجود است که علاوه بر آن، 5 هزار کتاب صوتی ، یک عدد برجسته نگار، رایانه مجهز به اسکنر مخصوص کتابدار و رایانه مخصوص اعضای نابینا و کم بینا فراهم شده است.
وی تصریح می کند: هم اکنون تمامی کتاب های بریل موجود در بخش نابینایان در سامانه کتابخانه های عمومی کشور ثبت شده و امکان جست و جو و به امانت گرفتن منبع فراهم شده است. وی به اقدامات انجام شده در بخش نابینایان این کتابخانه اشاره می کند و یادآور می شود: اطلاع رسانی به دانش آموزان مدارس استثنایی نابینایان، همکاری با کتابخانه شهید جلیلیان برای غنی سازی منابع بخش نابینایان، اطلاع رسانی به مددجویان تحت نظارت بهزیستی از طریق ایمیل، پیامک، طراحی و ارسال فراخوان عضویت به مدارس نابینایان و کم بینایان مشهد، دانلود کتاب های صوتی مشهور نظیر دختر شینا، دا، من زنده ام، ارائه کتاب های گویا، مشاوره تلفنی، ارائه خدمات عضویت و ارسال منابع به شهرهای مختلف از قبیل تهران، تبریز، اصفهان، شیراز و نیشابور و درج فراخوان عضویت به صورت رایگان در روزنامه سپید ایران از جمله اقدامات کتابخانه بخش نابینایان دکتر شریعتی است.