وظایف و اختیارات نمایندگان مجلس در گفت و گو با 3 نماینده دوره های پیشین بررسی شد
تعداد بازدید : 35
از وعده های نامزدها تا اختیارات نمایندگان
گروه سیاست رضوی- تا دو روز دیگر مردم استان خراسان رضوی پای صندوق های رای می روند تا 18 نماینده برای مجلس شورای اسلامی و پنج نماینده برای خبرگان رهبری از استان خراسان رضوی انتخاب کنند.
با این حال تبلیغات گسترده کاندیداها به خصوص 538 نفری که قصد تکیه زدن بر کرسی سبز بهارستان را دارند در این دو روز باقی مانده تا پایان فرصت تبلیغات شکل جدی تری به خود گرفته است و اگر نگاهی گذرا هم به سیمای شهر بیندازیم پوسترها و بروشورهای رنگارنگی را می بینیم که در میان آن ها مختصری از زندگی نامه ، تعدادی از اولویت ها و برنامه ها و وعده ها گنجانده شده که البته برخی داوطلبان در قد وقامت یک مقام اجرایی هستند و برخی هم پایین تر از شان یک نماینده مجلس!
اما این که واقعاً مردم به خصوص آن هایی که برای اولین بار دست به انتخاب می زنند تا چه میزان باید به این شعارها و وعده هایی که در میان این پوستر ها، میتینگ های انتخاباتی و مطالب منتشر شده در شبکه های اجتماعی می بینند، اعتماد کنند موضوعی است که به میزان شناخت ما از وظایف نمایندگان مجلس ارتباط دارد.
بر اساس اصل 62 قانون اساسی، نمایندگان مجلس شورای اسلامی به عنوان تنها نهاد قانون گذاری در جمهوری اسلامی ایران با رای مستقیم مردم انتخاب میشوند و دو وظیفه اصلی بر عهده دارند. اولین و شاید اصلی ترین آن قانون گذاری است که این وظیفه را بر اساس اصل 71 قانون اساسی از طریق بررسی و تصویب طرح های قانونی نمایندگان ،لوایح قانونی هیئت دولت و طرح های مصوب شورای عالی استان ها انجام می دهند.اما جز این ،وظیفه نظارت نیز بر عهده نمایندگان مجلس شورای اسلامی است که اگر مهم تر از وظیفه قانون گذاری نباشد کمتر از آن نیست. چرا که وظیفه عالی نظارت نمایندگان بر حسن اجرای قوانین می تواند جلوی بسیاری از مفاسد و انحرافات را در جامعه بگیرد . نمایندگان مجلس شورای اسلامی این وظیفه را از طریق 18 روش که در اصول متعدد قانون اساسی بر آن تاکید شده است به انجام می رسانند و مهم ترین آن ها اصل 87 مبنی بر بررسی و رای اعتماد به هیئت وزیران ،اصل 88 ،حق سوال از رئیس جمهور و وزیران درباره وظایف آن ها، اصل 89 ، استیضاح رئیس جمهور یا وزیران، اصل 76 حق تحقیق و تفحص است و اصول دیگری که هر کدام به بعدی از ابعاد اجرایی کشور مربوط می شود و به یک نماینده اجازه می دهد تا از طرف مردم بر عملکرد دستگاه های گوناگون اجرایی نظارت کند .
این درحالی است که در میان وعده های برخی از کاندیداها برنامه ای که در راستای این وظایف و اختیارات تدوین شده باشد دیده نمی شود و برخی تنها به انعکاس شعاری خوش آهنگ بسنده کرده اند یا وعده هایی داده اند که باید پرسید درباره راهکار اجرایی آن چه برنامه ای در نظر دارند؟
کاندیداها از توانایی هایشان در قانون گذاری و نظارت بگویند
در همین باره عفت شریعتی ،نماینده مردم مشهد در دوره هفتم مجلس شورای اسلامی به خراسان می گوید: مهم ترین وظیفه نمایندگان مجلس شورای اسلامی قانون گذاری است و بعد از آن نظارت بر حسن انجام قانونی که وضع می شود . این البته کار کم اهمیتی نیست واگر در نظر داشته باشیم که هر عملی در این کشور بر مدار قانون صورت می گیرد که باید این طور باشد پس وضع یک قانون خوب و نظارت بر اجرای درست آن کار با اهمیتی است.
وی اضافه می کند: برای این منظور آن چه یک کاندیدا باید در تبلیغات خود به آن اشاره کند توانایی هایش در اجرای همین دو وظیفه است نه بیان شعارهای پر طمطراق و وعده هایی که در حیطه وظایف و اختیاراتش نیست .
شریعتی با اشاره به این که همین مسئله می تواند یکی از ملاک های انتخاب کاندیدای اصلح باشد تاکید می کند :کاندیدایی که در سوابقش پایبندی به قوانین و همچنین حسن اجرای آن دیده می شود و در دوره مسئولیت اش تجربه برنامه ریزی داشته است می تواند در انجام وظایف نمایندگی اش موفق باشد و بر عکس آن کسی که در گذشته اش ردی از قانون گریزی دیده می شود نمی تواندنماینده خوبی باشد .
تامین منافع منطقه ای بعد از منافع ملی
نماینده مردم مشهد در دوره هفتم مجلس شورای اسلامی تصریح می کند: مجلس جای برنامه ریزی است و اگر نماینده راه یافته به مجلس توانایی و اشراف کافی به قانون نداشته باشد با وضع یک قانون بد یا حمایت از آن سرنوشت کشور را به مخاطره می اندازد.
وی با اشاره به این که نماینده راه یافته به مجلس نماینده همه مردم ایران است می افزاید: به طور طبیعی مردم هر حوزه انتخابیه نیز از نماینده ای که به مجلس فرستاده اند برای توسعه منطقه، شهر و استان خود توقعاتی دارند که به جاست و اگرچه نماینده قدرت و اختیار دخالت در امور اجرایی را ندارد اما با همان اختیارات قانونی و هنگام وضع قوانین و رای به طرح ها و لوایح مثل لایحه بودجه کل کشور و برنامه توسعه ای که جزو این اختیارات است می تواند علاوه بر در نظر گرفتن منافع ملی به منافع منطقه ای نیز توجه داشته باشد .
شریعتی اضافه می کند :البته یک نماینده کارآمد می تواند کمبودهای حوزه انتخابیه خود را از طریق ارتباط با وزیران به اطلاع دولت برساند تا در تدوین برنامه ها به رفع این کاستی ها توجه شود با این حال مردم بهتر است به سوابق کاندیداها و دغدغه های آن ها توجه کنند.
جایگاه نماینده مجلس بالاتر از برخی وعده هاست
حجت الاسلام علی عسکری ،نماینده مردم مشهد و کلات در دوره هفتم مجلس شورای اسلامی در گفت و گو با خراسان با بیان این که مجلس شورای اسلامی در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران از جایگاه والایی برخوردار است می گوید: همین جایگاه والا که به نمایندگان مجلس شورای اسلامی به عنوان اعضای تنها نهاد قانون گذاری کشور اجازه وضع قانون می دهد و در کنار این اختیار نظارت بر اجرای قوانین توسط نهادهای اجرایی کشور را نیز پیش بینی کرده است، نشان می دهد که انتخاب نماینده خوب و کاردان از اهمیت زیادی برخوردار است.
این نماینده اسبق مجلس شورای اسلامی همچنین اضافه می کند: مجلس شورای اسلامی براساس نظر رهبر معظم انقلاب ریل گذار حرکت کشور است و ضروری است تا یک نماینده قبل از ورود به مجلس اطلاعات کامل از نیازها و اولویت های کشور و همچنین اختیارات و امکانات قانونی خود کسب کند تا بر اساس آن بتواند برای تسهیل امور در همه ساختارهای اجرایی قانون گذاری کند.وی با بیان این که نماینده پس از ورود به مجلس ،نماینده همه ملت است تصریح کرد :تصمیماتی که نمایندگان در مجلس شورای اسلامی می گیرند باید با توجه به منافع همه ملت اتخاذ شود.
عسکری همچنین می افزاید :متاسفانه در فضای به وجود آمده در زمان تبلیغات و برای کسب آرای بیشتر برخی کاندیداها وعده هایی می دهند که نه در شان یک نماینده است و نه ارتباطی با وظایف و اختیارات او دارد بنابراین چنین کاندیدایی نمی تواند یک نماینده خوب برای یک شهر و کشور باشد .نماینده مردم مشهد و کلات در مجلس هفتم همچنین با اشاره به این که نمایندگان در جلسه اول مجلس به کتاب خدا سوگند می خورند که در انجام وظایفشان کوتاهی نکنند، می گوید: قانون به یک نماینده اختیار تحقیق و تفحص در همه امور کشور را داده است و همچنین او را در برابر هرگونه تعقیب قضایی به خاطر آرا و اظهار نظرهایش در هنگام بررسی طرح ها و لوایح مصون شناخته است تا بتواند با طیب خاطر به وظیفه نظارتی خود عمل کند .
وی با بیان این که مجلس مظهر اقتدار و اختیار ملت است اضافه می کند: با این تفاسیر اگر یک نماینده شجاعت و اشراف کافی داشته باشد می تواند به نحو مطلوب و با قانون گذاری به موقع و نظارت صحیح بسیاری از مسائل کشور را به نفع موکلانش حل و فصل کند.
عسکری با بیان این مطلب تاکید می کند:نماینده ای که چنین اختیاراتی دارد و می تواند حتی تا حد استیضاح و رای دادن به عدم کفایت سیاسی رئیس جمهور پیش برود چرا باید وعده هایی بدهد که در توان و اختیارات او نمی گنجد .
وی همچنین با اشاره به این که شاخصه یک نماینده خوب پاسخ دادن و پاسخ خواستن است می گوید: نماینده مجلس همچنان که از مسئولان اجرایی نظام درباره عمل به وظایفشان سوال می کند خود نیز در برابر ملت باید پاسخ گو باشد تا به مردم اطمینان دهد برای قانونی که به تصویب یا رد آن رای داده است به اندازه کافی کار کارشناسی و مشورت کرده است .
نمایندگان در مسائل کلان امکان تصمیم گیری دارند
اما سید هاشم بنی هاشمی نیز که در دوره نهم مجلس شورای اسلامی نماینده مردم مشهد بوده است در این باره به خراسان می گوید :مردم شعارها و وعده هایی را باور کنند که درراستای اهداف کلان نظام ،رفع مشکلات اساسی کشور و در قالب طرح و برنامه ارائه می شود نه آن هایی که از موضوعات کوچک محلی صحبت می کند و رنگ و بوی اجرایی ندارد چراکه نمایندگان در مسائل کلان امکان تصمیم گیری دارند.
وی با تاکید بر این که تصویب قانون و نظارت بر اجرای صحیح آن تنها وظایف و اختیارات نمایندگان مجلس است یادآور می شود: تصویب یک قانون نیازمند اجماع جمع کثیری از نمایندگان است و عمل به وعده های کوچک محلی و منطقه ای با وظایف نمایندگان سنخیتی ندارد بلکه این گونه مسائل فقط از طریق رایزنی با دستگاه های اجرایی ممکن است از این رو بهتر است مردم در انتخاب نماینده به افراد کاردانی اعتماد کنند که در حیطه برنامه ریزی و اطلاع از قوانین اطلاع کافی دارند .
وی خاطر نشان می کند: به طور طبیعی هر تصمیم مطلوبی که در حوزه های اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی و سیاسی توسط نمایندگان و در سطح کلان گرفته می شود بر زندگی عموم مردم تاثیر خواهد گذاشت بنابراین نمایندگانی که از ظرفیت های کشور مطلع باشند می توانند اقتصاد کشور را پویا کنند و اشتغال بیافرینند و در حوزه سیاسی از عزت و استقلال کشور دفاع کنند.این نماینده مجلس شورای اسلامی اضافه می کند: البته مردم ایران در طول 37 سال انقلاب تجربه کافی حضور در انتخابات را پیدا کرده اند و هرگز فریب تبلیغات و وعده های دروغ برخی افراد را نخواهند خورد و به مصلحت کشور می اندیشند .